Στη δημοσιότητα σήμερα φωτογραφίες από μια Μαύρη Τρύπα – Ιστορική στιγμή για την επιστήμη

Σήμερα αργά το μεσημέρι (16:00) οι εκπρόσωποι μιας πολύ μεγάλης κοινότητας επιστημόνων πρόκειται να δώσει στη δημοσιότητα, για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας, φωτογραφίες από μια Μαύρη Τρύπα. Συγκεκριμένα, αναμένεται να αποκαλυφθούν εικόνες που έχουν ληφθεί από ένα δίκτυο δεκάδων τηλεσκοπίων διασκορπισμένων σε διάφορα σημεία της Γης. Σε αυτές τις φωτογραφίες θα απεικονίζεται μια Μαύρη Τρύπα του είδους Supermassive, δηλαδή με ασύλληπτα μεγάλη πυκνότητα μάζας.

Οι Μαύρες Τρύπες είναι στην πραγματικότητα αόρατες, καθώς είναι τόσο πυκνές που απορροφούν οτιδήποτε εντός τους, ακόμη και το φως. Εφόσον λοιπόν δεν επιτρέπουν ούτε στα απειροελάχιστου μεγέθους σωματίδια του φωτός, τα φωτόνια, να εκλυθούν από μέσα τους, οι Μαύρες Τρύπες έως σήμερα αποτυπώνονταν μόνο μέσω καλλιτεχνικών προσεγγίσεων. Δηλαδή, κάποιος εικαστικός ή εικονογράφος μετέφερε σε εικόνα τις περιγραφές των επιστημόνων. Αυτή η πρακτική όμως ανήκει ήδη στην προϊστορία: Από σήμερα, 10 Απριλίου 2019, η ανθρωπότητα θα γνωρίζει πώς μοιάζουν στην πραγματικότητα οι Μαύρες Τρύπες.

Το πόσο σημαντική είναι η σημερινή αποκάλυψη, δεν πιστοποιείται μόνο από το παγκόσμιο και εξαιρετικά ζωηρό ενδιαφέρον. Οι Μαύρες Τρύπες είναι ένα από τα δομικά στοιχεία του σύμπαντος και ενδεχομένως μέσα τους κρύβουν το μυστικό της προέλευσης του κόσμου. Οπότε, κάθε πληροφορία που αφορά στην αληθινή τους φύση και την όψη τους, φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στην κατανόηση της δημιουργίας.

Τηλεσκόπιο μεγάλο όσο και η Γη
Το οξύμωρο της προσπάθειας να απεικονιστεί το μη απεικονίσιμο λύνεται στην πράξη με τις εικόνες που πρόκειται να δημοσιοποιηθούν σήμερα. Οι ίδιες οι Μαύρες Τρύπες θα παραμείνουν άπιαστες για τις αντιληπτικές δυνατότητες του ανθρώπου, όμως ο λεγόμενος «Ορίζοντας Γεγονότων», η ζώνη που περιβάλλει κάθε Μαύρη Τρύπα μπορεί να αποτυπωθεί.

Το όλο εγχείρημα της απεικόνισης είναι εξίσου συναρπαστικό με τις γνώσεις για τις Μαύρες Τρύπες. Το «Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων» (Event Horizon Telescope) είναι μεγάλο όσο και ο πλανήτης Γη, καθώς αποτελεί τον συγκερασμό πολλών ερευνητικών κέντρων, αστεροσκοπείων και πανίσχυρων τηλεσκοπίων ανά την υφήλιο. Εκατοντάδες επιστήμονες συνεκτιμούν δεδομένα από τηλεσκόπια στον Νότιο Πόλο, τη Χιλή, την Αριζόνα, τη Χαβάη και αλλού. Έχουν δημιουργήσει ένα δαιδαλώδες δίκτυο διασύνδεσης, το προϊόν του οποίου θα είναι αυτές οι πολυαναμενόμενες εικόνες από το περίγραμμα των Μαύρων Τρυπών. Και, όπως προβλέπεται, το θέαμα θα είναι μεγαλειώδες.

To Event Horizon Telescope, τον Απρίλιο του 2017 και για διάστημα μίας εβδομάδας είχε εστιάσει σε δύο Μαύρες Τρύπες. Η μία ονομάζεται Τοξότης A* και είναι της κατηγορίας Supermassive. Βρίσκεται στο κέντρο του γαλαξιακού συστήματος στο οποίο ανήκει και η Γη. Η δεύτερη Μαύρη Τρύπα, κατά τους επιστήμονες, ανήκει σε έναν διαφορετικό γαλαξία, αυτόν της Παρθένου. Ο Τοξότης Α* έχει πυκνότητα μάζας 4 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου, από τον οποίον η συγκεκριμένη Μαύρη Τρύπα είναι 30 φορές μεγαλύτερη σε διαστάσεις. Βρίσκεται σε απόσταση 26.000 ετών φωτός (όπου κάθε έτος φωτός αντιστοιχεί σε 9,46 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα). Και ακριβώς λόγω αυτής της αδιανόητα μεγάλης απόστασης, τα τηλεσκόπια στη Γη την συλλαμβάνουν σαν μια μικρή μπάλα στην επιφάνεια της Σελήνης.

Αυτό που ανιχνεύει το υπερ-τηλεσκόπιο Event Horizon είναι η ακτινοβολία που εκπέμπει η Μαύρη Τρύπα, καθώς οι διεργασίες που εξελίσσονται εντός της προϋποθέτουν θερμοκρασίες που μετρώνται σε δισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Τα επιμέρους τηλεσκόπια συγκεντρώνουν δεδομένα από την παρατήρηση, τα οποία κατόπιν τροφοδοτούνται σε πανίσχυρους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Η Τεχνητή Νοημοσύνη αναλαμβάνει να επεξεργαστεί τάχιστα ωκεανούς πληροφοριών και να συνθέσει εικόνες. Αυτές θα είναι και οι «φωτογραφίες» από τις Μαύρες Τρύπες αποκαλύπτονται σήμερα.

Όποιος θα ήθελε να παρακολουθήσει ζωντανά την εκδήλωση όπου θα παρουσιαστούν οι εικόνες από τις Μαύρες Τρύπες, μπορεί να συντονιστεί διαδικτυακώς με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο YouTube μέσω του συνδέσμου https://www.youtube.com/watch?reload=9&v=Dr20f19czeE