Επιστήμες
Eλληνες επιστήμονες σχεδιάζουν την πλανητική άμυνα της Γης καθώς η ανθρωπότητα αναμένεται να αντιμετωπίσει σοβαρούς κινδύνους τα επόμενα χρόνια.
Αν μας έχει διδάξει κάτι η μυθοπλασία των κινηματογραφικών παραγωγών και η σχέση της με την επιστήμη, αυτό είναι πως στον 21ο αιώνα δεν είναι λίγες οι ιδέες των σεναριογράφων που τελικά υλοποιούνται από επιστημονικές ομάδες.
Διαστημική αποστολή με ελληνική συμμετοχή έχει ως στόχο να απαντήσει σε ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα:
«Τι θα κάναμε αν ερχόταν αστεροειδής πάνω μας;».
«Το 2022 ένας αστεροειδής πρόκειται να περάσει αρκετά κοντά από τη Γη, αλλά σε ασφαλή απόσταση και έχει σχεδιαστεί να γίνει το πρώτο πείραμα του είδους, “τι θα κάναμε αν (σ.σ ο αστεροειδής) ερχόταν επάνω μας;”», εξήγησε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ, “Πρακτορείο 104,9 FM”, ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής, του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης.
Όπως εξήγησε ο κ.Τσιγάνης, Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στον σχεδιασμό αποστολής των ΗΠΑ και της Ευρώπης, με την επωνυμία DART (Double Asteroid Redirection Test) για το αμερικανικό τμήμα, και Hera (Ήρα) για το ευρωπαϊκό.
Πρόκειται για μια αποστολή, η οποία «θα στείλει ένα σκάφος (να συγκρουστεί) με μεγάλη ταχύτητα με τον αστεροειδή, προκειμένου να παρατηρήσει πόσο πολύ λίγο μπορεί να τον εκτρέψει από την τροχιά του, αλλά αυτό να το μετρήσει».
Η φιλόδοξη και πρωτοποριακή διαστημική αποστολή ξεφεύγει σύμφωνα με τον κ.Τσιγάνη από την επιστημονική φαντασία και παρόμοιες σεναριακές ιδέες ταινιών, ιδιαίτερα των δεκαετιών ’70 και ’80, «στο ότι δεν χρειάζονται ούτε πυρηνικά ούτε τίποτα παρόμοιο, (καθώς) το μέγεθος του αστεροειδούς (σ.σ που θα χτυπηθεί) δεν είναι αρκετά μεγάλο».
Οι Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στην παγκόσμια ομάδα προμελέτης και μελέτης της αποστολής, που έχει πληθώρα σταδίων πριν από τις εκτοξεύσεις των συστημάτων, καθότι πρόκειται για ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας.
Την ίδια ώρα παράλληλα «είναι σε εξέλιξη από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕSA) ο σχεδιασμός της μακέτας του διαστημικού σκάφους που θα “συγκρουστεί” με τον αστεροειδή», όπως ανέφερε ο Έλληνας επιστήμονας.
Στη φάση Β’ της συνολικής μελέτης (σ.σ preliminary design work, phase B1), στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, “υπάρχει μια ομάδα επιστημόνων που είναι η κεντρική επιστημονική ομάδα”, στην οποία συμμετέχει και ο Έλληνας αστροφυσικός όπως και επιστήμονες από τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Από τη μεριά της ESA, το πρότζεκτ για την ευρωπαϊκή πλευρά ονομάζεται Hera (Ήρα), ενώ ταυτόχρονα πληθώρα άλλων, μικρότερων επιστημονικών ομάδων, είναι συνδεδεμένες με την κεντρική.
Πρόκειται για ομάδες που περιλαμβάνουν και επιστημονικό δυναμικό από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πέραν του κ. Τσιγάνη.
