Ερευνητές ανακάλυψαν την παραγωγή «σκοτεινού» οξυγόνου σε βάθος μεγαλύτερο από 3.960 μέτρα κάτω από τον ωκεανό

Το φαινόμενο αυτό, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2013 από τον ωκεανολόγο Andrew Sweetman, είχε αρχικά απορριφθεί ως δυσλειτουργία του εξοπλισμού παρακολούθησης. Ωστόσο, μεταγενέστερες παρατηρήσεις στη ζώνη Clarion-Clipperton του Ειρηνικού Ωκεανού επιβεβαίωσαν τη νομιμότητα αυτής της απροσδόκητης διαπίστωσης.

Η ανακάλυψη αντιμετωπίστηκε αρχικά με σκεπτικισμό. Ο Sweetman, καθηγητής στη Σκωτσέζικη Ένωση για τη Θαλάσσια Επιστήμη, αντιμετώπισε ενδείξεις αισθητήρων που έδειχναν την παραγωγή οξυγόνου στον πυθμένα της θάλασσας σε βάθος περίπου 4.000 μέτρων.

Αυτό το βάθος είναι πέρα από την εμβέλεια του ηλιακού φωτός, που παραδοσιακά θεωρείται απαραίτητο για την παραγωγή οξυγόνου μέσω της φωτοσύνθεσης. Δεδομένου του απίθανου των ενδείξεων αυτών, ο Sweetman αμφισβήτησε την ακρίβεια των αισθητήρων, υποπτευόμενος ένα τεχνικό σφάλμα. Μετά από πολλαπλές δοκιμές και επιβεβαιώσεις από τον κατασκευαστή ότι ο εξοπλισμός λειτουργούσε σωστά, κατέστη σαφές ότι οι μετρήσεις ήταν ακριβείς.

«Ήμασταν επιφυλακτικοί όταν είδαμε κάτι που ερχόταν σε αντίθεση με την καθιερωμένη επιστημονική αντίληψη», δήλωσε ο Sweetman. Ωστόσο, η επιμονή αυτών των μετρήσεων σε πολλαπλά ταξίδια έδειχνε ότι επρόκειτο για ένα γνήσιο φυσικό φαινόμενο.

Η φωτοσύνθεση από τα φυτά, το πλαγκτόν και τα φύκια είναι γνωστό ότι παράγει οξυγόνο, το οποίο στη συνέχεια διαχέεται στα βάθη των ωκεανών. Προηγούμενες έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι οργανισμοί των βαθιών θαλασσών καταναλώνουν παρά παράγουν οξυγόνο. Ωστόσο, η μελέτη του Sweetman, που δημοσιεύθηκε στο Nature Geoscience, παρουσιάζει στοιχεία για την παραγωγή οξυγόνου απουσία ηλιακού φωτός – μια διαδικασία που δεν καθοδηγείται από τη φωτοσύνθεση.

Η έρευνα έχει σημαντικές επιπτώσεις για την εξόρυξη σε βαθιά θαλάσσια ύδατα, ιδίως σε περιοχές όπως η ζώνη Clarion-Clipperton, η οποία είναι πλούσια σε πολυμεταλλικούς κονδύλους. Αυτοί οι κονδύλοι, που περιέχουν πολύτιμα μέταλλα όπως κοβάλτιο, νικέλιο, χαλκό, λίθιο και μαγγάνιο, είναι ζωτικής σημασίας για τις πράσινες τεχνολογίες όπως οι ηλιακοί συλλέκτες και οι μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Ωστόσο, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εξόρυξης αυτών των πόρων είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα.

Οι επικριτές της εξόρυξης σε μεγάλα βάθη προειδοποιούν για πιθανή ανεπανόρθωτη βλάβη στο υποθαλάσσιο περιβάλλον. Οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να διαταράξουν τα ευαίσθητα μεσοθαλάσσια οικοσυστήματα και τα ενδιαιτήματα του βυθού, όπου πολλοί οργανισμοί κατοικούν πάνω ή γύρω από αυτούς τους όζους. Επιπλέον, υπάρχει η ανησυχία ότι οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα μπορούσαν να διαταράξουν τους μηχανισμούς αποθήκευσης άνθρακα στον ωκεανό, επιδεινώνοντας την κλιματική κρίση.

Αυτή η απροσδόκητη ανακάλυψη υπογραμμίζει τα τεράστια κενά στην κατανόηση των ωκεάνιων διεργασιών και την ανάγκη για προσεκτική εξερεύνηση και εκμετάλλευση των θαλάσσιων πόρων. Όπως υπογραμμίζει η έρευνα του Sweetman, μπορεί να υπάρχουν κρίσιμες, αλλά άγνωστες, οικολογικές λειτουργίες στο βάθος της θάλασσας που είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική υγεία του πλανήτη.