Κυβέρνηση
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρουσίασε στη Βουλή το σχέδιο της κυβέρνησης τόσο για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν σε Θεσσαλία και Έβρο από την κακοκαιρία Daniel και τη μεγάλη φωτιά του καλοκαιριού όσο και το ευρύτερο σχέδιο απέναντι στην κλιματική κρίση.
Ο πρωθυπουργός, μεταξύ άλλων, ανακοίνωσε την καταβολή του επιδόματος ενοικίου και συγκατοίκησης στους πληγέντες στη Θεσσαλία, τον διπλασιασμό των κονδυλίων για την κρατική αρωγή απέναντι στις καταστροφές από την κλιματική αλλαγή ενώ δήλωσε και πρόθυμος να ενσωματώσει προτάσεις της αντιπολίτευσης «αν αυτές ξεπερνούν το επίπεδο των συνθημάτων».
Δείτε τη συζήτηση στη Βουλή
Λεπτό προς λεπτό η ομιλία του πρωθυπουργού
– Θα ακούσω με μεγάλη προσοχή αυτά που θα πει η αντιπολίτευση γιατί είναι εύκολο να ρωτάς αλλά μερικές φορές πρέπει να απαντάς. Θέλω να ακούσω την αντιπρότασή σας. Δεσμεύομαι ότι αν ξεπερνάει συνθήματα είμαι έτοιμος να ενσωματώσω κάθε καλή ιδέα στο δικό μας σχέδιο γιατί αυτό το πρόβλημα δεν έχει ούτε κόμμα ούτε χρώμα
– Η χώρα μας βρίσκεται πρωταγωνίστρια στην κλματική κρίση σε 2 επίπεδα: στην μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Πρέπει να δώσουμε σημασία στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που χτυπάει την πόρτα μας. Η προσαρμογή στις επιπτώσεις και τα νέα φαινόμενα αποτελούν απόλυτη πολιτική προτεραιότητα και θα έπρεπε να είναι για όλους μας
– Θέλω όλους τους ειδικούς στο ίδιο δωμάτιο ώστε όλοι να είναι υπόλογοι και να μην λένε εκ των υστέρων ότι εμείς τα είχαμε πει. Δεν θα κουνήσουμε ποτέ το δάχτυλο σε επιστήμονα που δεν πρόβλεψε κάτι που έγινε. Όλοι οι επιστήμονες όμως ως επίσημοι σύμβουλοι του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης θα καταθέτουν με την υπογραφή τους τις προτάσεις τους.
– Να είμαστε έτοιμοι και να μην φοβόμαστε για ασκήσεις που θα μας ετοιμάζουν για όλα τα ενδεχόμενα. Τον Φεβρουάριο του 2024 έχω ζητήσει να γίνει στην Κρήτη η μεγαλύτερη άσκηση για προσομοίωση σεισμού.
– Όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα καμία υποδομή δεν θα μπορούσε να τα αντιμετωπίσει. Υπήρχε μια βαριά διαδικασία για το πρόγραμμα Αιγίς αλλα ελπίζουμε ότι θα έχουμε προχωρήσει έργα 800 εκατ. ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου. Επενδύουμε στον διαρκή εξοπλισμό του πυροσβεστικού σώματος. Περισσότερα μέσα για την εκπαίδευση σε αυτόν το νέο περιβάλλον.
– Πρέπει να πάρουμε αποφάσεις και για μετεγκατάσταση οικισμών όταν θα έχουμε όλα τα δεδομένα. Είδα ότι στη Μεταμόρφωση της Θεσσαλίας είδα΄οτι είναι ανεκτοί. Εαν υπάρχει συναίνεση είμαι απολύτως σύμφωνος ότι μπορούμε να φτιάξουμε ένα νέο χωριό, μια νέα Μεταμόρφωση, ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μην πνίγονται.
– Πρέπει να μιλήσουμε για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών. Από τη στιγμή που τα είδη επηρεάζονται από τον καιρό πρέπει να τον ακολουθούμε.
– Το ίδιο ισχύει και για τους αγρότες: Έχουν λάβει σημαντικότατα ποσά σε αποζημιώσεις που ξεπερνούν τα έσοδα του ΕΛΓΑ από εισφορές. Θα χρειαστούμε λοιπόν ένα κανονισμό ασφάλισης του ΕΛΓΑ.
– Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια στο γεγονός ότι ζούμε σε μια χώρα που είναι σεισμογενής και ευάλωτη σε φωτιές και πλημμύρες.
– Οι πόροι του κράτους όμως δεν είναι ανεξάντλητοι. Στο εξής όλοι πρέπει να συμμετέχουμε στην κοινή άμυνα απέναντι στις επιθέσεις της φύσης. Από το 2024 επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ υποχρεωτικά θα πρέπει να ασφαλίζουν από σεισμό πλημμύρα τα αποθεματικά τις εγκαταστάσεις.
