Κ.Μητσοτάκης: «Περιμένω δεύτερο γύρο του εφιάλτη του κορωνοϊού αλλά οι περισσότεροι τον περνάνε ασυμπτωματικά» (upd)

Βέβαιος ότι «θα ξεπεράσουμε την κρίση» του κορωνοϊού εμφανίστηκε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αλλά και δηλώνοντας ότι ενώ περιμένει δέυτερο γύρο ξεσπάσματος του κορωνοϊού εντούτοις όπως δήλωσε οι περισσότεροι τον περνάνε ασυμπτωματικά.

Σε συνέντευξή του ο κ. Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι οι συνέπειες του κορωνοϊού στην κοινωνία και στην οικονομία θα αποδειχθούν προσωρινή παρένθεση.

Εγγυάται ακόμη ότι θα πει «όχι» όπου επιβάλλεται, εάν υπάρξει πίεση για γενικευμένα επιδόματα και επιχορηγήσεις.

Ως προς τα ζητήματα του κορωνοϊού;

Θυμάμαι χαρακτηριστικά κάποιες από τις πρώτες συσκέψεις που κάναμε, όταν παίρναμε τα μέτρα για την απαγόρευση των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην Πάτρα, χωρίς ούτε ένα κρούσμα ακόμα στην Ελλάδα. Υπήρχε και πάλι το ερώτημα μήπως βιαζόμαστε, μήπως κάνουμε κάτι εσπευσμένα. Επειδή όμως είχα φροντίσει ο ίδιος να διαβάσω πολύ από τότε και να ενημερώνομαι για τον τρόπο με τον οποίο άλλες φορές διαχειρίστηκαν ανάλογα προβλήματα και να βρίσκω ιστορικές αναλογίες, ήμουν αρκετά σίγουρος ότι κάναμε το σωστό. Και θυμάμαι μια σύσκεψη, το Σάββατο στις 7 Μαρτίου, μια μεγάλη σύσκεψη που στην ουσία είχαμε όλο το υπουργικό συμβούλιο, (είναι η σύσκεψη στην οποία αναφέρεται και ο Άδωνις) στην οποία η αντίδραση του οικονομικού επιτελείου ήταν: «Παναγία μου! Αν κλείσουμε θα καταστραφούμε, μην το κάνεις»!

Και δυο μέρες μετά, πήρα την απόφαση να κλείσω σχολεία. Και, μετά, να κλείσουμε και τα καταστήματα. Ζεις με ένα μόνιμο άγχος να ενημερώνεσαι για τα κρούσματα δυο και τρεις φορές την ημέρα. Έχω μια ειδική εφαρμογή στον υπολογιστή μου που ενημερώνεται real time για την πορεία των κρουσμάτων και όλους τους βασικούς δείκτες, για την πορεία της επιδημίας. Αλλά ποτέ δεν ξέρεις πού θα σου σκάσει το επόμενο πρόβλημα. Προέκυψε τώρα στους καταυλισμούς των Ρομά, προέκυψε σε δυο γηροκομεία. Πάντα έχουμε μια έννοια για τις ευάλωτες ομάδες. Αλλά όσο και αν προσπαθείς να προβλέψεις τις εξελίξεις, πάντα θα βρίσκεσαι αντιμέτωπος με γεγονότα και φωτιές τις οποίες πρέπει να σβήνεις.

Μια περίοδος τέτοια, σαν κι αυτή που περνάμε τώρα, δίνει και μια ευκαιρία αναστοχασμού κι αυτοκριτικής, να το πω έτσι. Έχετε ξανασκεφτεί αυτά που λέγατε παλαιότερα για το κράτος, την ανάγκη μείωσης του. Έχετε αλλάξει άποψη πάνω σε αυτό το θέμα;

Θα έλεγα και ναι και όχι. Πάντα πίστευα σε ένα ισχυρό κράτος. Και το ισχυρό κράτος πρέπει πάντα να έχει ένα αποτύπωμα. Και πάντα έλεγα ότι ο πρώτος ρόλος του κράτους είναι η προστασία της ασφάλειας των πολιτών. Απλά, όταν μιλούσα για ασφάλεια είχα υπόψη μου μια άλλη διάσταση της ασφάλειας. Δεν φανταζόμουν την υγειονομική ασφάλεια η οποία προφανώς θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητη παρότι δεν είναι πάντα δεδομένη.

