Καταγγελία οκτώ Ευρωπαϊκών Οργανώσεων Καταναλωτών κατά του Whatsapp – «Κίνδυνος για τα προσωπικά δεδομένα»

Η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής και η ΠΟΜΕΚ «Η Παρέμβαση» σε συνεργασία με άλλες οκτώ Ευρωπαϊκές Οργανώσεις Καταναλωτών ζητούν την άμεση διεξαγωγή έρευνας για την πολιτική απορρήτου του WhatsApp.

Όπως σημειώνεται σε ανακοίνωση της ΕΚΠΟΙΖΩ, οι οργανώσεις των καταναλωτών η καταγγελία αφορά «στις μη σύννομες, επιθετικές και παραπλανητικές πρακτικές της δημοφιλούς εφαρμογής ανταλλαγής μηνυμάτων “WhatsApp”, με εκατομμύρια χρήστες σε όλη την Ευρώπη, λόγω πολλαπλών παραβάσεων της νομοθεσίας του καταναλωτή».

Υπενθυμίζεται ότι πραγματοποιήθηκε, πρόσφατα, έρευνα, με τίτλο “Τι συμβαίνει με το WhatsΑpp;” (What’s up with WhatsApp?), από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών (BEUC), στην οποία είναι μέλος η ΕΚΠΟΙΖΩ, η οποία κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του Δικτύου για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ στον τομέα της προστασίας καταναλωτών (Consumer Protection Cooperation Network-CPC Network).

Σημειώνεται ότι, τυχόν ζητήματα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, στα πλαίσια του Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ), δεν αποτελούν μέρος της καταγγελίας, λόγω ότι, ήδη διεξάγεται σχετική έρευνα στη Γερμανία και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από τις αρμόδιες Αρχές.

Γιατί γίνεται η καταγγελία

Εν πρώτοις, η καταγγελία βασίζεται στις συνεχείς και ενοχλητικές ειδοποιήσεις, μέσω των οποίων η εν λόγω εφαρμογή βομβαρδίζει καθημερινά τους χρήστες εδώ και κάποιο διάστημα, ώστε να αποδεχτούν τους νέους όρους και την πολιτική απορρήτου, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι, εάν δεν το κάνουν, θα έχουν περιορισμένη πρόσβαση στις λειτουργίες του συστήματος.

Οι συγκεκριμένες εμπορικές πρακτικές και ιδιαίτερα το περιεχόμενό τους, ως προς τη φύση, τον χρόνο και την επανάληψή τους, ασκούν αδικαιολόγητη ψυχολογική πίεση στους χρήστες, είναι παραπλανητικές, επιθετικές και επηρεάζουν εν ολίγοις την ελευθερία επιλογής τους, κατά παράβαση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.

Επιπλέον, η καταγγελία αναφέρει διεξοδικά την έλλειψη διαφάνειας στους νέους όρους, την περίπλοκη και μη κατανοητή γλώσσα ως προς τις τροποποιήσεις που το WhatsApp έχει προβεί. Οι καταναλωτές/χρήστες είναι αδύνατο να κατανοήσουν με ακρίβεια και σαφήνεια τις συνέπειες που θα έχουν οι εν λόγω τροποποιήσεις στην προστασία της ιδιωτικότητά τους, ιδίως σε σχέση με τη διαβίβαση των προσωπικών τους δεδομένων στο Facebook και σε τρίτους. Δεδομένης αυτής της ασάφειας συνίσταται παραβίαση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας της προστασίας του καταναλωτή, η οποία υποχρεώνει τις εταιρείες να παρέχουν σαφείς, ακριβείς και μη παραπλανητικούς όρους στις συμβάσεις και στις εμπορικές επικοινωνίες τους.

Η μη σύννομη πρακτική της αποδοχής των νέων όρων ενισχύεται και από το γεγονός ότι, το WhatsApp συνεχίζει να πιέζει τους χρήστες να αποδεχθούν τη νέα πολιτική απορρήτου, για την οποία διεξάγεται σχετική έρευνα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (EDPB) για παράβαση των διατάξεων του Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ). Η εν λόγω έρευνα γίνεται στα πλαίσια θέσπισης προσωρινών μέτρων με τη διαδικασία του επείγοντος από τον Επίτροπο του Αμβούργου για την Προστασία Δεδομένων και την Ελευθερία της Πληροφορίας (HmbBfDI)iii, στα πλαίσια εφαρμογής του Κανονισμού. Συγκεκριμένα, η Γερμανική Αρχή απαγόρευσε στην “Facebook Ireland Ltd” την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από τους χρήστες της εφαρμογής WhatsApp στη Γερμανία, με το σκεπτικό ότι η νέα ενημέρωση της πολιτικής απορρήτου είναι μη σύννομη και καταστρατηγεί τα δικαιώματα των χρηστών. Η Γερμανική Αρχή θα επιδιώξει μέσω του ελέγχου που διεξάγεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (EDPB) μια δεσμευτική απόφαση σε εθνικό αλλά και Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Για τον λόγο αυτό Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ. και οι Ε.Κ. μέλη της ΠΟΜΕΚ “Η Παρέμβαση” καλούν τη γενική ΔΔεύθυνση Προστασίας Καταναλωτή, να ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τις πρακτικές του WhatsApp και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (EDPB) και τις Ευρωπαϊκές Αρχές στον τομέα της προστασίας καταναλωτών, να συνεργαστούν στενά στα εν λόγω επείγοντα και ιδιαίτερα ευαίσθητα, ως προς την προστασία του καταναλωτή/ χρήστη, ζητήματα.

«Επιθετικά μηνύματα προς τους χρήστες»

Η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ δήλωσε: «Το WhatsApp βομβαρδίζει τους χρήστες εδώ και μήνες με τη μορφή ιδιαίτερα επιθετικών και επαναλαμβανόμενων αναδυόμενων μηνυμάτων, ώστε να τους αναγκάσει να αποδεχτούν τους νέους όρους χρήσης και την πολιτική απορρήτου. Αναφέρει δε στους χρήστες ότι, θα προβεί σε διακοπή της πρόσβασής τους στη συγκεκριμένη εφαρμογή και στις λειτουργίες της, εάν δεν αποδεχτούν τους νέους όρους. Ωστόσο, οι χρήστες δεν γνωρίζουν τι πραγματικά αποδέχονται.

Το WhatsApp συνεχίζει να μην δίνει σαφείς εξηγήσεις στους χρήστες ως προς το αποτέλεσμα της αποδοχής και οι ίδιοι να βρίσκονται εκτεθειμένοι σε μία άνευ προηγουμένου εκτεταμένη και καθ’ όλα νόμιμη επεξεργασία δεδομένων χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους. Καλούμε τις αρμόδιες Αρχές, και λόγω του μεγάλου αριθμού των χρηστών που η εν λόγω εφαρμογή αφορά, να λάβουν άμεσα μέτρα κατά του WhatsApp, έτσι ώστε να προστατευτούν τα δικαιώματα των χρηστών».