Τεχνολογία
Ειδικές συσκευές απολύμανσης του αέρα αναμένεται να τοποθετηθούν σε Μετρό και λεωφορεία όλης της χώρας.
Η κυβέρνηση, με την επιστημονική αρωγή του ΑΠΘ, εξετάζει την περίπτωση να εξοπλίσει με τις συσκευές απολύμανσης του αέρα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως το Μετρό και τα λεωφορεία. Την αποκάλυψη κάνει στο iatropedia.gr, o καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Με τη μετάλλαξη Δέλτα να αυξάνει κατά 18 φορές τον κίνδυνο υπερμετάδοσης του κορονοϊού στους εσωτερικούς χώρους, στους οποίους θα βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο το επόμενο διάστημα καθώς θα «κρυώσει» ο καιρός, η κυβέρνηση μελετά τρόπους να μειώσει το επιδημιολογικό φορτίο σε δημόσιους χώρους, όπου συνωστίζονται πολλά άτομα και κυρίως στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η διοίκηση του ΟΑΣΑ έχει ζητήσει ήδη από το Τμήμα Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, να καταρτίσει τις προδιαγραφές για την προμήθεια των συγκεκριμένων μηχανημάτων. Ταυτόχρονα, συσκευές έχουν τεθεί σε πιλοτική λειτουργία στις γραμμές των λεωφορείων του ΚΤΕΛ στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης.
Θετική η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων
Το θέμα συζητήθηκε και στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, η οποία γνωμοδότησε θετικά, ενώ τα μέλη της ζήτησαν ταυτόχρονα από τον καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένη Σαρηγιάννη, να ορίσει τις προδιαγραφές για να προχωρήσει η προμήθεια, όπως λέει ο ίδιος ο στο iatropedia.gr.
«Η κυβέρνηση θέλει να εφαρμόσει την τοποθέτηση αυτών των μηχανημάτων σε συνεργασία με τον ΟΑΣΑ και στα λεωφορεία και στο Μετρό. Υπήρξε μία τεχνική καθυστέρηση. Η Επιτροπή των Λοιμωξιολόγων ήταν θετική, αρκεί -όπως γνωμοδότησαν τα μέλη της- να γίνει σωστή εφαρμογή και να γίνει με ασφάλεια, γιατί υπάρχουν και μηχανήματα που δεν είναι αξιόπιστα και μπορεί να δημιουργήσουν, παρά να λύσουν προβλήματα», τόνισε ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης.
Ήδη από τον περασμένο Μάιο -και μετά την ολοκλήρωση σχετικών μελετών που εκπόνησε το ΑΠΘ- η κυβέρνηση ψήφισε τροπολογία, με την οποία εντάχθηκε στο ελληνικό νομοθετικό πλαίσιο, η δυνατότητα χρησιμοποίησης συσκευών απολύμανσης του αέρα, στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Στη χρησιμότητα αυτών των συσκευών αναφέρθηκε σε πρόσφατη διαδικτυακή ημερίδα για την COVID -19, που οργάνωσε το Τζάνειο Νοσοκομείο, ο καθηγητής Παθολογίας Λοιμωξιολογίας, Σωτήρης Τσιόδρας. Όπως επισήμανε ότι μόλις τον προηγούμενο μήνα, τεκμηριώθηκε και επιβεβαιώθηκε η αερογενής μετάδοση του ιού, γεγονός που αλλάζει τα δεδομένα όχι μόνο για τη νόσο, αλλά και για την επιστήμη.
«Ο κίνδυνος μετάδοσης σε εσωτερικούς χώρους είναι 18 φορές μεγαλύτερος και έτσι εξηγούνται τα περιστατικά υπερμετάδοσης σε εσωτερικούς χώρους. Το γεγονός αυτό απαιτεί πρόσθετα μέτρα, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την ποιότητα του αέρα, με ειδικά φίλτρα, μελέτη για την απολύμανση των χώρων, αλλά και εξωτερικό αερισμό των χώρων, καθώς και χρήση μάσκας υψηλού κινδύνου» τόνισε.