Μπορώ να πω, όμως, ότι απέκτησα μια μεγαλύτερη εμπιστοσύνη -και το λέω ανοιχτά- στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Και νομίζω ότι αναδείχθηκαν, μέσα σε αυτή την κρίση, και οι δυνατότητες του, αλλά και οι αδυναμίες του. Έχω βάλει, λοιπόν, ένα στοίχημα με τον εαυτό μου, όχι μόνο τώρα αλλά και μακροπρόθεσμα: να αποκτήσουμε ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας το οποίο θα είναι σημείο αναφοράς, όχι μόνον για τη χώρα αλλά και πανευρωπαϊκά. Νομίζω το αξίζουμε, το αξίζουν οι γιατροί μας, το αξίζουν οι νοσηλευτές μας, το αξίζουν, πάνω απ’ όλα οι Έλληνες πολίτες οι οποίοι δικαιούνται να έχουνε δωρεάν πρόσβαση σε ένα ποιοτικό σύστημα υγείας. Και πιστεύω ότι μέσα σε αυτή τη δοκιμασία δείξαμε ότι η κοινωνία μας δεν έχει τόσες διακρίσεις όσο ενδεχομένως άλλες κοινωνίες στο εξωτερικό. Ας πούμε στην Αμερική, πλήττονται μεγάλα ποσοστά των πιο φτωχών Αμερικανών. Αφροαμερικάνων πολιτών, οι οποίοι ήταν πάντα στο περιθώριο. Εδώ δεν έχουμε ευτυχώς τέτοια περιστατικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας να συνεργάζεται γόνιμα με τον ιδιωτικό τομέα και να απορροφά τεχνογνωσία, όπου αυτή είναι απαραίτητη.

Από την πρώτη στιγμή που έσκασε αυτή η κρίση, άλλωστε, θέσαμε όλο τον ιδιωτικό τομέα υπό την συνολική εποπτεία του Υπουργείου Υγείας. Απλά, δεν χρειάστηκε, ευτυχώς, να χρησιμοποιήσουμε τέτοιες δυνατότητες του ιδιωτικού τομέα, διότι και στις πιο δύσκολες μέρες απείχαμε αρκετά από το να γεμίσουν οι εντατικές μας. Και αυτή τελικά ήταν και η μεγάλη επιτυχία της πολιτικής μας. Μάλιστα τώρα τα περιστατικά αρχίζουν και μειώνονται και ταυτόχρονα οι εντατικές αρχίζουν και αυξάνονται. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε με διαφορετικό μάτι την επόμενη μέρα και το πως σιγά -σιγά και σταδιακά θα χαλαρώσουμε τα μέτρα.

Για να κλείσω λίγο το θέμα του Κορωνοϊού και της κρίσης. Πότε θα έχετε μια ασφαλή εικόνα; Πότε θα έχουμε περάσει τον κάβο;

Αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνει. Πιστεύω ότι στα τέλη του μήνα θα έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα, ώστε τον Μάιο να αρχίσουμε, σταδιακά, αν δεν υπάρξει κάποια δραματική αλλαγή, να χαλαρώνουμε τα μέτρα. Αλλά η χαλάρωση αυτή θα γίνεται βήμα-βήμα. Και, βέβαια, δεν θα αφορά τις μεγάλες ηλικίες και όσους έχουν υποκείμενα νοσήματα

Θα υπάρχουν, δηλαδή, ειδικοί όροι γι’ αυτούς τους ανθρώπους;

Βεβαίως. Και μπορεί για παράδειγμα -κάτι το οποίο επεξεργαζόμαστε, δεν είναι ακόμα δεδομένο- αυτό που λέγαμε έως τώρα «μην πας στο χωριό», το καλοκαίρι να αντιστραφεί για τους μεγαλύτερους: να πρέπει, δηλαδή, οι πιο ηλικιωμένοι να φύγουν από τις πόλεις και να πάνε στο χωριό ή στο εξοχικό τους αν έχουν. Να μείνουν μακριά από τα παιδιά και από τις παραγωγικές ηλικίες.

