ΣΥΡΙΖΑ
Το πρωί της Τετάρτης 4 Μαΐου, κατατέθηκε στη Βουλή, η τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία για την ρήτρα αναπροσαρμογής στα τιμολόγια της ΔΕΗ, με θέμα: «Προστασία καταναλωτών και επιχειρήσεων από τις εντολές διακοπής της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος λόγω οφειλής προερχόμενης από ρήτρες αναπροσαρμογής χρεώσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας», στο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας.
Στο κείμενο της τροπολογίας αναφέρεται ότι «απαιτούνται άμεσα μέτρα που δίνουν τον αναγκαίο χρόνο επιβίωσης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, ώστε να μην υποστούν οποιαδήποτε αποσύνδεση παροχής ρεύματος (ρευματοκοπή), που αν γίνει μαζικά θα επιδράσει εντέλει στην οικονομία», με την αξιωματική αντιπολίτευση να επισημαίνει ακόμη ότι η «προτεινόμενη ρύθμιση συνιστά έτσι αναγκαία και πρόσφορη ενέργεια προκειμένου να προστατευθεί το δημόσιο συμφέρον, που συναρτάται με την αποσόβηση της ραγδαίας εξέλιξης του φαινομένου της έκτακτης υπερχρέωσης των πολιτών και της μετατροπής του σε μείζονα κοινωνική -ανθρωπιστική κρίση, που εντέλει θα πλήξει έτι περαιτέρω την οικονομία και πλείστους θεσμούς της χώρας».
Αναλυτικά:
ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ
Στο σ/ν του Υπουργείου Υγείας: «Γιατρός για όλους, ισότιμη και ποιοτική πρόσβαση στις υπηρεσίες του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας και στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και άλλες διατάξεις»
ΘΕΜΑ: «Προστασία καταναλωτών και επιχειρήσεων από τις εντολές διακοπής της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος λόγω οφειλής προερχόμενης από ρήτρες αναπροσαρμογής χρεώσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας»
Α. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Οι υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας εξυπηρετούν καθημερινά όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες και τα νοικοκυριά της χώρας, αλλά και τις επιχειρήσεις, από τις μικρότερες μέχρι τις μεγαλύτερες, που συναποτελούν την παραγωγική -οικονομική βάση της χώρας, παρέχοντας ένα αγαθό με αυτονόητο κοινωνικό χαρακτήρα και με καθολική σημασία.
Η τρέχουσα εφαρμογή στην Ελλάδα της ρήτρας αναπροσαρμογής χρεώσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε κατέληξε στη δημιουργία μιας de facto «ρήτρας πολλαπλασιασμού» της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, που μεταφέρει καταχρηστικά το σύνολο των διακυμάνσεων των τιμών στους τελικούς καταναλωτές, με σοβαρές παρατυπίες, αδιαφάνεια και παραβάσεις στη συγκρότησή της, ιδίως αν θεωρηθεί ότι εφαρμόστηκε σε μία αγορά ενέργειας με σοβαρές στρεβλώσεις (χονδρεμπορική αγορά με ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά, καθετοποιημένες επιχειρήσεις με προνομιακή θέση στην αγορά, χειραγώγηση τιμών και αισχροκέρδεια στη χονδρεμπορική αγορά, αδιαφάνεια και ελλιπής ενημέρωση καταναλωτών στη λιανική αγορά).
Ειδικότερα, η αποσύνδεση της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος λόγω μη καταβολής της ως άνω ρήτρας έχει πρόσφατα κριθεί δικαστικά ότι είναι παράνομη. Άλλωστε, η ρήτρα είναι παράνομη όταν επιβάλλεται είτε βάσει προηγούμενης συμβατικής επιφύλαξης επιβολής της, η οποία όμως γίνεται χωρίς την τήρηση καμίας προϋπόθεσης (ειδικό και σπουδαίο λόγο) και με μονομερή τρόπο κατά την απόλυτη κρίση του προμηθευτή, είτε με μη διαφανή, απλό και κατανοητό, ως προς τον υπολογισμό της, τρόπο και χωρίς ευχερή δυνατότητα ελέγχου και επαλήθευσης των χρεώσεων (βλ. και άρθρο 2 παρ. 7 ν. 2251/1994) ή και με μη επαρκή και μη έγκαιρη και εκ των προτέρων γνωστοποίηση στον καταναλωτή, αλλά λ.χ. ακόμη και μόνο μετά από απλή επιστολή του προμηθευτή ή με σημείωση στον λογαριασμό.
