Πώς θα καταλάβετε ότι κάποιος είναι κλεπτομανής: Τα κύρια συμπτώματα και οι βασικότερες θεραπείες

Η κλεπτομανία είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια ακατανίκητη παρόρμηση για κλοπή. Τα άτομα με κλεπτομανία κλέβουν αντικείμενα που δεν χρειάζονται, που έχουν τη δυνατότητα να τα αγοράσουν ή δεν έχουν ουσιαστική οικονομική αξία.

Ο λόγος είναι πως η πράξη της κλοπής ανακουφίζει μια εσωτερική ένταση που προηγείται της πράξης. Σημειώνεται πως η διαταραχή κάνει την εμφάνισή της συνήθως στην εφηβεία και είναι συχνότερη στις γυναίκες.

Καθώς η κλοπή είναι ποινικό αδίκημα, τα άτομα με κλεπτομανία συνήθως βρίσκονται αντιμέτωπα και με το νόμο, με συλλήψεις, δίκες ή και φυλάκιση.

Σε μελέτη έχει διαπιστωθεί πως περισσότερο από το 68% των πασχόντων είχαν συλληφθεί για κλοπή και πάνω από το 20% είχαν καταδικαστεί και φυλακιστεί.

• Συμπτώματα και σημάδια της κλεπτομανίας

Η κλεπτομανία, όπως αναφέρει το Very Well Mind, συνδέεται με την αδυναμία να αντισταθεί κάποιος στην παρόρμηση για κλοπή. Πριν από την πράξη, το άτομο βιώνει έντονη συναισθηματική ένταση, η οποία εκτονώνεται με την κλοπή.

Στην αρχή κυριαρχούν συναισθήματα ανακούφισης, ευχαρίστησης ή ακόμα και απόλαυσης. Ωστόσο, στη συνέχεια είναι συχνό φαινόμενο τα άτομα να αισθάνονται ντροπή, ενοχή και τάση να κατηγορούν τους εαυτούς τους.

Όπως επισημαίνουν ειδικοί, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κλεπτομανία δεν σχετίζεται με οικονομικό όφελος ή ανάγκη.

Οι κλοπές δεν είναι σχεδιασμένες και πολλές φορές τα κλεμμένα αντικείμενα δεν αξιοποιούνται, απλώς αποθηκεύονται, χαρίζονται ή επιστρέφονται.

Η διαταραχή συχνά συνυπάρχει με άλλα ψυχικά προβλήματα όπως διαταραχές διάθεσης, κρίσεις πανικού, αγχώδεις διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ή άλλες διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων.

• Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα:

1. Επαναλαμβανόμενη αδυναμία να αντισταθεί κάποιος στην παρόρμηση να κλέψει,
2. Κλοπή αντικειμένων χωρίς αξία ή ανάγκη,
3. Αίσθηση ανακούφισης ή ευχαρίστησης κατά την κλοπή,
4. Τα αίτια της κλεπτομανίας,
5. Τα αίτια της κλεπτομανίας δεν είναι απολύτως κατανοητά, όμως φαίνεται να εμπλέκονται γενετικοί, περιβαλλοντικοί και ψυχολογικοί παράγοντες.

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Θεωρεί ότι η κλοπή αντισταθμίζει κάποιο πρώιμο ψυχικό τραύμα ή απώλεια.

Γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση: Υποστηρίζει ότι η κλοπή ενισχύεται επειδή ανακουφίζει από το άγχος και την ένταση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Βιολογική προσέγγιση: Συνδέει τη διαταραχή με δυσλειτουργία στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου και ανισορροπίες σε νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και τα ενδογενή οπιοειδή.

Η κλεπτομανία θεωρείται σπάνια, με εκτιμώμενο ποσοστό εμφάνισης μεταξύ 0,3% και 0,6% του πληθυσμού. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός ενδέχεται να είναι υποτιμημένος λόγω ντροπής ή φόβου των πασχόντων να αναζητήσουν βοήθεια.

Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% των κλοπών θα μπορούσαν να οφείλονται σε κλεπτομανία, ενώ μελέτες έχουν διαπιστώσει πως έως και 24% των δραστών κλοπών παρουσιάζουν συμπτώματα κλεπτομανίας.

• Αντιμετώπιση της κλεπτομανίας

Η διάγνωση γίνεται συνήθως μετά από σύλληψη ή λόγω άλλων ψυχικών προβλημάτων, ενώ συχνά συμβαίνει μόνο όταν επέμβει ο νόμος.

Το αίσθημα ντροπής που συνοδεύει την εν λόγω διαταραχή λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας στην αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματία της ψυχικής υγείας.

Η θεραπεία της κλεπτομανίας συνήθως περιλαμβάνει:

Φαρμακευτική αγωγή: Χρήση SSRIs και άλλων αντικαταθλιπτικών, κυρίως για τη ρύθμιση της σεροτονίνης.

Ψυχοθεραπεία: Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία βοηθά στην κατανόηση των παρορμήσεων και στην ανάπτυξη εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης της έντασης.

Ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας φαίνεται να προσφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα, ενώ είναι απαραίτητη και η αντιμετώπιση των συνοδών διαταραχών.