Τι πρέπει να γίνει αν ο άνθρωπος χρειαστεί να εκτρέψει ένα αστεροειδή
Στο, δε, βασικό ερώτημα ενός απλού πολίτη για την επικινδυνότητα ενός τέτοιου ουράνιου σώματος σε σχέση με τη Γη ο Έλληνας αστροφυσικός εξήγησε πως η μη χρήση εκρήξεων για την εκτροπή ενός ουράνιου αντικειμένου είναι ζήτημα χρονισμού.
«Αν κάποιος το αντιληφθεί μερικά χρόνια πριν (ότι πλησιάζει ένα ουράνιο αντικείμενο), απλά στέλνοντας ένα σχετικά μεγάλο σκάφος με μεγάλη ταχύτητα και εκτρέποντας το μερικά χιλιοστά από την τροχιά του με την πάροδο του χρόνου, επειδή αυτές οι τροχιές είναι ασταθείς, θα ανοίξει η απόσταση τόσο όσο χρειάζεται προκειμένου να αποφύγεις τη σύγκρουση», εξηγεί ο καθηγητής του ΑΠΘ, σημειώνοντας πως με αυτό τον τρόπο ένας επικίνδυνος αστεροειδής “θα μας προσπεράσει”.
Η πρόσκρουση του σκάφους του προγράμματος με τον αστεροειδή σχεδιάζεται να γίνει σε ασφαλές περιβάλλον, καθώς ο εν λόγω αστεροειδής «δεν πρόκειται να μας πλησιάσει ούτως ή άλλως» τονίζει, ενώ σημαντικός στόχος της επιστημονικής ομάδας είναι να δουν τα αποτελέσματα της σύγκρουσης.
Έτσι πέρα από τη συγκεκριμένη αποστολή πρόσκρουσης προγραμματίζεται και μια έτερη “επιβεβαιωτική αποστολή”, που αναμένει τη χρηματοδότηση της από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕSA).
Σε εκείνη την περίπτωση «ένα άλλο σκάφος θα πάει να παρατηρήσει το αποτέλεσμα της σύγκρουσης, να δει τον κρατήρα (σ.σ που θα έχει προκύψει από το “χτύπημα” με το διαστημικό σκάφος DART), να μετρήσει τα υλικά ώστε να καταλάβουμε τη συνοχή του αντικειμένου, να λάβουμε τις πληροφορίες που μας λείπουν και θα τις χρειαζόμασταν αν συνέβαινε κάτι τέτοιο (σ.σ να χρειαζόταν μια εκτελεστεί μια αποστολή με πραγματικό αντικείμενο εκτροπής)», πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο κ.Τσιγάνης.
Με την επιτυχημένη ολοκλήρωση όλων των σταδίων μετά την επιθεώρηση, που προγραμματίζεται για τον φετινό Νοέμβριο, καθώς “και το τελικό ΟΚ”, οι διαστημικές υπηρεσίες ΗΠΑ και Ευρώπης φιλοδοξούν πως το πρόγραμμα θα πάρει «το πράσινο φως για να προχωρήσει στη φάση υλοποίησης», καταλήγει ο κ.Τσιγάνης.
Με βάση τους σχεδιασμούς των επιστημόνων, το σκάφος της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας (NASA) θα κατευθυνθεί πάνω στον αστεροειδή με την ονομασία Didymos (near-Earth asteroid 65803), έναν αστεροειδή με μήκος 800 μέτρων. To σκάφος της αποστολής μάλιστα, δεν θα “πέσει πάνω” στο κύριο σώμα του Didymos, αλλά στο ουράνιο σώμα μήκους περίπου 150 μέτρων (σ.σ “moonlet”), που είναι σε τροχιά γύρω από το κύριο σώμα των 800 μέτρων.