Σε κάθε, δε, περίπτωση, η εφαρμογή της οδηγεί εκ του αποτελέσματος στη διαμόρφωση ιδιαίτερα δυσανάλογων αυξήσεων, που διαμορφώνονται ακόμη και ανεξάρτητα από την τυχόν μέση μεταβολή του πραγματικού κόστους που μπορεί πραγματικά να υφίστανται οι προμηθευτές λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής. (Βλ. και Μεντής Γ., Ρήτρες αναπροσαρμογής της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας σε συμβάσεις προμήθειας, Εφαρμογές Αστικού Δικαίου & Πολιτικής Δικονομίας, 2022, σελ. 385επ.). Αποτέλεσμα των παραπάνω παραμέτρων και αδιαφανών όρων είναι ότι ο καταναλωτής είναι αδύνατον να προσδιορίσει την τελική επιβάρυνση που θα υποστεί λόγω εφαρμογής της ρήτρας.
Έχει, ήδη, γίνει γνωστή η πρωτοβουλία φορέων της κοινωνίας, τόσο καταναλωτικών ενώσεων (ιδίως ΕΚΠΟΙΖΩ, ΙΝΚΑ), όσο και επιστημονικών, όπως η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της Χώρας, που είτε έχουν ήδη, είτε πρόκειται στο άμεσο μέλλον να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη κατά της ως άνω καταχρηστικής εφαρμογής της ρήτρας, προβάλλοντας ιδιαίτερα επεξεργασμένη, νομικά τεκμηριωμένη και πειστική επιχειρηματολογία.
Οι έννομες συνέπειες των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται μετά από συλλογικές αγωγές που ασκούνται από τις ενώσεις καταναλωτών ισχύουν έναντι πάντων, ακόμη και αν δεν είναι διάδικοι της σχετικής δίκης (άρθρο 10 παρ. 20 ν. 2251/1994). Εξάλλου, αγωγές που θα ασκηθούν ατομικά στα πολιτικά δικαστήρια της χώρας, αναμένεται, επίσης, να επιδράσουν καθοριστικά στη νομική θεώρηση και στην τοποθέτηση συνολικά της νομολογίας σε σχέση με τη νομιμότητα της ως άνω ρήτρας και του τρόπου εφαρμογής της.
Όμως, οι διακοπές παροχής ηλεκτρικού ρεύματος είναι ένα ήδη υφιστάμενο, παρόν ζήτημα, έναντι του οποίου οι πολίτες πρέπει να προστατευθούν χωρίς καμία καθυστέρηση, μέχρι την ανάληψη άλλων αποτελεσματικών μέτρων προστασίας τους και εξομάλυνσης της αγοράς προμήθειας ενέργειας και την εφαρμογή ενός διαφανούς πλαισίου απόλυτα συμβατού με το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο. Η εν λόγω κρατική πρόνοια θα πρέπει να εκτείνεται και στις επιχειρήσεις, παρότι δεν εμπίπτουν στην έννοια του καταναλωτή, υπό το ν. 2251/1994, αφού πρόκειται για τελικούς αποδέκτες του αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας, των οποίων η ομαλή ανταπόκριση στις έκτακτες συνθήκες της ενεργειακής κρίσης, έτσι όπως αυτή έχει οξυνθεί από τις επιλογές, την ανεπάρκεια και την αναλγησία της κυβέρνησης, συνιστά προϋπόθεση ακόμη και για την ίδια την εξακολούθηση της λειτουργίας τους.