– Διπλασιάζουμε τα κονδύλια της κρατικής αρωγής, στα 600 εκατ. ευρώ, για την άμεση αντιμετώπιση κλιματικών καταστροφών. Πρέπει να προικίσουμε ένα τέτοιο ταμείο. Πώς θα το χρηματοδοτήσουμε; Με ένα πράσινο τέλος στα ακριβότερα τουριστικά καταλύματα από Μάρτιο έως Οκτώβριο.
– Εθνικά αναγκαίο να γίνει ένα master plan για τη διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας έστω και τώρα. Το σημαντικότερο είναι να εξασφαλίσουμε ότι οι αγρότες της Θεσσαλίας θα έχουν νερό για να ποτίσουν τις καλλιέργειές τους
– Το κλειδί για να αποτρέψουμε τέτοια φαινόμενα είναι η διαχείριση πέραν των στενών ορίων ενός δήμου ή μιας περιφέρειας.
– Θέλουμε να συνεργαστούμε με τους επιστήμονες. Το κάνουμε ήδη στον Έβρο με το Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο. Για τη διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας έχουμε ήδη ζητήσει βοήθεια ειδικής ολλανδικής εταιρείας.
– Τρεις προτεραιότητες: Την πιο άμεση κινητοποίηση για διάσωση ζωών σε θεομηνίες που θα αντιμετωπίσουμε στο εξής, την εξασφάλιση μεγαλύτερνω πόρων, ένα συνολικό σχέδιο άμυνας στην κλιματική επίθεση.
– 3,3 δισ. το κόστος για την αποκατάσταση των ζημιών, το μεγαλύτερο μέρος θα είναι ευρωπαικοί πόροι και από τον προυπολογισμό με την ανάπτυξη και τη μεγαλύτερη είσπραξη εσόδων. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος. Θα είμαστε δίπλα τους, ξέρω ότι αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Το κάναμε με τον Ιανό και θα το κάνουμε με τον Daniel. Είναι αφορμή για μεγάλες αλλαγές που συζητούσαμε για δεκαετίες.
– Στην τηλέδιοίκηση πρέπει να γίνει ξανά από την αρχή η παρέμβαση και το έργο.
– Για το σιδηροδρομικό δίκτυο: Στόχος μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου να αποκαταστήσουμε με μονή γραμμή την εμπορική σύνδεση Λάρισα-Λιανοκλάδι και πριν τα Χριστούγεννα να λειτουργήσει και η επιβατική γραμμή στο ίδιο τμήμα. Το ίδιο να γίνει και στο τμήμα από Λάρισα προς Βόλο.
– Έχουν ήδη ξεκινήσει αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα.
– Στις υποδομές, τα σχολεία θα γίνουν καλύτερα από ό,τι ήταν πριν.
– Στον Έβρο θέλουμε να δώσουμε την ευκαιρία στους παραγωγούς να ανασυστήσουν τα κοπάδια τους και τους μελισσουργούς να αποκαταστήσουν τα μελίσσια τους
– Για τις επιχειρήσεις προχωράμε πριν τις γιορτές της καταβολή του 35% από το 70% που θα καλυφθεί για την αποκατάσταση της λειτουργίας τους.
– Οι κτηνοτρόφοι θα μπορούν να αντικαταστήσουν τα ζώα που έχασαν και να επισκευάσουν τους στάβλους τους με νέες προδιαγραφές.
– Έχουν εγκριθεί 120 εκατ. ευρώ ώστε να καλυφθεί το 80% κάθε πλημμυρισμένου κτηρίου.
– Στις επόμενες ημέρες ξεκινά το επίδομα ενοικίου και συγκατοίκησης ανάλογα με τις ζημιές της κάθε κατοικίας. Είναι σημαντικό να έχουν πρόσθετη βοήθεια όσοι τους φιλοξενούν. Έχουν διατεθεί 50 πρώτο οικίσκοι και έχουν παραγγελθεί συνολικά 700.
– Πρέπει συνέχεια να διεξάγουμε νέες αυτοψίες και ελέγχους. Εντοπίστηκαν καλοπροαίρετα λάθη που πρέπει να διορθωθούν.
– Κατάκτηση και πρόοδος η πρώτη αρωγή με αυτοματοποιημένες διαδικασίες και εκταμιεύσεις. Έοχυμε αποταμιεύσει 120 εκατ. ευρώ σε 33.000 λογαριασμούς και αυτό έγινε σε χρόνο ρεκόρ.
– Η καταστροφή δεν πλήγωσε μόνο τις περιουσίες αλλά και τις ψυχές των ανθρώπων.
