Κυβέρνηση
Αντιμέτωπη με μια πρωτοφανής κρίση θα βρεθεί η Ελλάδα μέσα στους επόμενους μήνες, με το κύμα ακρίβειας που έρχεται να είναι το «κερασάκι στην τούρτα».
Χιλιάδες πολίτες είναι οι πολίτες που έχουν χάσει την εργασία τους, είτε λόγω του lockdown που επιβλήθηκε τους προηγούμενους μήνες, είτε λόγω του υποχρεωτικού εμβολιασμού, ενώ αρκετοί είδαν τον μισθό τους να «ψαλιδίζεται».
Σαν να μην έφτανε αυτό έρχεται και ένα «τσουνάμι» ανατιμήσεων, το οποίο θα κάνει ακόμα χειρότερη την κατάσταση. Όλο αυτό… σε μια οικονομία η οποία χρωστάει πάνω από το 200% του ΑΕΠ της!
Και φυσικά το έγκλημα του κλεισίματος των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, το κλείσιμο των ορυχείων λιγνίτη σε μία στιγμή οι τιμές του άνθρακα ανέβηκαν κατά 70% στην Ευρώπη εφέτος, μόνο αυτή η κυβέρνηση θα μπορούσε να το διαπράξει.
Και σε όλο αυτό πως απαντάει η κυβέρνηση; Με υποσχέσεις πως η πείνα θα διαρκέσει μέχρι τα Χριστούγεννα.
Συγκεκριμένα ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης αναφερόμενος στις ανατιμήσεις που αναμένονται σε πολλά προϊόντα είπε πως «μέχρι τα Χριστούγεννα θα αρχίσουν να πέφτουν οι τιμές και θα ομαλοποιηθεί η αγορά».
Υποσχέσεις που θυμίζουν την εποχή των Μνημονίων, τα οποία κατέστρεψαν για περίπου μια δεκαετία τη χώρα μας. Να θυμίσουμε πως όταν ήρθαν ήταν… «για λίγο καιρό». Το ίδιο βέβαια έγινε και με το lockdown, το οποίο θα διαρκούσε δύο εβδομάδες και τελικά διήρκησε 1,5 χρόνο. Και φυσικά η κατάσταση μπορεί να γίνει ακόμα χειρότερη εάν επιβληθεί ένα νέο lockdown μέσα στο φθινόπωρο, κάτι αρκετά πιθανό.
Παράλληλα ο Α.Γεωργιάδης χαρακτήρισε μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης και του ίδιου προσωπικά την αύξηση του ΑΕΠ το β´ τρίμηνο του έτους και πρόσθεσε ότι το γεγονός αυτό δίνει περιθώρια στην Κυβέρνηση για περαιτέρω φορολογικές ελαφρύνσεις.
«Ηλεκτροσόκ» μέσα στο Σεπτέμβριο
Σε κάθε περίπτωση οι επόμενοι μήνες θα αποδειχθούν πολύ δύσκολοι για τα νοικοκυριά. Το μεγαλύτερο «ηλεκτροσοκ» θα το πάθουν με τα επόμενα τιμολόγια του ρεύματος, τα οποία ήδη τους τελευταίους μήνες έχουν επιβαρυνθεί με αυξήσεις της τάξεως του 30%. Μάλιστα παράγοντες της αγοράς αλλά και κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι η τελική επιβάρυνση των καταναλωτών στα τιμολόγια θα φθάσει τελικά το 50%. Το γεγονός αυτό, μαζί με την ετήσια αύξηση 72%, που είχαν τα τιμολόγια του φυσικού αερίου σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ, αναμένεται να τινάξουν στον αέρα τον οικογενειακό προϋπολογισμό, ο οποίος παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει και το αυξημένο κόστος στα καύσιμα με τη μέση τιμή της βενζίνης να εμφανίζει αύξηση από πέρυσι της τάξεως του 16,8% και του πετρελαίου κίνησης 20,25%.
Για τα τιμολόγια ενέργειας το ράλι στις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου, που έχουν εκτιναχθεί στα 48 ευρώ η μεγαβατώρα, η συνεχής ανοδική κούρσα των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (CO2) που πλησιάζουν τα 62 ευρώ ο τόνος και ο Αυγουστιάτικος καύσωνας, που ώθησε στα ύψη το κόστος της χονδρεμπορικής τιμής λόγω της αυξημένης ζήτησης και του ακριβού λιγνίτη αποτελούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Ένα κοκτέιλ που προκαλεί σοβαρές παρενέργειες στην εμπορική πολιτική των προμηθευτών ενέργειας αλλά και μεγάλες επιβαρύνσεις στα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις το Φθινόπωρο που εκτιμάται ότι θα συνεχιστούν και το χειμώνα.