Ολιγωρίες στην άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων φορέων όπως η ΡΑΕ ή η Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς και καθυστερήσεις που υπάρχουν στη λειτουργία της δικαιοσύνης και των Ανεξάρτητων Αρχών, εξαιτίας της ανεπάρκειας της κυβέρνησης να την υποστηρίξει στο έργο της μέσα στην πανδημία, δεν μπορούν να αναχαιτίσουν την επιταγή άμεσης παρέμβασης και κρατικής πρόνοιας για τους πολίτες που κινδυνεύουν να χάσουν ένα τόσο βασικό αγαθό, ενώ αντιμετωπίζουν πρωτόγνωρα και απρόβλεπτα ύψη χρεώσεων, στα οποία πολλοί δεν δύνανται αντικειμενικά να ανταποκριθούν.
Καθίσταται, συνεπώς, αναγκαία η παρέμβαση του νομοθέτη, προκειμένου να ικανοποιηθεί η συνταγματική επιταγή της διασφάλισης της αποτελεσματικότητας της προσφυγής στη Δικαιοσύνη (άρθρο 20 παρ. 1 Συντ., άρθρο 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ), η οποία χάνει το νόημά της όταν ο πολίτης υφίσταται άμεσα μέρος ή και το σύνολο των δυσμενών συνεπειών μιας παράνομης πράξης κατά της οποίας στρέφεται, ιδίως όταν αυτές οι συνέπειες συναρτώνται με την άσκηση οποιασδήποτε ζωτικής δραστηριότητας της καθημερινής του ζωής. Σε κάθε περίπτωση, ο νομοθέτης δύναται να καθορίσει έναν κύκλο υποθέσεων για τις οποίες εξ ορισμού θεωρεί ότι πρέπει για λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως αυτοί που προαναφέρθηκαν, να προβλέψει νομοθετικά μέτρα προστασίας που προσομοιάζουν σε μέτρα προσωρινής προστασίας (ασφαλιστικά μέτρα), τα οποία θα μπορούσαν να χορηγηθούν από τη Δικαιοσύνη, όπως έχει ήδη δημοσιοποιηθεί σε σχέση με την πρόσφατη νομολογία απαγόρευσης αποσύνδεσης της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά μετά από σειρά διαδικασιών ιδιαίτερης επιβάρυνσής της και κατ’ ανάγκη μετά από την παρέλευση κρίσιμου χρονικού διαστήματος.
Εξάλλου, η προτεινόμενη παρέμβαση του νομοθέτη καθίσταται απολύτως αναγκαία και ενόψει του ότι, παρότι η Ελλάδα είναι αυτή τη στιγμή και εδώ και πολύ καιρό η ακριβότερη χώρα στην Ευρώπη στην χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας, ελλείπει οποιαδήποτε αποτελεσματική κρατική πολιτική παρέμβασης στη δομή της αγοράς προμήθειας της ενέργειας για την καταπολέμηση της αισχροκέρδειας και την αποτροπή δημιουργίας ουρανοκατέβατων κερδών καθώς και φορολόγησής τους για ελάφρυνση των καταναλωτών.
Άλλωστε, η επιδότηση των λογαριασμών εφαρμόζεται με τρόπο που την καθιστά επιδότηση των «ουρανοκατέβατων κερδών» και των υπερκερδών των παραγωγών, αφού δεν αντιμετωπίζει ριζικά το πρόβλημα του σχηματισμού αυτών των κερδών, αλλά συνιστά πολιτική εξυπηρέτησης, έστω μερικώς, της κάλυψής τους, με τη βοήθεια του κράτους. Βέβαια, παραμένει μεγάλο μέρος αυτών που μη καλυπτόμενο από την επιδότηση μετακυλίεται τελικά στους πολίτες και τους επιβαρύνει, οδηγώντας τους σε υπερχρέωση.