Η επιλογή έγινε γιατί αυτό -του μικρότερου δορυφορικού ουράνιου σώματος- είναι το μέγεθος ενός αστεροειδή που τυπικά θα μπορούσε να αποτελέσει πιο κοινό κίνδυνο για τη Γη. Το DART, που μάλιστα είναι επαναστατικό για έναν ακόμη λόγο, διότι θα χρησιμοποιήσει ένα πρωτοποριακό κύριο σύστημα πρόωσης, το NASA Evolutionary Xenon Thruster – Commercial (NEXT-C) solar electric propulsion system, θα πέσει στον μικρό δορυφόρο του Didymos που βρίσκεται 11 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη με ταχύτητα 6 χλμ/δευτερόλεπτο.
Αστεροειδής με ισχύ 50 πυρηνικών βομβών μπορεί να πέσει στη Γη το 2023
Σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύει η βρετανική Express, το 2023 η Γη θα βρεθεί μπροστά στην απειλή σύγκρουσης με έναν μεγάλο αστεροειδή, η ισχύς του οποίου είναι σχεδόν όσο 50 πυρηνικές βόμβες.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το βρετανικό Μέσο από τη NASA, ο αστεροειδής 2018 LF16, που εντοπίστηκε τον Ιούνιο, έχει ελάχιστες, αλλά υπαρκτές, πιθανότητες να προσκρούσει πάνω στη Γη, ακριβώς στις 8 Αυγούστου 2023. Όπως αναφέρεται στο ρεπορτάζ, οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει 62 πιθανές πορείες του αστεροειδούς. Μία από αυτές, οδηγεί τον 2018 LF16 σε πορεία σύγκρουσης με τον πλανήτη μας.
Οι πιθανότητες πρόσκρουσης του μεγάλου αστεροειδούς με τη Γη είναι μία στις 30.000.000, ενώ το ποσοστό που δίνεται για το αντίθετο σενάριο, δηλαδή μία πορεία που δεν θα κατευθύνει το μεγάλο ουράνιο σώμα πάνω στον γαλάζιο πλανήτη μας, είναι συντριπτικό και συγκεκριμένα 99.9999967%.
Το σενάριο είναι τρομακτικό από μόνο του. Οι πιθανότητες ωστόσο, είναι απειροελάχιστες, όμως υπαρκτές. Το σενάριο τρόμου για την ανθρωπότητα αυξάνει -αναλογικά βεβαίως- τις πιθανότητές του για τα επόμενα 100 χρόνια, καθώς ο συγκεκριμένος αστεροειδής θα περάσει από τη «γειτονιά» μας πολλές φορές από το 2023 έως το 2117, με τους επιστήμονες, όπως αναφέραμε παραπάνω, να έχουν υπολογίσει 62 πιθανές πορείες, μια εκ των οποίων προκαλεί… Αρμαγεδδών.
Ο υπαρκτός κίνδυνος από τον αστεροειδή 2018 LF16 έχει προκαλέσει την εγρήγορση της NASA, η οποία έχει ειδικό τιμ παρακολούθησης του ουράνιου σώματος. Τα πιο σύγχρονα «μάτια» της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας είναι στραμμένα πάνω στον «εφιάλτη», ο οποίος ταξιδεύει στο Διάστημα με ταχύτητα 15,13 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία, αστεροειδής τόσο μεγάλου μεγέθους απειλούν τη Γη λιγότερο από μία φορά ανά χιλιετία. Ο μεγαλύτερος που έπληξε ιστορικά τη Γη και έχει αποδειχθεί από την επιστημονική κοινότητα, ήταν πριν από 65 εκατ. χρόνια, όταν ο μεγέθους 10 χιλιομέτρων βράχος, προκάλεσε τον αφανισμό των δεινοσαύρων.
Η ESA διαβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει ουράνιο σώμα που να απειλεί τη Γη, τουλάχιστον όσο είναι σε θέση να γνωρίζει η υπηρεσία της. Η δε NASA δεν έχει ανακοινώσει κάτι επισήμως, καθώς πρόκειται για μία ελάχιστη πιθανότητα βάσει υπολογισμών.