Συσκευές απολύμανσης του αέρα: Πως εξουδετερώνουν τον κορονοϊό
Οι συσκευές απολύμανσης του αέρα λειτουργούν με δύο τρόπους: Είτε «δεσμεύουν», είτε «απενεργοποιούν» τα σωματίδια του κορονοϊού. Χρησιμοποιούνται δύο ειδών τεχνολογίες και είναι οι εξής:
Συσκευές που φιλτράρουν τον αέρα: Είναι η πιο απλή τεχνολογία. Πρόκειται για μηχανήματα που απορροφούν τον αέρα της ατμόσφαιρας και μέσα από τα ειδικά φίλτρα υψηλής πιστότητας HEPA που βρίσκονται εντός του μηχανήματος, δεσμεύουν τα πολύ μικρά σε μέγεθος σωματίδια του κορονοϊού.
Συσκευές υπεριώδους ακτινοβολίας: Η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιεί την υπεριώδη ακτινοβολία, μέσω της οποίας καταφέρνει να «αδρανοποιήσει» το πρωτεϊνικό περίβλημα του ιού με ακτινοβόληση.
Ο Σαρηγιάννης, εξηγεί αναλυτικά πως λειτουργούν τα μηχανήματα υπεριώδους ακτινοβολίας: «Τα μηχανήματα αυτά καταστρέφουν, όχι μόνο την πρωτεϊνη ακίδα, αλλά όλο το περίβλημα πρωτεΐνης του ιού, με το οποίο ο ιός συνδέεται με το επιθήλιο του πνεύμονα. Η υπεριώδης ακτινοβολία, όμως, έχει περίπου τον ίδιο μηχανισμό δράσης με αυτόν της ηλιοφάνειας, που ξέρουμε ότι είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο για καρκινογένεση. Γι’ αυτό πρέπει η ακτινοβόληση αυτή να μη γίνεται στο εξωτερικό περιβάλλον, έξω δηλαδή από τη συσκευή, αλλά να γίνεται μέσα στη συσκευή. Και για να γίνει σωστά, χρησιμοποιείται μια διαδικασία φωτοκατάλυσης, που χρησιμοποιεί νανοσωματίδια. Ένα νανο-υλικό, δηλαδή, που συνήθως είναι διοξείδιο του τιτανίου, το οποίο καταφέρνει να δημιουργεί ελεύθερες ρίζες και να απενεργοποιεί τον ιό».
Τι έδειξαν ελληνικές μελέτες
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εκπόνησε μελέτη την περασμένη άνοιξη, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί τις επόμενες μέρες στον διεθνή επιστημονικό τύπο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι συσκευές καθαρισμού του αέρα εμφανίζουν αποτελεσματικότητα έναντι του Covid-19 που φτάνει το 93%.
Αυτό υποστηρίζει ο επικεφαλής της μελέτης Δημοσθένης Σαρηγιάννης: «Βρήκαμε ότι βοηθούν πολύ. Μπορεί να φέρουν μία μείωση του σωματιδιακού φορτίου στον κλειστό χώρο, τουλάχιστον στο 93%. Για να είμαστε ρεαλιστές, δηλαδή, γιατί τα ίδια τα μηχανήματα αυτά, στο notification της συσκευής, δίνουν αποτελεσματικότητα στο 99%. Όμως, αυτό το ποσοστό επιτυγχάνεται όταν τεστάρονται τα μηχανήματα σε εργαστηριακές συνθήκες, όχι όταν το χρησιμοποιεί ένας απλός χρήστης και δεν θα το εφαρμόσει με τέλειο τρόπο».
