Βουλή
Στη Βουλή προς ψήφιση κατατέθηκε νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης για την προστασία των πληροφοριοδοτών μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) που καταγγέλλουν παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των μεταφορών και των τροφίμων, των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κ.λπ.
Με το εν λόγω νομοσχέδιο, όπως αναφέρει ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, ενσωματώνεται στη Ελληνική νομοθεσία Ευρωπαϊκή οδηγία (2019/1937) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης που θίγουν τομείς, όπως ενδεικτικά, τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ασφάλεια των τροφίμων και των μεταφορών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη δημόσια υγεία και την ιδιωτική ζωή.
Να διευκρινιστεί, ότι η προστασία των whistleblowers δεν σχετίζεται με την προστασία των προστατευομένων μαρτύρων στις ποινικές υποθέσεις, όπως ήταν για παράδειγμα στην υπόθεση του σκανδάλου της Novartis.
Η επίμαχη Ευρωπαϊκή οδηγία περιλαμβάνει «ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τους πληροφοριοδότες – μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers) και έρχεται να καλύψει ένα νομοθετικό κενό, καθώς η μόνη ανάλογη διαδικασία που υφίσταται στο εγχώριο δίκαιο αφορά αποκλειστικά την ποινική διαδικασία και τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων».
Με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, «καταστρώνεται ένα σύστημα διαύλων (εσωτερικών και εξωτερικών) για την υποβολή και τη διαχείριση των αναφορών, ενώ παρέχονται διασφαλίσεις για τα προσωπικά δεδομένα» και παράλληλα λαμβάνονται μέτρα προστασίας για τους whistleblowers και ειδικά εντός των εργασιακών χώρων.
Συγκεκριμένα, «απαγορεύονται τα κάθε μορφής αντίποινα και ενέργειες αντεκδίκησης σε βάρος του αναφέροντος, είτε αυτά προέρχονται από τον εργοδότη είτε από τρίτα πρόσωπα. Εκτός των αντιποίνων που αφορούν τους γενικούς και ειδικούς όρους εργασίας, απαγορεύεται επιπλέον και κάθε άλλη βλαπτική ενέργεια σε βάρος του αναφέροντος στο επαγγελματικό αλλά και στο κοινωνικό του περιβάλλον, που σχετίζεται με την αναφορά. Ενδεικτικά απαγορεύονται η παύση και η απόλυση, ο υποβιβασμός, η παράλειψη και η στέρηση προαγωγής, η αφαίρεση καθηκόντων, αλλαγή τόπου εργασίας, η μείωση μισθού, μεταβολή ωραρίου εργασίας».
Ακόμη, «τυποποιούνται ποινικά η παρεμπόδιση ή η απόπειρα παρεμπόδισης υποβολής αναφοράς, η διενέργεια αντιποίνων και η αποκάλυψη στοιχείων ταυτότητας των αναφερόντων που υπάγονται σε καθεστώς εμπιστευτικότητας».
Τέλος, καταλήγει η ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, ότι «η αναγκαιότητα των σχετικών προβλέψεων προκύπτει από το γεγονός ότι τα πρόσωπα που διαπιστώνουν, στο πλαίσιο των εργασιακών δραστηριοτήτων τους, παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου, σε σημαντικής σπουδαιότητας τομείς, συμβάλλουν καθοριστικά στην αποκάλυψη και εν κατακλείδι στην πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών».
