Αυτό το γνωρίζατε; – Ποιος έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα στο διάστημα;

Φανταστείτε κάποια στιγμή όντως ο κόσμος να ταξιδεύει στο διάστημα. Αλλά οι άνθρωποι είναι άνθρωποι και αν γίνει κάτι τέτοιο κάποια στιγμή ίσως διαπραχθεί κάποιο έγκλημα εκεί. Ένας τσακωμός με τραυματισμό, ή ακόμα και κάποια δολοφονία. Τι θα γίνει τότε;

Μέχρι στιγμής δεν έχει διαπραχθεί κάποιο έγκλημα στο διάστημα. Αλλά επειδή κανένας δεν έχει την ιδιοκτησία του διαστήματος, η ιδέα ότι μια εγκληματική πράξη μπορεί να λάβει χώρα εκεί, δεν είναι κάτι που κανένας δεν έχει σκεφτεί.

Όπως λέει ο μηχανικός της NASA Robert Frost, αν θέλει κάποιος να πάρει απάντηση θα πρέπει αρχικά να ανατρέξει στη Συνθήκη για το Διάστημα του 1967. Στο άρθρο 8, τα κράτη που ασχολούνται με την εξερεύνηση του διαστήματος συμφωνούν ότι φέρουν την ευθύνη για τις ενέργειες του προσωπικού τους.

Με άλλα λόγια, εάν σε ένα διαστημικό λεωφορείο από την Κίνα ξεσπάσει καβγάς μεταξύ των μελών του πληρώματος και προκύψει τραυματισμός, η Κίνα θα είναι αυτή που θα είναι υπεύθυνη για τον χειρισμό των νομικών επιπτώσεων.

Αυτό διαφέρει λίγο για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, όπου το προσωπικό προέρχεται από διάφορες χώρες. Στην περίπτωση του, μια διακυβερνητική συμφωνία που υπογράφτηκε το 1998, αναφέρει ότι η χώρα του δράστη θα αναλάβει την διερεύνηση ή την τιμωρία. Εάν το θύμα είναι υπήκοος άλλης χώρας, η χώρα αυτή θα έχει το δικαίωμα να διερευνήσει το ποινικό μητρώο του δράστη και να επιδιώξει να έχει δικαιοδοσία επί του θέματος εάν αισθάνεται ότι δεν αποδίδεται δικαιοσύνη.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι υποθέσεις εγκλημάτων στο διάστημα θα αντιμετωπιστούν όπως όταν κάποιος ταξιδεύει στο εξωτερικό ή σε διεθνή ύδατα. Ωστόσο τα διαστημικά εγκλήματα έχουν άλλη μια ιδιαιτερότητα. Σε εγκλήματα που συμβαίνουν στη Γη, οι αρχές ερευνούν τη σκηνή του εγκλήματος, κάνουν ανακρίσεις μαρτύρων και συλλέγουν στοιχεία.

Σε ένα διαστημόπλοιο, αυτές οι διαδικασίες θα ήταν δύσκολο να εκτελεστούν και σχεδόν αδύνατο να γίνουν έγκαιρα. Επίσης ένας συνήγορος υπεράσπισης θα μπορούσε να ισχυριστεί διάφορα, από το να αμφισβητήσει τις διαστημικές στολές, ή να επικαλεστεί μια τοξική έκθεση σε διαστημικές χημικές ουσίες.

Βέβαια οι κατήγοροι, επίσης, δεν θα χρειαστεί να ασχοληθούν και πολύ με στοιχεία αφού η κίνηση των αστροναυτών παρακολουθείται ιδιαιτέρως, θα ήταν δύσκολο για κάποιον να αρνηθεί οτιδήποτε.

Το πιο κοντινό πράγμα σε εγκλήματα στο διάστημα, είναι τα εγκλήματα που έχουν γίνει στην Ανταρκτική, την ήπειρο όπου καμία χώρα δεν έχει δικαιοδοσία και η οποία λειτουργεί με βάση τη συμφωνία για την Ανταρκτική, που έχουν υπογράψει 54 χώρες. Η συμφωνία λέει ότι ο ύποπτος είναι υπό τη δικαιοδοσία της χώρας καταγωγής του.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα, παρενέβη η χώρα που κατέχει τον ερευνητικό σταθμό όπου έλαβε χώρα το φερόμενο έγκλημα. Το 2018, ένας Ρώσος ερευνητής στον σταθμό Bellingshausen στο νησί King George κυνήγησε το θύμα του με ένα μαχαίρι στην τραπεζαρία του σταθμού. Κατηγορήθηκε στη Ρωσία, αν και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η υπόθεση έκτοτε έκλεισε.

Το 2000, υπήρχε η υποψία ότι ένας Αυστραλός αστροφυσικός δηλητηριάστηκε θανάσιμα με την αυτοψία να γίνεται στη Νέα Ζηλανδία. Η εξέταση έδειξε ότι είχε καταπιεί μεθανόλη, αλλά παραμένει άγνωστο αν το έκανε κατά λάθος ή αν κάποιος του την έδωσε. Η αστυνομία της Νέας Ζηλανδίας δεν μπόρεσε να προσδιορίσει την πηγή.

Όπως και να έχει αν κάποιος διαπράξει φόνο στο διάστημα θα κατηγορηθεί. Για το αν θα βρεθεί ένοχος χωρίς αμφιβολίες, είναι κάτι που παραμένει στον αέρα.