Η «κατεύθυνση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2003 περιλαμβάνει τη θεσμοθέτηση διαφορετικών (μειωμένων) τιμών για τους μόνιμους κατοίκους της παραμεθορίου, με τη μείωση της φορολογίας ειδικά γι’ αυτούς. Κατ’ αυτό τον τρόπο κερδίζουν τόσο οι καταναλωτές (λόγω χαμηλότερων τιμών) όσο οι πρατηριούχοι (αφού οι τιμές μειώνονται λόγω αντίστοιχης μείωσης της υψηλότατης φορολογίας).
Αναλυτικά, ενσωματωμένη στην ελληνική έννομη τάξη είναι η Οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 27ης Οκτωβρίου του 2003, σύμφωνα με την οποία παρέχονται σημαντικές πρόνοιες και για την Ελλάδα σχετικά με την αναδιάρθρωση των ενεργειακών προϊόντων. Η Οδηγία συνολικά 41 σελίδων, έλαβε υπόψη της -μεταξύ άλλων παραγόντων- τα εξής:
- Οι σημαντικές διαφορές στα εθνικά επίπεδα φορολογίας της ενέργειας που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να αποδειχθούν επιζήμιες για την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
- Ο καθορισμός των δεόντων κοινοτικών ελαχίστων επιπέδων φορολογίας θα επιτρέψει τη μείωση των υφισταμένων διαφορών στα εθνικά επίπεδα φορολογίας.
- Το Συμβούλιο οφείλει να εξετάζει περιοδικά τις φορολογικές απαλλαγές και μειώσεις και τα ελάχιστα επίπεδα φορολογίας, λαμβάνοντας υπόψη την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, την πραγματική αξία των ελαχίστων επιπέδων φορολογίας, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της Κοινότητας στο διεθνές πλαίσιο και τους ευρύτερους στόχους της συνθήκης.
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν την αναγκαία ευελιξία χάραξης και εφαρμογής των ενδεδειγμένων για τις εθνικές συνθήκες τους πολιτικών.
- Οι τιμές της ενέργειας αποτελούν ζωτικά στοιχεία των κοινοτικών πολιτικών ενέργειας, μεταφορών και περιβάλλοντος.
- Η φορολογία καθορίζει εν μέρει την τιμή των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας.
- Θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρέχουν ορισμένες άλλες απαλλαγές ή μειώσεις των κοινοτικών ελάχιστων επιπέδων φορολογίας εφόσον τούτο δεν βλάπτει την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και δεν προκαλεί στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.
Η νομοθεσία αναφέρει ρητά τα εξής:
Άρθρο 1: Τα κράτη μέλη επιβάλλουν φορολογία στα ενεργειακά προϊόντα και την ηλεκτρική ενέργεια σύμφωνα με την παρούσα Οδηγία.
Άρθρο 5: Τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλλουν διαφοροποιημένους φορολογικούς συντελεστές, υπό φορολογικό έλεγχο, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τα ελάχιστα επίπεδα φορολογίας που προβλέπονται στην παρούσα Οδηγία και ότι οι εν λόγω συντελεστές συμβιβάζονται με το κοινοτικό δίκαιο, στις ακόλουθες περιπτώσεις: – όταν οι διαφοροποιημένοι συντελεστές συνδέονται άμεσα με την ποιότητα του προϊόντος, – όταν οι διαφοροποιημένοι συντελεστές εξαρτώνται από ποσοτικά επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και ενεργειακών προϊόντων που χρησιμοποιούνται για θέρμανση,
Άρθρο 6: Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν τις απαλλαγές ή μειώσεις του επιπέδου φορολογίας που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία είτε: α) άμεσα· β) με την εφαρμογή διαφοροποιημένου φορολογικού συντελεστή· ή γ) με την επιστροφή του συνόλου ή μέρους του φόρου που καταβλήθηκε.