– Δόθηκαν αμέσως οδηγίες για σωστό καθαρισμό των σπιτιών, έγιναν εκατοντάδες πρόσθετοι εμβολιασμοί σε συνθήκες ακραίες και πρωτόγνωρες για τη χώρα.
– Παρά τις πολύ μεγάλες δυσκολίες έγινε καύση 70.000 νεκρών ζώων και 120.000 νεκρών πουλιών στην οποία ενεπλάκησαν και οι Ένοπλες Δυνάμεις και θέλω να τις ευχαριστήσω γι αυτό.
– Στη Θεσσαλία εκατοντάδες άνθρωποι απεγκλωβίστηκαν σε χώρους υποδομής που δημιουργήθηκαν, τους δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες και υπήρξε συνεργασία κράτους τοπικής αυτοδιοίκησης για να λυθεί αρχικά το θέμα στέγασης
– Στις πλημμύρες η στάνταρ οδηγία κ. Ανδρουλάκη είναι πήγαινε στο υψηλότερο σημείο.
– Πριν από 3 χρόνια σε μια πλημμύρα στην πλούσια Γερμανία πολύ μικρότερη του Daniel χάθηκαν 200 άνθρωποι επειδή δεν υπήρξε προειδοποίηση.
– Θέλω να θυμίσω ότι στη Χαβάη δεν υπήρχε 112 και στην Καλιφόρνια το δοκίμασαν πιλοτικά πριν από λίγες ημέρες.
– Είμαι ο τελευταίος που θα δηλώσω ικανοποιημένος από την αντίδραση του κράτους αλλά θα υπερασπιστώ την προτεραιότητα στην ανθρώπινη ζωή αλλά και το έργο των κρατικών λειτουργών.
– Η άμυνα στην κλιματική κρίση είναι παγκόσμια υπόθεση και όχι μόνο ελληνική. Οι νέες συνθήκες ξεπερνούν το μέγεθος των υποδομών που είχαν όλες οι χώρες. Χρέος της πολιτικής είναι να παρακολουθεί νέα μέτρα αντίδρασης ώστε να εξασφαλιστεί η κρίσιμη έννοια της ανθεκτικότητας.
– Όλα αυτά τα φαινόμενα επηρεάζουν το σύνολο των δραστηριοτήτων μιας χώρας.
– Οι επιστήμονες θεωρούν δεδομένο ότι στη Μεσόγειο την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού κατά 2 βαθμούς Κελσίου τα επομενα 5 χρόνια και έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος τροπικών καταιγίδων για κάθε ένα βαθμό που ανεβαίνει.
– Ξέρουμε ότι παγκόσμια ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη από το 2010 έως το 2020 τα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξήθηκαν κατά 50% σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Φέτος αντιμετωπίσαμε το θερμότερο καλοκαίρι και φθινόπωρο του πλανήτη
– Λίγες ημέρες μετά με τον Daniel έπεσαν εκατομμύρια τόνους νερού στον Πηνείο ενώ στο Βόλο καταγράφηκαν ποσοστά βροχής σε μια ημέρα που η Αττική τα βλέπει σε έναν χρόνο.
– Πληρώσαμε και εμείς βαρύ τίμημα από τις νέες αυτές συνθήκες. Η φωτιά θέριεψε στον Έβρο από το τρίγωνο υψηλών θερμοκρασιών, ξηρής ατμόσφαιρας και υψηλών ανέμων ενώ η πυροσβεστική έδινε μάχη σε 80 μέτωπα
– Η κλιματική κρίση θα εκφράζεται άλλοτε με τις mega-πυρκαγιές και άλλοτε με τις πλημμύρες, Δεν θα τα αντιμετωπίζουμε ως έκτακτα γεγονότα. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα .Στον Καναδά κάηκαν εκτάσεις μεγαλύτερες της Κροατίας, στην Ευρώπη είχαμε διαδοχικά κύματα βροχών που προκάλεσαν ζημιές σε πολλες χώρες και ο Daniel που προκάλεσε καταστροφές στη χώρα χτύπησε και τη Λιβύη.
– Στην πρωτολογία θα ενημερώσω για το μείζον ζήτημα των κλιματικών καταστροφών. Είναι μια πραγματικότητα που δεν προσφέρεται για σκληρές κομματικές αντιπαραθέσεις. Προσφέρεται για συναινέσεις και δράσεις στηριζόμενες στον ρεαλισμό και τα επιστημονικά στοιχεία
– Είναι κάτι που επεδίωκε η ελληνική διπλωματία. Μένουν πολλά που έχουν να γίνουν για την αποκλιμάκωση της κρίσης και η κυβέρνηση θα συνεχίζει να συζητά με όλα τα μέρη.
– Εκφράζω την ικανοποίηση για τη συμφωνία στη Μέση Ανατολή για την απελευθέρωση μιας πρώτης ομάδας ισραηλινών ομήρων που συνδυάζεται με μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός για την ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα.
