Το 2022 καταγράφηκε η πιο ισχυρή έκρηξη που είδαμε ποτέ στο διάστημα

Στις πρώτες ώρες της 14ης Οκτωβρίου 2022, οι αστρονόμοι που παρακολουθούσαν τον ουρανό από το τηλεσκόπιο Gemini South στη Χιλή, παρατήρησαν μία από τις πιο συγκλονιστικές και φωτεινές εκρήξεις ακτίνων γάμμα που έχουν καταγραφεί ποτέ.

Το φαινόμενο, γνωστό πλέον ως GRB 221009A, αποτελεί μία από τις πιο δυναμικές και λαμπρές κοσμικές εκρήξεις στην ιστορία της αστρονομίας.

Ανακαλύφθηκε μόλις πέντε ημέρες πριν, στις 9 Οκτωβρίου 2022, από διαστημικά τηλεσκόπια, όπως το Fermi της NASA και το Παρατηρητήριο Neil Gehrels Swift.

Αυτή η έκρηξη σημειώθηκε σε απόσταση 2,4 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, σε μια απομακρυσμένη περιοχή του αστερισμού Sagitta, και πιστεύεται ότι συνδέεται με την κατάρρευση ενός υπερμεγέθους αστέρα που γέννησε μία μαύρη τρύπα. Το μέγεθος και η ένταση της έκρηξης εντυπωσίασαν την αστρονομική κοινότητα και προκάλεσαν διεθνή αναστάτωση.

Η έκρηξη αυτή δεν είναι απλώς μία από τις πιο φωτεινές που καταγράφηκαν ποτέ, αλλά συνεχίζει να «σπάει» κάθε ρεκόρ σε όλα τα μήκη κύματος φωτός, κάτι που την καθιστά μοναδική στο είδος της. Όπως δήλωσε ο Brendan O’Connor, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ: «Το εξαιρετικά μεγάλο GRB 221009A είναι το πιο λαμπερό GRB που έχει καταγραφεί ποτέ και η μεταγενέστερη λάμψη του σπάει όλα τα ρεκόρ σε όλα τα μήκη κύματος».

Η σπουδαιότητα της ανακάλυψης έγκειται στο γεγονός ότι είναι αρκετά κοντά, επιτρέποντας στους αστρονόμους να μελετήσουν τα φωτεινά υπολείμματα της έκρηξης.

«Η ευελιξία και η ταχύτητα αντίδρασης του προσωπικού και της υποδομής του Gemini έχουν επιτρέψει να εκπονηθούν άμεσα παρατηρήσεις, προσφέροντας έναν θησαυρό δεδομένων για μελέτη», δήλωσε η Janice Lee, επικεφαλής επιστήμονας του Gemini.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτή η έκρηξη προήλθε από την κατάρρευση ενός άστρου που είχε πολλαπλάσια μάζα από τον Ήλιο μας, ένα γεγονός που δημιουργεί ισχυρούς πίδακες σωματιδίων και ακτίνων γάμμα, οι οποίοι διαπερνούν το υπόλοιπο του καταρρέοντος αστέρα, εκλύοντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας.

Αν αυτοί οι πίδακες είναι ευθυγραμμισμένοι με τη Γη, τότε παρατηρούνται ως εκρηκτικές λάμψεις ακτίνων γάμμα, όπως συνέβη στην περίπτωση του GRB 221009A.

Η σημασία αυτού του φαινομένου δεν περιορίζεται μόνο στη λαμπρότητα του, αλλά εκτείνεται και στην επιστημονική πρόκληση που θέτει. Οι παρατηρήσεις των υψηλής ενέργειας φωτονίων που καταγράφηκαν από το Κινεζικό Παρατηρητήριο Αέρας Μεγάλου Υψηλού Υψηλού (LHAASO) αψηφούν την καθιερωμένη φυσική, καθώς οι φωτόνιοι αυτοί υπήρχαν με ενέργεια 18 TeV και επιβίωσαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους 2,4 δισεκατομμυρίων ετών προς τη Γη.