Οι ανατιμήσεις στο «καλάθι της νοικοκυράς»
Περαιτέρω πίεση αναμένεται να δεχθεί το «καλάθι της νοικοκυράς», το οποίο ήδη έχει αρχίσει να επιβαρύνεται απ’ τις ανατιμήσεις σε σειρά βασικών αγαθών ως απόρροια εκρηκτικής αύξησης των τιμών στις πρώτες ύλες και τα μεταφορικά. Ήδη πηγές απ’ το οργανωμένο λιανεμπόριο αναφέρουν πως μέσα στη ραστώνη του Αυγούστου ολοκληρώθηκε μία πρώτη αναπροσαρμογή που είχε ξεκινήσει ήδη απ’ τον Ιούλιο στις τιμές προϊόντων συγκεκριμένων κατηγοριών στο ράφι. Παράλληλα όμως ότι επίκειται και νέος κύκλος μιας και η μία μετά την άλλη βιομηχανίες γνωστοποιούν ότι θα προβούν σε αυξήσεις.
Οι ίδιες πηγές εξηγούσαν πως με τα σημερινά δεδομένα, ως τον επόμενο μήνα δρομολογούνται αναπροσαρμογές τιμών σε τουλάχιστον 500 κωδικούς προϊόντων διαφόρων κατηγοριών. Μεταξύ αυτών, αυξήσεις από 2% ως 15% αναμένονται το επόμενο διάστημα στα γάλατα, τη φέτα, τον καφέ, το αλεύρι, τα δημητριακά, το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα κατεψυγμένα λαχανικά, τα τοματοειδή.
Προς το παρόν, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις εμφανίζονται σε βασικά τρόφιμα, όπως είναι τα έλαια, τα κρέατα, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τυριά, οι μαργαρίνες. Ενδεικτικά οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις σε σχέση με πέρυσι, όπως εμφανίζονται στην τελευταία έρευνα για το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή το μήνα Ιούλιο, έγιναν: φυσικό αέριο 72,32%, πετρέλαιο κίνησης 20,25%, βενζίνη 16,8%, άλλα βρώσιμα έλαια 16,32%, αρνί και κατσίκι 13,21%, νωπά λαχανικά 8%, νωπά ψάρια 6,58%, νωπά φρούτα 5,19%, φρέσκα θαλασσινά 4,39%, τυριά 3,54%, μαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη 3%, ελαιόλαδο 2,61%, πίτσες και πίτες 2,08%, ζυμαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγμένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%.
Αυξάνουν τις τιμές
Ήδη αρκετές επιχειρήσεις στον ευρύτερο χώρο των τροφίμων προχώρησαν σε αναθεώρηση των τιμοκαταλόγων τους. Μεταξύ αυτών η αλυσίδα «Κουλουράδες» που προχώρησε σε οριζόντια αύξηση στις τιμές των κύριων προϊόντων της, φθάνοντας το 20%, λόγω της ανόδου των τιμών στα άλευρα. Ανάλογη πολιτική, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοιμάζονται να ακολουθήσουν και άλλες αλυσίδες ενώ τα περισσότερα αρτοποιεία έχουν προχωρήσει σε αναπροσαρμογές προς τα πάνω.
Μετράνε τις δυνάμεις τους οι βιομηχανίες
Την ίδια ώρα κάθε βιομηχανία μετράει τις δυνάμεις της και τα περιθώρια που έχει μιας και ήδη «πληρώνει» τους τελευταίους μήνες σημαντικά ακριβότερα τις πρώτες ύλες και τα μεταφορικά. Σημειωτέον πως οι τιμές παραγωγού της βιομηχανίες στη χώρα μας εμφανίζονται αυξημένες κατά 13% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Πρόσφατα ο κ. Μανώλης Καραμολέγκος της ομώνυμης αρτοβιομηχανίας έλεγε ότι η εταιρεία θα κάνει κάθε τι προκειμένου να απορροφήσει τη μεγάλη αύξηση στο λειτουργικό κόστος που αντιμετωπίζει. Το ερώτημα βέβαια είναι ποια είναι τα περιθώρια κάθε εταιρείας να ακολουθήσει μία τέτοια πολιτική. Όπως προειδοποιούσε πρόσφατα στην ενδιάμεση οικονομική έκθεση μία άλλη γνωστή βιομηχανία με καταναλωτικά είδη, η Παπουτσάνης «η τυχόν συνεχιζόμενη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών, η διατήρηση των ναύλων σε ιστορικά υψηλά επίπεδα αλλά και η αύξηση του κόστους ενέργειας επηρεάζουν αρνητικά τη λειτουργική κερδοφορία της εταιρείας».
