Provocateur
Η διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά από τη Νέα Δημοκρατία αποτέλεσε ένα γεγονός με πολιτικές συνέπειες που ήδη προκαλούν σοβαρούς κλυδωνισμούς στο κυβερνών κόμμα. Η απόφαση αυτή του Κυριάκου Μητσοτάκη να αποπέμψει έναν πρώην πρωθυπουργό και αρχηγό του κόμματος δεν ήταν απλώς μια απάντηση στις διαφωνίες του Σαμαρά, αλλά μια κίνηση υψηλού ρίσκου που φανερώνει τις έντονες ενδοπαραταξιακές τριβές.
Το παρασκήνιο
Ο Αντώνης Σαμαράς είχε εκφράσει επανειλημμένα τις διαφωνίες του με την κυβερνητική πολιτική, ιδιαίτερα σε κρίσιμα εθνικά θέματα, όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, και ζητήματα που αφορούν τη φυσιογνωμία της παράταξης. Οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη περί «μειοδοσίας» για χάρη της «ήρεμης γειτονιάς» αποτέλεσαν την αφορμή για την έντονη δημόσια κριτική του Σαμαρά, ο οποίος δεν δίστασε να ζητήσει την παραίτησή του. Η ρήξη ολοκληρώθηκε με την πρόταση του Σαμαρά να αναλάβει τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας ο Κώστας Καραμανλής, μια πρόταση που ερμηνεύτηκε ως ευθεία αμφισβήτηση του πρωθυπουργού.
Οι ιδεολογικές ρίζες της σύγκρουσης
Η διαγραφή Σαμαρά δεν είναι απλώς μια προσωπική αντιπαράθεση. Αντιπροσωπεύει τη σύγκρουση δύο διαφορετικών οραμάτων για τη Νέα Δημοκρατία. Από τη μια πλευρά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζει μια πιο κεντρώα, νεοφιλελεύθερη πολιτική που συχνά ερμηνεύεται ως απομάκρυνση από τις παραδοσιακές αρχές της παράταξης. Από την άλλη, ο Αντώνης Σαμαράς, μαζί με τον Κώστα Καραμανλή, εκφράζουν το ρεύμα της «λαϊκής δεξιάς», το οποίο παραμένει ισχυρό τόσο στη βάση όσο και σε σημαντικό αριθμό βουλευτών της ΝΔ.
Οι συνέπειες της διαγραφής
Η απόφαση Μητσοτάκη ίσως αποδειχθεί αυτοκαταστροφική. Με περίπου 30 βουλευτές να ταυτίζονται με το ρεύμα Σαμαρά και άλλους 50 να ανήκουν στον «καραμανλικό» πυρήνα, η συνοχή της κοινοβουλευτικής ομάδας δοκιμάζεται σοβαρά. Αν σε αυτά προστεθούν οι έντονες αντιδράσεις απέναντι σε θέματα όπως ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών, η πράσινη ενέργεια, και η διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης, φαίνεται ότι τα ρήγματα εντός της ΝΔ βαθαίνουν.
Η «νέα δεξιά» ως πολιτική εναλλακτική
Η ιδεολογική τάση που εκπροσωπεί ο Σαμαράς, και εν μέρει ο Καραμανλής, συνδέεται με τη λεγόμενη «νέα δεξιά», η οποία κερδίζει έδαφος σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η πιθανότητα να ιδρυθεί ένας νέος πολιτικός φορέας που θα συσπειρώσει δυνάμεις από τη λαϊκή δεξιά φαντάζει ολοένα και πιο πιθανή, ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι τα κόμματα δεξιότερα του Μητσοτάκη συγκεντρώνουν ήδη σημαντικά ποσοστά.
Το δίλημμα του Καραμανλή
Η στάση του Κώστα Καραμανλή θα είναι καθοριστική. Αν ο πρώην πρωθυπουργός επιλέξει να στηρίξει ανοιχτά τον Σαμαρά, οι ισορροπίες στη ΝΔ θα ανατραπούν δραματικά. Με δεδομένο τον ισχυρό δεσμό των δύο ανδρών από την εποχή της ΟΝΝΕΔ, μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε πολιτική κρίση που ενδέχεται να φτάσει μέχρι και την απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Συμπέρασμα
Η διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά ενδέχεται να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας πολιτικής εποχής, όχι μόνο για τη Νέα Δημοκρατία αλλά και για το ευρύτερο πολιτικό σκηνικό. Το αν ο Μητσοτάκης θα καταφέρει να διατηρήσει την εξουσία ή αν αυτή η απόφαση θα αποδειχθεί η μοιραία επιλογή του, μένει να φανεί. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι τα θεμέλια της κυβερνητικής παράταξης έχουν ήδη αρχίσει να τρίζουν.
Νίκος Ι. Νικολόπουλος