Υπάρχει προηγούμενο
Η Ελλάδα δεν θα είναι η πρώτη χώρα στην οποία θα εφαρμοστεί η αντίστοιχη νομοθεσία κατά του «τουρισμού ανεφοδιασμού» – όπως έχει ονομαστεί το πρόβλημα που μαστίζει κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ιταλικής Περιφέρειας Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια (με πρωτεύουσα την Τεργέστη) στα σύνορα Ιταλίας-Σλοβενίας. Εκεί παρατηρούταν αντίστοιχο πρόβλημα με τη φυγή Ιταλών στη Σλοβενία για ανεφοδιασμό με αρκετά φθηνότερα καύσιμα. Μετά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η τιμή για τους μόνιμους κατοίκους της Τεργέστης είναι περίπου 40-50 λεπτά φθηνότερα στο λίτρο σε σχέση με την εγχώρια τιμή. Κατ’ αυτό τον τρόπο αποτρέπεται η «εκροή» χρήματος στο εξωτερικό.
Στις 14ης Ιανουαρίου 2021 με την υπ. αρ. 3/2021 απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι η έκπτωση στην τιμή των καυσίμων για τους κατοίκους της Αυτόνομης Περιφέρειας του Friuli Venezia Giulia δεν συνεπάγεται από μόνη της παραβίαση της Οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας και δεν είναι παράνομη.
Η απόφαση αυτή σύμφωνα με τον Fabio Scoccimarro (Σύμβουλος για την υπεράσπιση του περιβάλλοντος, της ενέργειας και της αειφόρου ανάπτυξης της Friuli Venezia Giulia) δημιουργεί εμφανές περιβαλλοντικό πλεονέκτημα, αποφεύγοντας τον λεγόμενο “τουρισμό του γεμίσματος του ντεπόζιτου”, εξοικονομεί χρήματα στους συμπολίτες μας, επιτρέπει στον κλάδο των πρατηριούχων καυσίμων να αναπνέει και οι φόροι παραμένουν στην επικράτεια».
Η κυβέρνηση το γνωρίζει καλά
Το επιχείρημα ότι οι κυβερνώντες δεν γνωρίζουν είναι αβάσιμο, αφού ούτως ή άλλως το ζήτημα είναι εν γνώσει του αρμόδιου Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων από 04/02/2020, όταν κατατέθηκε σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση από βουλευτή Ροδόπης.
Ο βουλευτής γνωστοποίησε τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία και ρώτησε τον υπουργό: «Α) Σκοπεύετε να λάβετε μέτρα για τη θέσπιση ειδικού καθεστώτος τιμολόγησης καυσίμων στην ΠΕ Ροδόπης, με τρόπο ώστε αφενός να μη νοθεύεται ο υγιής ανταγωνισμός αφετέρου όμως να διαφυλαχθεί η δυνατότητα επιβίωσης ενός ολόκληρου κλάδου από τον αθέμιτο ανταγωνισμό που υφίσταται από τις τιμές των καυσίμων και ειδικά της βενζίνης και του αερίου που πουλά η Βουλγαρία 30% έως 40% φθηνότερα σε απόσταση μόλις 17 χιλιομέτρων από το κέντρο της Κομοτηνής; Β) Είναι στις προθέσεις σας, σε συνεννόηση με τα Κοινοτικά όργανα, να ακολουθήσετε κατά το πρότυπο της Οδηγίας 2003/96 ένα σύστημα έκπτωσης καυσίμων ανάλογο της Τεργέστης και για τη Ροδόπη, με στόχο την ανάσχεση της πτώσης ζήτησης, της εκροής τεράστιων κεφαλαίων στο εξωτερικό, τη σύγκλισή της με το μέσο όρο της χώρας και την αποφυγή μεθόδων και πρακτικών λαθρεμπορίας καυσίμων με τεράστιες επιπτώσεις στην εθνική οικονομία;».
Η κοινοβουλευτική ερώτηση δεν απαντήθηκε.
Το ΑΚΚΕΛ ρωτάει θα τηρηθεί επιτέλους η ευρωπαϊκή κατεύθυνση και η απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ώστε να σταματήσει η αιμορραγία συναλλάγματος των παραμεθόριων περιοχών προς την Τουρκία, Βουλγαρία, Αλβανία και Σκόπια;