Είναι κάτι που το κάνει η Νορβηγία, η οποία σκέφτεται τώρα πως θα ξανανοίξει την οικονομία της και έχει ανάλογα περιστατικά με εμάς. Βέβαια, η επιστροφή στην οικονομική δραστηριότητα θα γίνει με άλλους όρους. Με όρους μόνιμης προσωπικής υγιεινής όπου πιστεύω ότι όλοι θα προσαρμοστούν. Αλλά και σε άλλες εκδηλώσεις. Αν, ας πούμε, ανοίξουν τα εστιατόρια, είμαι σίγουρος ότι θα τηρούμε περισσότερο τις αποστάσεις απ’ όσο τις τηρούσαμε στο παρελθόν. Υπάρχει, πλέον, μια μεγαλύτερη συνειδητοποίηση του προβλήματος και μία απολύτως αναμενόμενη διάθεση αυτοπροστασίας. Άρα, θα επιστρέφουμε σταδιακά στην κανονικότητα. Και πιστεύω ότι στα τέλη Απριλίου, αρχές Μαΐου θα έχουμε, πια, αρκετά δεδομένα για να μπορούμε να κάνουμε κάποιες πιο συγκεκριμένες ανακοινώσεις.

Έχετε τον εφιάλτη ενός «δεύτερου γύρου» το φθινόπωρο;

Ναι βέβαια. Νομίζω ότι είναι περίπου σίγουρο πως θα υπάρξει μία επάνοδος του Κορωνοϊού το φθινόπωρο και αυτό πάντα με την βάσιμη προϋπόθεση, ότι θα δούμε μια κάμψη λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας. Είμαστε μια πολύ ζεστή χώρα το καλοκαίρι και είναι πολύ πιθανό αυτό να μας ευνοήσει. Τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο, όμως, θα είναι διαφορετικά τα πράγματα. Αλλά και εμείς θα έχουμε, τότε, πολύ περισσότερα κρεβάτια εντατικών και μεγαλύτερες δυνατότητες για testing. Θα έχει διευρυνθεί η παλέτα των τεστ και ενδεχομένως να έχουμε και τεστ που θα μπορεί να γίνονται στο σπίτι

Και φυσικά θα έχουμε και πολύ καλύτερη εικόνα για το ποιο φάρμακο δουλεύει. Δεν θα έχουμε ακόμα εμβόλιο τον Νοέμβριο, αλλά πιστεύω ότι το οπλοστάσιο των φαρμάκων που θα έχουμε στη διάθεση μας, κυρίως για τα βαριά περιστατικά, θα είναι σημαντικά διευρυμένο. Και, τέλος, ας μη ξεχνάμε ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού περνάει τον Κορωνοϊό με ελάχιστα ή χωρίς καθόλου συμπτώματα. Μας ενδιαφέρει πάντα η προστασία των πιο ευάλωτων. Όπως και αυτών που χωρίς να είναι ευάλωτοι -καλή ώρα, εσείς το ξέρετε καλά- μπορεί να παρουσιάσουν ένα βαρύ περιστατικό και να χρειαστούν νοσηλεία.

Είστε έτοιμος για την επόμενη μέρα μιας οικονομικής καταστροφής η οποία θα κρατήσει ένα χρόνο, δυο, κανείς δεν ξέρει; Πού το βλέπετε να «κάθεται» αυτό, γιατί υπάρχουν πάρα πολλές εκτιμήσεις.

Κανείς δεν το ξέρει. Έχουμε ένα κακό: ότι μας βρήκε αυτή η πανδημία ύστερα από 10 χρόνια κρίσης. Και ένα καλό: ότι έχουμε αποδείξει πως έχουμε αντοχές και μεγάλη προσαρμοστικότητα. Είμαστε μια οικονομία αρκετά ευέλικτη, που μπορεί να κλείνει και να ανοίγει ίσως πιο γρήγορα από άλλες. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει με τον τουρισμό μας. Αυτό κανείς δεν μπορεί να σας το απαντήσει γιατί θα εξαρτηθεί όχι μόνο από το τι γίνεται στην Ελλάδα, αλλά και από τι γίνεται στους βασικούς μας επισκέπτες.

Στην Αγγλία, στη Γερμανία, στη Γαλλία. Χώρες που στέλνουν πάρα πολλούς τουρίστες κάθε χρόνο στην πατρίδα μας. Πιστεύω, ωστόσο, ότι η ανάκαμψη θα είναι γρήγορη. Ξέρω ότι θα έχουμε μια βαθιά ύφεση το 2020. Αλλά, υπό την προϋπόθεση ότι η επιστήμη θα δώσει τις απαντήσεις που τώρα περιμένουμε, η ανάκαμψη το 2021 θα είναι μεγαλύτερη για την Ελλάδα από όση θα είναι η ύφεση του 2020.