Για την αντιμετώπιση της εκρηκτικής αυτής κατάστασης η πολιτεία οφείλει να παρέμβει άμεσα και να προβεί σε τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου ώστε να αποτρέπονται τα υπερκέρδη στην προημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να μη συνδέεται η τιμή εκκαθάρισης με τις τιμές των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο. Ακόμη, να προβεί σε αναμόρφωση των χαρακτηριστικών υπολογισμού της ρήτρας αναπροσαρμογής και των συμβατικών υποχρεώσεων των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας όσον αφορά στην τυποποίηση του υπολογισμού και τον τρόπο ενημέρωσης των καταναλωτών με δεσμευτικό τρόπο και να προβλεφθεί η επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη εφαρμογής τους.
Συνεπώς, έως ότου η πολιτεία αναλάβει τα μέτρα που αναλυτικά αναφέρονται παραπάνω και την αναμόρφωση του ίδιου του υπολογισμού της ρήτρας αναπροσαρμογής και αντιμετωπίσει ριζικά και αποτελεσματικά το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, απαιτούνται άμεσα μέτρα που δίνουν τον αναγκαίο χρόνο επιβίωσης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, ώστε να μην υποστούν οποιαδήποτε αποσύνδεση παροχής ρεύματος (ρευματοκοπή), που αν γίνει μαζικά θα επιδράσει εντέλει στην οικονομία.
Η προτεινόμενη ρύθμιση συνιστά έτσι αναγκαία και πρόσφορη ενέργεια προκειμένου να προστατευθεί το δημόσιο συμφέρον, που συναρτάται με την αποσόβηση της ραγδαίας εξέλιξης του φαινομένου της έκτακτης υπερχρέωσης των πολιτών και της μετατροπής του σε μείζονα κοινωνική -ανθρωπιστική κρίση, που εντέλει θα πλήξει έτι περαιτέρω την οικονομία και πλείστους θεσμούς της χώρας.
Β. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ- ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Άρθρο …..
1. Απαγορεύεται έως τη δημοσίευση αμετάκλητης απόφασης επί της αγωγής του άρθρου 10 παρ. 16 του ν. 2251/1994 που ασκείται από οποιαδήποτε ένωση καταναλωτών κατά παρόχων και προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας η εκτέλεση εντολών αποσύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος που εκδίδονται κατά όλων των καταναλωτών λόγω ληξιπρόθεσμης οφειλής που προέρχεται από τη μη καταβολή χρηματικού ποσού που αντιστοιχεί στη ρήτρα αναπροσαρμογής χρεώσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αφαιρούμενων όλων των επιδοτήσεων, εκπτώσεων και άλλων ελαφρύνσεων. Η απαγόρευση εκτέλεσης εντολών αποσύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος αίρεται με την έκδοση απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν εισήγησης της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, με την οποία θεσπίζονται κριτήρια και όροι αναμόρφωσης των χαρακτηριστικών υπολογισμού και εφαρμογής της ρήτρας αναπροσαρμογής, όπως αυτή προβλέπεται στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, με βάση τις αρχές της διαφάνειας και της αναλογικότητας.
2. Έως την 31/12/2022 ή έως την αναμόρφωση του υπολογισμού της ρήτρας βάσει του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 1 η απαγόρευση της προηγούμενης παραγράφου ισχύει και υπέρ κάθε οφειλέτη που είναι ο τελικός αποδέκτης της ηλεκτρικής ενέργειας ως προϊόντος, ακόμη και αν δεν εμπίπτει στην έννοια του καταναλωτή, σύμφωνα με το ν. 2251/1994. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να παρατείνεται ο χρόνος εφαρμογής της απαγόρευσης του προηγούμενου εδαφίου.
3. Οι προμηθευτές και οι πάροχοι που έδωσαν την εντολή αποσύνδεσης της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος υποχρεούνται στην επανασύνδεση της υπέρ των αναφερομένων στις παραγράφους 1 και 2, εντός τριών (3) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
4. Όποιος αποσυνδέει παροχή ηλεκτρικής ενέργειας κατά παράβαση των παραγράφων 1 και 2 εδάφιο α΄ τιμωρείται με φυλάκιση έως 1 έτος και με χρηματική ποινή έως πεντακόσιες (500) ημερήσιες μονάδες. Όποιος παραλείπει να επανασυνδέσει διακοπείσα παροχή ηλεκτρικής ενέργειας κατά παράβαση της παραγράφου 3 τιμωρείται με φυλάκιση έως 2 έτη και χρηματική ποινή έως χίλιες (1.000) ημερήσιες μονάδες.
