M.Βαρβιτσιώτης: Οι δύο παρακαταθήκες της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης

Το Κείμενο-Διακήρυξη της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προάσπιση της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε καιρό πανδημίας παρουσίασε σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και πρόεδρος της Επιτροπής Υπουργών, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.

O κ. Βαρβιτσιώτης ανακοίνωσε, παράλληλα, την ίδρυση Παρατηρητηρίου για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Ευρώπη.

Προηγουμένως, τη Σύνοδο των Υπουργών «σφράγισε» με την παρουσία του ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και Αν. Υπουργό Εξωτερικών, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη ανέφερε ότι το “e- Chairmanship (Ψηφιακή Προεδρία), μαζί με το Παρατηρητήριο για την Μελέτη και Διδασκαλία της Ιστορίας και προπάντων με την ίδια την Διακήρυξη των Αθηνών συνθέτουν τον γόνιμο απολογισμό ενός δύσκολου, αλλά συναρπαστικού εξαμήνου”. Επεσήμανε, μάλιστα χαρακτηριστικά δύο πρόνοιες της Διακήρυξης:
Πρώτον, “την ανάγκη οι ίδιοι οι πολίτες να γίνουν πρωταγωνιστές της μάχης για τη ζωή. Σωστά ενημερωμένοι και μακριά από ψευδείς ειδήσεις, αντεπιστημονικές δοξασίες και διχαστικές ρητορείες.

Και δεύτερον, “την κατεύθυνση που ρητά διατυπώνει για παροχή υπηρεσιών υγείας προς όλους, μία πυξίδα που ακολουθεί και η Ελλάδα ενισχύοντας το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε όλη την επικράτεια”.
Κατά την 130ή Σύνοδο Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης υιοθετήθηκε επίσης σχεδόν από όλα τα κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης η Διακήρυξη των Αθηνών, που αποτελεί μία ουσιαστική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περιόδους υγειονομικών κρίσεων και πανδημιών. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και Αν. Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης έκανε την ακόλουθη δήλωση σχετικά:

«Σήμερα αφήνουμε τη δική μας παρακαταθήκη στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Τη Διακήρυξη των Αθηνών, ένα νομικό και πολιτικό κείμενο Αρχών για τη θωράκιση της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε καιρό κρίσης. Είμαστε υπερήφανοι για αυτό το κείμενο, γιατί ενισχύει τον Οργανισμό και βοηθά τις επόμενες γενιές να μη βαδίσουν σε αχαρτογράφητα νερά, όπως εμείς, στις κρίσεις που θα έρθουν στο μέλλον. Είμαι επίσης ιδιαίτερα χαρούμενος, γιατί η Διακήρυξη υιοθετήθηκε εδώ, στην Αθήνα, το Λίκνο της Δημοκρατίας, και μάλιστα την ημέρα που συμπληρώνονται 70 χρόνια από την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το πνεύμα της οποίας ακριβώς επικαιροποιούμε με τη Διακήρυξη».

H Διακήρυξη των Αθηνών

Πρόκειται για ένα κείμενο 14 σημείων, το οποίο συμπίπτει με τον εορτασμό της 70ης επετείου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Στο κείμενο που υιοθέτησαν οι Υπουργοί των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης επιβεβαιώνουν τη βαθιά και σταθερή δέσμευσή τους στη στήριξη, εφαρμογή και περαιτέρω ενίσχυση των αξιών, αρχών και δικαιωμάτων που κατοχυρώνει η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Σημειώνουν, μεταξύ άλλων, ότι η επέτειος από την υπογραφή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου συμπίπτει με μια πρωτόγνωρη κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας -την πανδημία Covid-19- που είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν επιπρόσθετες δυσκολίες σε πολλές κοινωνικές ομάδες συμπεριλαμβανομένων των νέων και των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία, εκείνων που στερήθηκαν την ελευθερία τους ή που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, καθώς και των μεταναστών, προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων.

Ειδική μνεία γίνεται στα νέα κύματα απαράδεκτου στιγματισμού, ξενοφοβίας και ρατσισμού, συμπεριλαμβανομένου του αντισημιτισμού και του αντι-μουσουλμανικού μίσους, την θλιβερή αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο των Συμβάσεων της Κωνσταντινούπολης και του Lanzarote.

Παράλληλα οι Υπουργοί επανέλαβαν την πίστη τους ότι τυχόν έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται κατά την διάρκεια της κρίσης πρέπει να είναι: Aπολύτως απαραίτητα, αναλογικά, άνευ διακρίσεων, να εφαρμόζονται μόνο για το απαραίτητο διάστημα και να αίρονται με την ομαλοποίηση της κατάστασης, να συμμορφώνονται πλήρως με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα και υποχρεώσεις και να επανεξετάζονται συνεχώς.

Η Διακήρυξη, επίσης, περιέχει σαφή αναφορά στην κοινοβουλευτική εποπτεία της κηρυχθείσας κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τη διάρκειά αυτής, αλλά και την δικαστική επανεξέταση των ληφθεισών μέτρων προς αποφυγή καταχρήσεων αναγνωρίζοντας ότι εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να εκτιμήσει και να αποφασίσει εάν τα μέτρα που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη είναι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επιπλέον υπογραμμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου θέτει ρητώς όρια που δεν μπορούν να υπερβληθούν, ακόμη και σε περιόδους σοβαρής κρίσης για τη δημόσια υγεία.

Παρατηρητήριο για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Ευρώπη

Η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Ευρώπη συμπεριλαμβανόταν στις προτεραιότητες της Γαλλικής Προεδρίας της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και η απόφαση ελήφθη κατά τη Διάσκεψη των Υπουργών Παιδείας στο Παρίσι (26.11.2019), με υιοθέτηση σχετικής Διακήρυξης από 23 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Βασική ιδέα πίσω από τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου είναι ότι η μελέτη της διδασκαλίας της Ιστορίας θα δώσει την ευκαιρία να υποστηριχθούν πρακτικές που θα διευκολύνουν τη διάδοση των αξιών του Συμβουλίου της Ευρώπης, βοηθώντας στην οικοδόμηση της δημοκρατίας και της ειρήνης.
Το Παρατηρητήριο θα είναι πολιτικά ουδέτερο και θα περιορίζεται σε επιστημονική καταγραφή των δεδομένων χωρίς καμία παρέμβαση στην αποκλειστική αρμοδιότητα των χωρών να καθορίζουν το περιεχόμενο, τον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας της Ιστορίας.