Διάστημα
Ένας πλανήτης που μοιάζει με τον Δία και βρίσκεται 520 έτη φωτός μακριά από τη Γη μπορεί να είναι ένας απίθανος επιζών μετά το σαρωτικό ξέσπασμα του άστρου-ήλιου που τον φιλοξενεί.
Ο πλανήτης είναι γνωστός ως 8 UMi b και ονομάστηκε Halla μετά την αρχική ανακάλυψή του από Κορεάτες αστρονόμους το 2015. Το Halla, που θεωρείται ιερός τόπος, είναι το ψηλότερο βουνό της Νότιας Κορέας.
Ο εξωπλανήτης περιστρέφεται γύρω από ένα γιγάντιο αστέρι μεγαλύτερο από τον ήλιο μας με το όνομα Baekdu, που βρίσκεται στον αστερισμό Ursa Minor, ή «Μικρή Αρκούδα».
Αυτός πλανήτης περιστρέφεται γύρω από το Baekdu σε απόσταση περίπου το ήμισυ της απόστασης μεταξύ της Γης και του ήλιου, δηλαδή 0,46 αστρονομικές μονάδες ή 68.815.020 χιλιόμετρα.
O πλανήτης που επέζησε
Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ο Halla επιβίωσε με κάποιο τρόπο μετά τη βίαιη επέκταση και συρρίκνωση μετέπειτα, του άστρου, που θα έπρεπε να είχε καταπιεί τους κοντινούς πλανήτες. Μια μελέτη που περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature.
Οι παρατηρήσεις γύρω από τον Baekdu έγιναν με τη χρήση του δορυφόρου Transiting Exoplanet Survey Satellite της NASA, ο οποίος μελετά κοντινά αστέρια. Οι παρατηρήσεις της ομάδας αποκάλυψαν ότι το άστρο καίει τα αποθέματα ηλίου στον πυρήνα του, καθώς φαίνεται ότι έχει ήδη εξαντλήσει το υδρογόνο του. Η αποκάλυψη αυτή υποδηλώνει στους αστρονόμους ότι το άστρο κάποτε επεκτάθηκε σε έναν ερυθρό γίγαντα.
«Η καταβύθιση από ένα άστρο έχει συνήθως καταστροφικές συνέπειες για τους πλανήτες που βρίσκονται σε κοντινή τροχιά. Όταν συνειδητοποιήσαμε ότι ο Halla είχε καταφέρει να επιβιώσει σε άμεση γειτνίαση με το γιγάντιο άστρο του, ήταν μια απόλυτη έκπληξη», δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο συν-συγγραφέας της μελέτης δρ Dan Huber, μελλοντικός υπότροφος του Αυστραλιανού Ερευνητικού Συμβουλίου στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και αναπληρωτής καθηγητής στο Ινστιτούτο Αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Χαβάης.
«Καθώς εξάντλησε τα καύσιμα υδρογόνου του πυρήνα του, το άστρο θα διογκωνόταν έως και 1,5 φορά την τρέχουσα τροχιακή απόσταση του πλανήτη – καταβροχθίζοντάς τον εντελώς κατά τη διαδικασία – πριν συρρικνωθεί στο σημερινό του μέγεθος».
A Jupiter-like planet may have survived a violent outburst from its host star, saving it from a fate our planet is destined for in 5 billion years https://t.co/HAPccNpzgf
— CNN (@CNN) June 28, 2023
Τα σενάρια επιβίωσης- Το παράδειγμα από τον «Πόλεμο των Άστρων»
Ο ήλιος μας αναμένεται να φτάσει στο τέλος της ζωής του σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν θα επεκταθεί σε 100 φορές το σημερινό του μέγεθος και πιθανότατα θα καταπιεί και θα εξαφανίσει τη Γη και τους άλλους πλανήτες του ηλιακού συστήματος.
Ενώ το ηλιακό μας σύστημα έχει μόνο ένα αστέρι, πολλά αστέρια στο σύμπαν υπάρχουν σε δυαδικά ζεύγη. Οι αστρονόμοι εξακολουθούν να διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται πλανήτες γύρω από αυτά τα συστήματα διπλών αστέρων – και την τύχη αυτών των πλανητών.
Όταν η ερευνητική ομάδα συνειδητοποίησε ότι το άστρο ήταν πιθανότατα κάποτε μεγαλύτερο από την τρέχουσα τροχιά του πλανήτη, πραγματοποίησε παρατηρήσεις παρακολούθησης το 2021 και το 2022.
Οι πρόσθετες παρατηρήσεις αποκάλυψαν ότι η σχεδόν κυκλική τροχιά του πλανήτη, η οποία χρειάζεται 93 γήινες ημέρες για να ολοκληρωθεί, παρέμεινε σταθερή για περισσότερο από μια δεκαετία.
«Μαζί, αυτές οι παρατηρήσεις επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του Halla, αφήνοντάς μας με το συναρπαστικό ερώτημα πώς επιβίωσε ο πλανήτης», χωρίς να τον καταπιεί ο ήλιος δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ Marc Hon, αστρονόμος και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Χαβάης. «Οι παρατηρήσεις από πολλαπλά τηλεσκόπια ήταν κρίσιμες σε αυτή τη διαδικασία».
Τώρα, οι αστρονόμοι προσπαθούν να προσδιορίσουν αν είναι δυνατόν ο πλανήτης να αντέξει ένα τέτοιο κατακλυσμιαίο αστρικό γεγονός, γράφει το δημοσίευμα του CNN.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι εξωπλανήτες γίγαντες αερίων όπως ο θερμός Δίας ξεκινούν με τροχιά σε μεγαλύτερη απόσταση από τα αστέρια που τους φιλοξενούν πριν τελικά μεταναστεύσουν πιο κοντά. Αλλά αυτό μπορεί να μην ισχύει για τον Halla, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από ένα ταχέως εξελισσόμενο άστρο.
«Απλά δεν πιστεύουμε ότι ο Halla θα μπορούσε να επιβιώσει από την απορρόφηση από ένα επεκτεινόμενο κόκκινο γιγάντιο αστέρι», δήλωσε ο Huber.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι απολύτως πιθανό το Halla να μην αντιμετώπισε ποτέ κανέναν κίνδυνο εξαρχής.
«Το σύστημα ήταν πιο πιθανό να μοιάζει με τον διάσημο φανταστικό πλανήτη Tatooine από τον Πόλεμο των Άστρων, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από δύο ήλιους», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Tim Bedding, συν-συγγραφέας της μελέτης, αστρονόμος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. «Αν το σύστημα Baekdu αρχικά αποτελούνταν από δύο αστέρια, η συγχώνευσή τους θα μπορούσε να εμποδίσει οποιοδήποτε από αυτά να επεκταθεί αρκετά ώστε να καταπιεί τον πλανήτη».
Σε ένα τέτοιο σενάριο, τα αστέρια θα είχαν τροφοδοτήσει το ένα το άλλο, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι ο Halla είναι ένας αρκετά νέος πλανήτης που γεννήθηκε από ένα νέφος αερίων που δημιουργήθηκε από μια καταστροφική σύγκρουση μεταξύ των δύο άστρων, καθιστώντας τον πλανήτη δεύτερης γενιάς που δημιουργήθηκε στο σύστημα.