Τα πειράματα έγιναν με τη συνεργασία της Οδοντιατρικής Σχολή του ΑΠΘ. Οι συσκευές τοποθετήθηκαν στις οδοντιατρικές κλινικές του Πανεπιστημίου, όπου οι φοιτητές κάνουν την πρακτική εργασία τους.
«Τα μηχανήματα έχουν καλή εφαρμογή σε οδοντιατρεία, καθώς λόγω του εκτροχισμού των δοντιών δημιουργείται υπερβολικό βιολογικό αεροζόλ (αερόλυμα). Εμείς κάναμε τα πειράματα στις οδοντιατρικές κλινικές του ΑΠΘ, ακριβώς όπως θα δούλευαν οι φοιτητές».
Που εφαρμόζεται η μέθοδος καθαρισμού του αέρα
Μετά τα θετικά αποτελέσματα των πειραμάτων, πολλά μηχανήματα καθαρισμού του αέρα έχουν τοποθετηθεί πλέον σε αίθουσες χειρουργείων και Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ελληνικών νοσοκομείων, είτε μετά από πρωτοβουλία των διευθυντών, είτε των διοικητών των νοσοκομείων.
Στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στη Σουηδία, τη Γερμανία και τη Γαλλία χρησιμοποιούνται ευρέως σε δημόσιους χώρους, ενώ στις ΗΠΑ σε πολλές πολιτείες έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται και στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Πολύ χρήσιμες μπορεί να αποδειχθούν οι συσκευές αυτές, σύμφωνα με τον κ. Σαρηγιάννη, σε σχολικές αίθουσες, αλλά και αμφιθέατρα Πανεπιστημίων, όπου υπάρχει μεγάλος συγχρωτισμός.
Σημαντική είναι η εφαρμογή και σε περιπτώσεις που δεν σχετίζονται με τον κορωνοϊό, όπως π.χ. σε κελάρια οινοποιείων με σκοπό να εμποδιστεί η ανάπτυξη άλλων βιολογικών σωματιδίων, όπως είναι τα βακτήρια και οι μύκητες, που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ποιότητα του κρασιού.
Η λάθος επιλογή μπορεί να προκαλέσει περισσότερη βλάβη
Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής, έχει “τεστάρει” μέχρι σήμερα την αξιοπιστία πολλών τέτοιων συσκευών. Εάν δεν έχουν αυστηρές προδιαγραφές, λέει ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, μπορεί ακόμη και να προκαλέσουν μεγαλύτερο πρόβλημα, από όφελος.
«Οι προδιαγραφές ασφαλείας των μηχανημάτων με τη χρήση υπεριώδους ακτινοβολίας, είναι ακόμη πιο αυστηρές, καθώς δεν πρέπει να παράγουν και όζον. Θέλει λίγο προσοχή η επιλογή. Εμείς στο Πανεπιστήμιο έχουμε τεστάρει δωρεάν πάρα πολλές τεχνολογίες. Έχουμε δει και μηχανήματα που είναι π.χ. ελληνικού ντιζάιν, κινέζικη, φτιαγμένη στη Βουλγαρία, η οποία συσκευή όχι μόνο δεν έλυνε, αλλά δημιουργούσε και πολλά επιπλέον προβλήματα εκτός από τον κορωνοϊό. Άρα χρειάζεται κανείς καθοδήγηση για να αποφασίσει σωστά», επεσήμανε.
Κομβικής σημασίας είναι, το μηχάνημα κατά τη χρήση του να μην παράγει όζον, το οποίο αποτελεί παραπροϊόν της διαδικασίας: «Το όζον κάνει, επίσης, κακό στην υγεία και δεν πρέπει να υπάρχει σε εσωτερικό χώρο. Άρα οι συσκευές αυτές, δεν πρέπει να παράγουν όζον και πρέπει να συνδυάζονται με τα φίλτρα HEPA. Δηλαδή καλό είναι να χρησιμοποιούμε συσκευές που κάνουν και τα δύο», καταλήγει ο κ. Σαρηγιάννης.