Το σχέδιο των Ολλανδών
Ήδη, η ολλανδική εταιρία HVA έχει κάνει συστηματική μελέτη στην περιοχή της Θεσσαλίας μετά το ακραίο φαινόμενο της κακοκαιρίας Daniel, αλλά και τον αντίκτυπο αυτής ειδικά στην αγροτική παραγωγή και την κτηνοτροφία.
Ο κ.Μητσοτάκης θα επισημάνει το σπάνιο και το ακραίο του φαινομένου, αλλά θα υπογραμμίσει ότι η πολιτεία πρέπει να αντλήσει διδάγματα και να παρέμβει, όσο και αν οι παρεμβάσεις ορισμένες φορές είναι ανεπαρκείς για να αναχαιτίσουν την ένταση του φαινομένου.
Με βάση τα πρώτα συμπεράσματα, θα πρέπει το επόμενο διάστημα να γίνει πιο συστηματική δουλειά σε τρία επίπεδα: στην πρόληψη, με ισχυρά προστατευτικά μέτρα και υποδομή για να προλάβουν τις πλημμύρες, στη διοίκηση με τη σύσταση ενός ενιαίου οργάνου διαχείρισης των υδάτων της περιοχής με αντικείμενο τους ποταμούς, την άρδευση και τον χωρικό σχεδιασμό, αλλά και την επικαιροποίηση του συστήματος ειδοποίησης, ώστε το σήμα κινδύνου να δίνεται πριν καν ξεκινήσει η κακοκαιρία.
Στο κυβερνητικό επιτελείο έχουν καταλήξει ότι πρέπει να αναβαθμιστούν τα αναχώματα, ενώ ευρύτερα πρέπει να γίνει και επανασχεδιασμός των γεφυρών και των ραμπών, με την απομάκρυνση διαφόρων εμποδίων. Παράλληλα, θα πρέπει να δημιουργηθούν περιοχές συγκράτησης νερού, επιτρέποντας την ελεγχόμενη πλημμύριση και αποστράγγιση μιας περιοχής.
Αυτό, βεβαίως, απαιτεί συνεργασία με παραγωγούς και κτηνοτρόφους που θα πρέπει να αποζημιωθούν για τη γη που παραχωρούν και να λάβουν περαιτέρω αποζημίωση σε περίπτωση που η ιδιοκτησία τους χρειαστεί να πλημμυριστεί.
Κυβερνητικά στελέχη, παράλληλα, απαντούν ότι δεν είναι εύκολο απλώς να χτιστούν περισσότερα φράγματα, τα οποία έχουν μεγάλο κόστος, ενώ, παράλληλα, δεν υπάρχουν πολλά σημεία που μπορούν να χωροθετηθούν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, με βάση και τις εισηγήσεις των Ολλανδών επιστημόνων της HVA, η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα master plan συνολικών παρεμβάσεων θα είναι έτοιμο το 2024.
«Θα ενσωματώσουμε τα αποτελέσματα των αποστολών πραγματογνωμοσύνης και το master plan που καταστρώνει η HVA στο νέο σχέδιο, ώστε να το σχέδιο σχέδιο διαχείρισης πλημμυρών για τη Θεσσαλία να γίνει ένα επιχειρησιακό εργαλείο στη διαχείριση πλημμυρών που απαντά και στα τρία επίπεδα ασφαλείας», υπογραμμίζουν κυβερνητικές πηγές.
Αναμένεται κόντρα για όλα
Είναι σχεδόν βέβαιο πως η συζήτηση θα επεκταθεί σε όλα τα ζητήματα της επικαιρότητας και ιδίως στην οικονομία και την ακρίβεια δίνοντας μια πρόγευση της μάχης που αναμένεται στα μέσα Δεκεμβρίου για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2024.
Πάντως, ο πρωθυπουργός πέραν της ενημέρωσης για την πορεία των έργων αποκατάστασης των πληγεισών περιοχών αναμένεται να αναφερθεί και στο υπο διαβούλευση σχέδιο αναδιάρθρωσης της Πολιτικής Προστασίας και του Εθνικού Μηχανισμού Διάσωσης και Αεροκομιδών.
Από την άλλη πλευρά η συζήτηση αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για την τακτική που θα ακολουθήσουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης αριστερά και δεξιότερα της ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και σε ένα μικρότερο βαθμό η Πλεύση Ελευθερίας διαγωνίζονται από διαφορετικές αφετηρίες για το ποιο κόμμα θα εισπράξει τα μεγαλύτερα οφέλη από την δημοσκοπική αποσύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ ενώ Ελληνική Λύση και Νίκη εξακολουθούν να συγκρούονται για τα πρωτεία του πατριωτικοθρησκευτικού χώρου.
