Νέλι Μπλάι: Αυτή είναι η δημοσιογράφος που προσποιήθηκε την «τρελή» για ένα ρεπορτάζ στο ψυχιατρείο

Μπορεί η δημοσιογράφος Νέλι Μπλάι να είναι περισσότερο γνωστή για το 72 ημερών ταξίδι της σε όλο τον κόσμο, μια πραγματική αναπαράσταση του μυθιστορήματος περιπέτειας του Ιουλίου Βερν (Ο Γύρος του Κόσμου σε 80ημέρες), όμως το βιβλίο της «Δέκα μέρες στο Ψυχιατρείο» ήταν η πρώτη της μεγάλη συνεισφορά στο δημοσιογραφία.

Έχουν περάσει πάνω από 100 χρόνια από τότε που η Νέλι Μπλάι, έγραψε το τελευταίο της κείμενο, αλλά η γενναιότητα, η επιμονή και η ανθεκτικότητα που έδειξε τότε, άνοιξαν το δρόμο για τις γυναίκες στο ερευνητικό ρεπορτάζ σε όλο τον κόσμο.

Τα πρώτα της βήματα

Γεννημένη ως Ελίζαμπεθ Τζέιν Κόχραν το 1864, ξεκίνησε την καριέρα της μετά τον θάνατο των γονιών της γράφοντας μια επιστολή στον εκδότη της εφημερίδας «Pittsburgh Dispatch». Αυτό το γράμμα – που έφερε την υπογραφή «Μοναχικό Ορφανό Κορίτσι» – κέντρισε τόσο πολύ τον Τζορτζ Μάντεν, που την προσέλαβε αμέσως. Εκείνος ήταν που της πρότεινε να αλλάξει το όνομά της σε Νέλι Μπλάι, βγαλμένο από ένα δημοφιλές τραγούδι του Στίβεν Φόστερ εκείνη την εποχή, και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Η Μπλάι στα πλαίσια μιας μυστικής αποστολής για τη New York World, προσποιήθηκε ότι τρελάθηκε κατά τη διαμονή της σε ένα οικοτροφείο γυναικών, έτσι ώστε να προκαλέσει τον ακούσιο εγκλεισμό της στο ψυχιατρείο, όπου ερεύνησε τις καταγγελίες για βαρβαρότητα και παραμέληση.

Μόλις η Μπλάι εισήχθη στο άσυλο, την έγδυσαν και την ανάγκασαν να κάνει μπάνιο σε παγωμένο νερό μαζί με άλλες ασθενείς, έπειτα την έστειλαν να κοιμηθεί, παγωμένη και χωρίς νυχτικό. Οι μέρες ήταν μεγάλες και οι νύχτες γεμάτες κραυγές.

Το φαγητό ήταν αηδιαστικό- παλιό ψωμί και κρύο τσάι – και οι ασθενείς τιμωρούνταν αν δεν το έτρωγαν όλο. Η τιμωρία ήταν κοινή και σκληρή. Γυναίκες χτυπήθηκαν, ή έμειναν κλειδωμένες σε ντουλάπες.

Η εμπειρία ήταν αρκετή για να τρελάνει οποιονδήποτε. «Καθώς περνούσα από ένα πλήθος ανήμπορων τρελών, διάβασα ένα μότο στον τοίχο, «όσο ζω ελπίζω», ανέφερε η Μπλάι. «Ο παραλογισμός αυτός με εντυπωσίασε παράξενα. Θα ήθελα να γράψω πάνω από τις πύλες που ανοίγουν στο άσυλο: «Όποιος μπαίνει εδώ αφήνει πίσω του την ελπίδα», όμως, η ίδια κατάφερε τελικά να τη φέρει πίσω και να βελτιώσει σημαντικά τη ζωή των γυναικών που είτε πραγματικά χρειάζονταν υποστήριξη, είτε εξαναγκάστηκαν από τους άνδρες τους ή τον περίγυρο τους.

Η εμπειρία της Μπλάι στάθηκε αφορμή για να ερευνηθεί η ψυχιατρική δομή από την αρμόδια επιτροπή, να αυξηθεί σημαντικά ο προϋπολογισμός του Τμήματος Δημοσίων Φιλανθρωπικών Οργανώσεων και Σωφρονιστικών Σωμάτων ενώ αδιαμφισβήτητα αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της ερευνητικής δημοσιογραφίας και του φεμινιστικού κινήματος