Πάντως τον κύκλο των αυξήσεων δεν δίστασαν να ανοίξουν οι πολυεθνικές εταιρείες, μιλώντας ανοικτά για εντεινόμενες πληθωριστικές πιέσεις. Η Coca Cola έχει προχωρήσει ήδη σε ανατιμήσεις, το ίδιο και η Nestle η οποία εκτιμά ότι ως το τέλος της χρονιάς οι μεσοσταθμικές αυξήσεις που θα έχει επιβάλει στα προϊόντα της θα φθάνουν το 4%. Απ’ τις τελευταίες ενδιάμεσες οικονομικές εκθέσεις τους δείχνουν ότι την ίδια προσέγγιση θα ακολουθήσουν Unilever και Reckitt Benckiser διεθνώς προκειμένου να διοχετεύσουν μέρος του αυξημένου κόστους που αντιμετωπίζουν στους καταναλωτές. Πρόσφατα τόσο η Pepsico όσο και η Heineken προειδοποιούσαν πως η μεγαλύτερη πίεση που θα δεχθούν απ’ την άνοδο των πρώτων υλών θα είναι μέσα στους επόμενους μήνες, γεγονός που αφήνει ανοικτό το παράθυρο νέων προσαρμογών στους τιμοκαταλόγους τους στο τέλος της χρονιάς. Επίσης μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις κατά τους επόμενους μήνες βλέπουν η Danone και η General Mills.
Αυξήσεις σε λευκές συσκευές, είδη τεχνολογίας, αυτοκίνητα
Πέραν όμως των βασικών αγαθών, το κύμα των ανατιμήσεων επηρεάζει και τα λεγόμενα διαρκή καταναλωτικά αγαθά, από τον οικιακό εξοπλισμό και τα έπιπλα ως τις λευκές συσκευές, τα είδη τεχνολογίας και τα αυτοκίνητα.
Κι αυτό καθώς η διαταραχή που υπάρχει στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα με τα περιοριστικά μέτρα που επιβάλλονται έναντι της πανδημίας έχει δημιουργήσει μεγάλα κενά είτε στην παραγωγή, είτε στη διακίνηση. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η παγκόσμια έλλειψη μικροπεξεργαστών, που πλέον έχει φέρει ελλείψεις αλλά και ανατιμήσεις σε προϊόντα τεχνολογίας και στην ελληνική αγορά.
Ορισμένου τύπου τηλεοράσεις και παιχνιδομηχανές βρίσκονται σε έλλειψη. Το ίδιο και στις γκάμες των φθηνότερων προϊόντων, είτε τεχνολογίας είτε λευκών συσκευών, λόγω και της αύξησης του μεταφορικού κόστους που αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος του κοστολογίου τους. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, αρκετοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν τα μικροτσίπ για την κατασκευή λάπτοπ μεσαίας πλέον κατηγορίας προκειμένου να μη συμπιέζεται το περιθώριο κέρδους τους, κάτι που σημαίνει ότι οι καταναλωτές θα αρχίσουν να κινούνται σε άλλες κατηγορίες προϊόντων
Ως εκ τούτου οι τιμοκατάλογοι που εμφανίζουν γνωστές αλυσίδες είτε σε λευκές συσκευές είτε σε είδη τεχνολογίας είναι αισθητά αυξημένος σε σχέση με πέρυσι. Κάτι που ήδη φαίνεται στα φοιτητικά πακέτα που αυτή την εποχή προωθούνται και τα οποία εμφανίζουν μία μέση αύξηση 10% σε σχέση με πέρυσι.
Την περασμένη εβδομάδα και ο Πρόεδρος του Ομίλου Fourlis κ. Βασίλης Φουρλής δεν έκρυψε την ανησυχία του για τις πληθωριστικές πιέσεις που ασκούνται επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει πρόβλημα στην εφοδιαστική αλυσίδα τόσο στον οικιακό εξοπλισμό της ΙΚΕΑ όσο και γνωστών αθλητικών μπραντς με παραγωγική βάση στην Κίνα.
Φυσικά ανατιμήσεις και καθυστερήσεις υπάρχουν και στον κατεξοχήν κλάδο εισαγωγής, των αυτοκινήτων. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς το φρένο που πάτησε η παραγωγή λόγω της έλλειψης μικροεπεξεργαστών σε συνδυασμό με το αυξημένο μεταφορικό κόστος έχουν δημιουργήσει ένα σημαντικό κενό στην αγορά. Προς το παρόν οι τιμές εμφανίζονται σε σχέση με πέρυσι αυξημένες 5% ενώ σε νέες παραγγελίες θα χρειαστεί ο πελάτης να περιμένει αρκετούς μήνες ως την παράδοση!
