«Όμηρος σε τροχιά»: Ο αστροναύτης που έμεινε ξεχασμένος στο διάστημα 312 ημέρες και γύρισε νεότερος στη Γη

Τίποτα δεν απεικονίζει καλύτερα την πραγματικότητα της ρευστότητας των καταστάσεων πάνω στη Γη, από την ιστορία του κοσμοναύτη Σεργέι Κρικάλεφ που έμεινε 313 μέρες στο διάστημα, γιατί δεν υπήρχε αρμόδιος να αποφασίσει να τον φέρουν πίσω.

Ήταν 26 Νοεμβρίου του 1988 όταν ο 30χρονος τότε Κρικάλεφ με τον σοβιετικό διαστημικό σταθμό «Μιρ» ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι προς το άγνωστο του διαστήματος, έχοντας στο πλευρό του τους συναδέλφους του, Πολυακόφ και Βολκόφ. Οι τρεις τους έμειναν εκτός Γης για 26 ημέρες, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής σε τροχιά.

Τα πειράματα πάνω στη λειτουργία και τις δυνατότητες του «Μιρ» συνεχίστηκαν ακόμα και μετά την επιστροφή τους, χωρίς κανείς να μπορεί να φανταστεί όσα θα επακολουθούσαν.

Ο Κρικάλεφ εκτοξεύθηκε για δεύτερη φορά στις 19 Μαΐου του 1991 με το Σογιούζ ΤΜ – 12 για να συνδεθεί μία ημέρα αργότερα με τον «Μιρ», όπου και ήταν προγραμματισμένο να παραμείνει (με 2 ακόμα αστροναύτες πλήρωμα) για τρεις μήνες.

Αρχές Αυγούστου, λίγο πριν την προγραμματισμένη επιστροφή, ζητείται απ’ τον Κρικάλεφ (και ο ίδιος δέχεται) να παραμείνει στο διάστημα μερικούς μήνες ακόμη -μέχρι τον Οκτώβριο του 1991- ημερομηνία κατά την οποία το επόμενο πλήρωμα θα κατέφτανε στον διαστημικό σταθμό. Δυστυχώς όμως για τον ίδιο, οι εξελίξεις τον πρόλαβαν…

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης τον μετέτρεψαν εν μια νυκτί σε «ξεχασμένο όμηρο», χωρίς πατρίδα, χωρίς εθνικότητα που δεν γινόταν να γυρίσει στη γη λόγω προτεραιοτήτων, έλλειψης κονδυλίων και διαδικαστικών θεμάτων.

Οι μήνες περνούσαν και ο ίδιος παρέμενε εγκλωβισμένος στο διάστημα, χωρίς κανείς να μπορεί να του πει με βεβαιότητα αν και πότε θα κατάφερνε να επιστρέψει στη Γη. Η πατρίδα που είχε αφήσει δεν υπήρχε πια, για να μπορεί να διαθέσει τα απαραίτητα κονδύλια για τη μεταφορά του, ενώ το ταξίδι του απαιτούσε χρηματοδότηση, την οποία καμία άλλη χώρα δεν επιθυμούσε να αναλάβει.

Ρωσία και Καζακστάν διασταύρωσαν τα ξίφη τους για το για το ποιος έφερε το βάρος της υποχρέωσης να επαναφέρει τον Κρικάλεφ στη βάση του, με τη λύση να αποτελεί σπαζοκεφαλιά και την παραμονή του ιδίου στο διάστημα να παρατείνεται συνεχώς. Ο Κρικάλεφ ήταν παγιδευμένος. Ήθελε να επιστρέψει, αλλά στην περίπτωση του ο χρόνος ήταν χρήμα και κανείς δεν ήταν πρόθυμος να το διαθέσει.

Είχαν περάσει ήδη 10 μήνες και φως στο τούνελ της επιστροφής δεν φαινόταν. Οι αντοχές του Κρικάλεφ εξαντλούνταν. 300 μέρες μακριά από τους δικούς του, 300 μέρες χαμένος στη μετάφραση των τεχνοκρατών, 300 μέρες ξεχασμένος στο διάστημα.

Τη λύση στο αδιέξοδο και τη λύτρωση για το Ρώσο κοσμοναύτη, ήρθε να δώσει η γερμανική κυβέρνηση, η οποία λόγω της έκτασης που πήρε το θέμα αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα και να βάλει ένα τέλος στο μαρτύριο του Κρικάλεφ. Στις 17 Μαρτίου του 1992 μπήκαν επιτέλους οι τίτλοι τέλους της περιπέτειάς του.

Με γερμανική χρηματοδότηση και τριμελές πλήρωμα, το Σογιούζ ΤΜ – 14 εκτοξεύθηκε με προορισμό το σταθμό «Μιρ» και αποστολή να φέρει πίσω στη Γη τον Κρικάλεφ και τους άλλους δύο αστροναύτες που βρίσκονταν μαζί του. Ο Κρικάλεφ έφυγε από τη Γη ως σοβιετικός πολίτης και κατέληξε να γυρίσει σε μία νέα «πατρίδα» που λεγόταν… Ρωσία! Όταν προσεδαφίστηκε, οι συνάδελφοί του τον υποδέχτηκαν φορώντας διαφορετική στολή, με τη ρωσική σημαία σε πρώτο πλάνο.

Το ίδιο το διάστημα φρόντισε να τον αποζημιώσει για όσα πέρασε, δίνοντας του την ευκαιρία, να νικήσει το χρόνο. Αν και η έλλειψη βαρύτητας που υπάρχει στο διάστημα αύξησε την ηλικία του, η αύξηση αυτή αντισταθµίστηκε από την «ανανεωτική» επίδραση της µεγάλης ταχύτητας. Έτσι ο Κρικάλεφ επέστρεψε 21 χιλιοστά του δευτερολέπτου νεότερος από ό,τι θα ήταν αν είχε παραµείνει συνεχώς στη Γη.

Παρά την περιπέτειά του ο Σεργκέι Κρικάλεφ δεν απαρνήθηκε την αγάπη του για το διάστημα, κάνοντας άλλα 7 ταξίδια. Συνολικά πέρασε 803 ημέρες, 9 ώρες και 39 λεπτά μακριά από τον πλανήτη Γη καταφέρνοντας να σπάσει το ρεκόρ της μεγαλύτερης παραμονής στο διάστημα. Τον Ιούνιο του 2015, ο 57χρονος Γκενάντι Παντάλκα το κατέρριψε, συμπληρώνοντας 803 μέρες, 9 ώρες και 41 λεπτά. Κρικάλεφ όμως (ευτυχώς για τον ίδιο) δεν έγινε ποτέ.