Πού την περιμένετε την ύφεση;

Τα δεδομένα αναπροσαρμόζονται κάθε μέρα. Δεν θα διακινδύνευα ακριβή πρόβλεψη, ιδίως μάλιστα όταν αντιμετωπίζουμε ένα διεθνές περιβάλλον εντελώς αβέβαιο. Η ύφεση είναι παγκόσμια, όχι ελληνική. Προφανώς το Γενικό Λογιστήριο έχει μοντέλα τα οποία αναπροσαρμόζει σε εβδομαδιαία βάση, ώστε να βλέπουμε και την πορεία των εσόδων και τα κρατικά μας διαθέσιμα, τα οποία ευτυχώς είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Όμως κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αυτή την στιγμή, με ασφάλεια ποια θα είναι η ύφεση.

Όταν βλέπετε τον 30αρη, ο οποίος έχει περάσει δύσκολα, άλλος είχε βρει δουλειά στον τουρισμό, άλλος κάπου αλλού και τώρα θα αναγκαστεί να ξαναπεράσει δύσκολα γιατί είναι πολύ πιθανό να μην έχει τη δουλειά του ή θα πρέπει να μειωθεί ο μισθός του, τι του λέτε;

Είναι κάποια πρωινά που ξυπνάω και λέω: «ήταν ανάγκη;» Θα είχαμε μια πολύ καλή χρονιά οικονομικά το 2020 και, πραγματικά, πίστευα ότι είχαμε αφήσει για τα καλά πίσω μας την κρίση. Το παρήγορο, ωστόσο είναι ότι σήμερα δεν είμαστε πλέον μια «ειδική περίπτωση». Δεν είμαστε το «μαύρο πρόβατο. Κι αυτό έχει, νομίζω, μεγάλη σημασία στη συλλογική μας ψυχολογία. Το γεγονός ότι αντιμετωπίσαμε όλοι μαζί την πανδημία και τις συνέπειές της με μια πειθαρχία ίσως απροσδόκητη για πολλούς, δείχνει ότι τελικά έχουμε αντοχές. Έχουμε ωριμάσει και ξαναχτίζουμε κάτι το οποίο έλειπε, όχι μόνο τα χρόνια της κρίσης αλλά συνολικά στην πρόσφατη ιστορία αυτής της χώρας. Κι αυτό είναι εμπιστοσύνη! Εμπιστοσύνη στους θεσμούς, στο κράτος, όχι στην κυβέρνηση μόνο. Εμπιστοσύνη σε αυτούς στους οποίους έχουμε συνειδητά εκχωρήσει αρμοδιότητες να μας προστατεύουν, να μας κρατάνε ασφαλείς και υγιείς. Γιατί αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο οι κοινωνίες συγκρότησαν τα οργανωμένα κράτη.

Επιστρέφουμε, δηλαδή, στη γενεσιουργό λογική της δημιουργίας ισχυρών κρατικών οντοτήτων. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι τα δύσκολα θα τα ξεπεράσουμε μαζί και θα τα ξεπεράσουμε και γρήγορα. Ειλικρινά πιστεύω ότι αν έχουμε την πρόοδο που εκτιμώ -γιατί έχουν πέσει πάρα πολλά χρήματα και πάρα πολλοί έξυπνοι άνθρωποι αγωνίζονται για να βρουν φαρμακευτικές απαντήσεις και το πολυπόθητο εμβόλιο στον Κορωνοϊό- όλα αυτά θα είναι μια προσωρινή παρένθεση. Και από την περιπέτεια, ας κρατήσουμε και τα θετικά.

Ποια βλέπετε ως θετικά σε ένα τόσο ζοφερό περιβάλλον;