Αθήνα, 4 Μαΐου 2022
Οι προτείνοντες βουλευτές
Τσίπρας Αλέξης
Γεροβασίλη Όλγα
Αβραμάκης Ελευθέριος
Αγαθοπούλου Ειρήνη
Αθανασίου Αθανάσιος (Νάσος)
Αλεξιάδης Τρύφωνας
Αμανατίδης Ιωάννης
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Αποστόλου Ευάγγελος
Αραχωβίτης Σταύρος
Αυγέρη Θεοδώρα (Δώρα)
Αυλωνίτης Αλέξανδρος – Χρήστος
Αχτσιόγλου Ευτυχία (Έφη)
Βαγενά Άννα
Βαρδάκης Σωκράτης
Βαρεμένος Γεώργιος
Βασιλικός Βασίλης
Βερναρδάκης Χριστόφορος
Βέττα Καλλιόπη
Βίτσας Δημήτριος
Βούτσης Νικόλαος
Γιαννούλης Χρήστος
Γκαρά Αναστασία (Νατάσα)
Γκιόλας Ιωάννης
Δραγασάκης Ιωάννης
Δρίτσας Θεόδωρος
Ελευθεριάδου Σουλτάνα
Ζαχαριάδης Κώστας
Ζεϊμπέκ Χουσεΐν
Ζουράρις Κωνσταντίνος
Ηγουμενίδης Νικόλαος
Θραψανιώτης Εμμανουήλ
Καλαματιανός Διονύσιος – Χαράλαμπος
Κασιμάτη Νίνα
Κατρούγκαλος Γεώργιος
Κάτσης Μάριος
Καφαντάρη Χαρούλα (Χαρά)
Κόκκαλης Βασίλειος
Λαππας Σπυρίδων
Μάλαμα Κυριακή
Μαμουλάκης Χαράλαμπος (Χάρης)
Μάρκου Κωνσταντίνος
Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος
Μιχαηλίδης Ανδρέας
Μουζάλας Ιωάννης
Μπαλάφας Ιωάννης
Μπάρκας Κωνσταντίνος
Μπουρνούς Ιωάννης
Μωραΐτης Αθανάσιος (Θάνος)
Νοτοπούλου Κατερίνα
Ξανθόπουλος Θεόφιλος
Ξανθός Ανδρέας
Ξενογιαννακοπούλου Μαριλίζα
Παπαδόπουλος Αθανάσιος (Σάκης)
Παπαηλιού Γεώργιος
Παπανάτσιου Αικατερίνη
Παππάς Νικόλαος
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Πολάκης Παύλος
Πούλου Παναγιού (Γιώτα)
Ραγκούσης Ιωάννης
Σαντορινιός Νεκτάριος
Σαρακιώτης Ιωάννης
Σκουρλέτης Παναγιώτης (Πάνος)
Σκουρολιάκος Παναγιώτης
Σκούφα Ελισσάβετ (Μπέττυ)
Σπίρτζης Χρήστος
Συρμαλένιος Νικόλαος
Τελιγιορίδου Ολυμπία
Τζάκρη Θεοδώρα
Τζανακόπουλος Δημήτριος
Τζούφη Μερόπη
Τόλκας Άγγελος
Τριανταφυλλίδης Αλέξανδρος
Τσακαλώτος Ευκλείδης
Τσίπρας Γεώργιος
Φάμελλος Σωκράτης
Φίλης Νικόλαος
Φλαμπουράρης Αλέξανδρος
Φωτίου Θεανώ
Χαρίτου Δημήτριος (Τάκης)
Χαρίτσης Αλέξανδρος (Αλέξης)
Χατζηγιαννάκης Μιλτιάδης
Χρηστίδου Ραλλία
Ψυχογιός Γεώργιος