Μπήκαμε στον επιταχυντή! Κάναμε γενναίες μεταρρυθμίσεις έκτακτης ανάγκης! Φτιάχνουμε ψηφιακό κράτος μέσα σε εβδομάδες. Κι αυτό είναι μια σημαντική παρακαταθήκη. Η ψηφιακή μεταρρύθμιση του κράτους αποτελούσε τη βασική μας θεσμική προτεραιότητα ως προς τη λειτουργία του δημοσίου γι’ αυτήν την τετραετία. Κάνουμε πράγματα σε διάρκεια ημερών, που λογαριάζαμε να τα πετύχουμε σε 12 μήνες και δεν είχαν γίνει για χρόνια. Κι αυτά είναι μεγάλα όπλα για την επόμενη μέρα. Τα ζητήματα της τηλεργασίας: Ξαφνικά διαπιστώνουμε ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα πράγματα από το σπίτι μας από όσα νομίζαμε. Ή η πρόοδος στην εκπαίδευση: Ποιος θα περίμενε ότι η ελληνική δημόσια εκπαίδευση, έστω και με τις αρχικές αδυναμίες, θα μπορούσε να λειτουργεί, αυτή την στιγμή, με 260.000 ψηφιακές τάξεις; Είχα την ευκαιρία να συμμετέχω σε μια ψηφιακή τάξη Φυσικής Α΄ Γυμνασίου που γινόταν σ’ ένα σχολείο της Μυτιλήνη

Κάναμε ένα βίαιο ψηφιακό άλμα για το οποίο η κοινωνία ήταν τελικά έτοιμη και το οποίο θα μας επιτρέψει να καλύψουμε το ψηφιακό χάσμα που υπήρχε. Οπότε, ας κρατήσουμε την θετική παρακαταθήκη αυτής της κρίσης. Ας κρατήσουμε την φροντίδα στους πιο αδύναμους συμπολίτες μας. Στα παιδιά των delivery, στους εργαζόμενους στο super market. Μην τους ξεχάσουμε την επόμενη μέρα. Γιατί πολλοί απ’ αυτούς ήταν αόρατοι. Υπήρχε ένας κόσμος που πολλοί δεν τον έβλεπαν καν. Άρα, αυτό είναι το μήνυμα της μεγάλης περιπέτειας. Δεν φανταζόμουν ότι έναν χρόνο πριν από τα 200 χρόνια θα περνούσαμε όλα αυτά. Αλλά αν θέλουμε να τονώσουμε την εθνική μας υπερηφάνεια και να προσφέρουμε ένα νέο προωθητικό νόημα στη μεγάλη μας επέτειο, ίσως αυτή η κρίση να είναι μια ευκαιρία.

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που βλέπω, είναι ποιος θα λέει «όχι» την επόμενη μέρα, όταν επιχειρηματίες, κοινωνικές ομάδες θα ζητάνε επιδόματα, επιχορηγήσεις, συμμετοχή του κράτους στις επιχειρήσεις…

Εμείς! Εγώ! Όπως είπαμε πολλά «ναι» και τώρα ανοίξαμε αμέσως το «πουγκί» -γιατί αυτό έπρεπε να κάνουμε- έτσι και την επόμενη μέρα θα πρέπει να πούμε με ειλικρίνεια και πολλά «όχι». Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτό που ζούμε είναι μια ειδική κατάσταση. Και αν πιστεύουν κάποιοι ότι ξαναγυρίζουμε στην εποχή όπου το κράτος θα καλύπτει όλες τις ζημιές, κάνουν λάθος. Το κράτος είμαστε εμείς τελικά. Γι’ αυτό και μιλώ για επιμερισμό των βαρών με δίκαιο τρόπο. Θα έχουμε μεγάλη ύφεση και θα πρέπει όλοι να αναλάβουμε το βάρος με δίκαιο τρόπο. Η Πολιτεία στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Έδωσε πολλά χρήματα κυρίως για να τονώσει την εργασία και το εισόδημα. Και το έκανε με τρόπο θα έλεγα -και μη σας αιφνιδιάσω εδώ- σχεδόν σοσιαλιστικό: οριζοντίως 800 ευρώ σε όλους, ασχέτως του εισοδήματος! Άλλες χώρες επέλεξαν να δώσουν ένα ποσοστό επί του μισθού. Εμείς είπαμε όχι. Δίνοντας ένα συγκεκριμένο ποσό, τελικά στηρίξαμε πολύ περισσότερο αυτούς που είχαν χαμηλότερα εισοδήματα. Επλήγησαν τα πιο υψηλά εισοδήματα. Έτσι, όμως, έπρεπε να γίνει. Άρα τον δύσκολο ρόλο να πατήσει φρένο, αφού πριν πάτησε το γκάζι, θα τον αναλάβει η κυβέρνηση. Και πάντα, θα κρατάμε εφεδρείες. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει η κρίση. Λένε κάποιοι: «δώστα όλα τώρα». Ποια να δώσουμε τώρα; Και πόσα μπορούμε να δώσουμε, όταν δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει το πρόβλημα. Πρέπει να κρατήσουμε εφόδια για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Ξέρουμε πολύ καλά ότι για κάποιες επιχειρήσεις το δώρο του Πάσχα δεν θα καταβληθεί τώρα. Θα καταβληθεί, ωστόσο, ολόκληρο. Κι αν καταβληθεί το καλοκαίρι, όπως θα γίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, θα μπορέσει κάποιος να το χρησιμοποιήσει ως πρόσθετο εισόδημα. Ενδεχομένως να πάει κάποιες διακοπές που αλλιώς δεν θα μπορούσε να πάει. Άρα πρέπει να κρατήσουμε εφεδρείες για το πώς θα γίνει επανεκκίνηση της οικονομίας μας.

Υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι σας εισηγούνται, από ότι καταλαβαίνω, να πάτε σε εκλογές, με τη λογική ότι βγήκατε με μια άλλη πλατφόρμα. Να πάτε δηλαδή να πείτε στον κόσμο, ότι «τώρα που είναι διαφορετική η πραγματικότητα θέλω μια καινούργια εντολή».

Καθόλου. Και μάλιστα είχα πει τον Φεβρουάριο σε ανύποπτο χρόνο, ότι δεν είμαστε εδώ για να κάνουμε τακτικισμούς και να κάνουμε εκλογές όποτε μας βολεύει δημοσκοπικά. Δεν αισθάνομαι ότι μου λείπει κάποιο απόθεμα πολιτικής νομιμοποίησης για να εφαρμόσω την πολιτική μου. Κάθε άλλο. Διαθέτω, πιστεύω, πολιτική νομιμοποίηση και εμπιστοσύνη. Νομίζω ότι έχω χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους Έλληνες πολίτες, που μου επιτρέπουν την επόμενη μέρα, αλλά και μεσοπρόθεσμα, να χαράξουμε μια οικονομική πολιτική η οποία θα λάβει υπόψιν της τα βασικά δεδομένα της κρίσης. Δεν έχουν αλλάξει οι προτεραιότητες. Όμως, κάποια πράγματα έπρεπε να γίνουν πιο γρήγορα. Οι ίδιες προτεραιότητες υπάρχουν. Η προσέλκυση των επενδύσεων είναι σήμερα ακόμα πιο σημαντική απ’ όσο στο παρελθόν σε έναν παγκόσμιο συγκριτικό ανταγωνισμό για επενδύσεις την επόμενη μέρα. Διότι το επενδυτικό κενό θα είναι μεγάλο και τότε θα πρέπει να βάλουμε στο τραπέζι ως παρακαταθήκη την αξιοπιστία της χώρας. Αναπροσαρμόζουμε κάποια δεδομένα. Σας είπα για την μεγαλύτερη σημασία που αποδίδω στο ΕΣΥ. Και εκεί κάνω κι εγώ τη δική μου, προσωπική αυτοκριτική.

Η αυτοκριτική αφορά το ΕΣΥ ή και κάποιες επιλογές που είχαν γίνει σε διοικήσεις νοσοκομείων;

Και για τον τρόπο που έβλεπα ίσως κάποια πράγματα, αλλά και για τις επιλογές που έγιναν σε κάποιες διοικήσεις νοσοκομείων. Τις διορθώσαμε αμέσως και θα τις διορθώνουμε συνεχώς. Όλοι κρινόμαστε κι όλοι κρίνονται.

Η αντιπολίτευση μιλάει ήδη για νέο μνημόνιο.

Μα δεν υπάρχει ζήτημα μνημονίου. Ούτως ή άλλως αυτή την στιγμή καθώς φαίνεται, θα δοθεί η δυνατότητα στις χώρες να προσφύγουν στον ΕSM. Αλλά αν πιστεύουν κάποιοι ότι οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, θα δεχθεί να προσφύγει στον ΕSM με οποιασδήποτε μορφής μνημόνιο, είναι γελασμένοι. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν θα το κάνει. Και ο ESM έχει νόημα μόνο, αν είναι ένας οριζόντιος μηχανισμός χρηματοδότησης για χώρες που μπορεί να τον έχουν ανάγκη, χωρίς μνημόνιο. Οτιδήποτε άλλο καθιστά τον ESM παντελώς ανεπίκαιρο σε αυτή τη συγκυρία.