Πρώτα σχολικά χρόνια και προσαρμογή – Οι συμβουλές ενός παιδιάτρου

Η έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς σηματοδοτεί αλλαγές στο περιβάλλον, νέους φίλους, ευθύνες και επιβραβεύσεις, ελπίδες και εκπλήξεις, αλλά και ιώσεις και λοιμώξεις και μαθησιακές δυσκολίες που μπορεί να αποσυντονίσουν την ομαλή ζωή ενός παιδιού και μιας οικογένειας. Ένα ψηφιδωτό περιπτώσεων που δεν πρέπει να φοβίζει, αλλά να ευαισθητοποιεί και να κρατάει τους γονείς δραστήριους και υποψιασμένους για το τι μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν.

Ας ξεκινήσουμε από το θέμα της ομαλής προσαρμογής, τα οποία σχετίζονται με τη διαδικασία της μάθησης σε υπολογίσιμο βαθμό, ενώ μπορούν να προλάβουν τα γλωσσικά προβλήματα.

Η τέχνη της προσαρμογής
Η βασική αλλαγή που επηρεάζει τόσο τους γονείς όσο και το παιδί σχετίζεται με τη σχεδόν καθημερινή παραμονή σε χώρο όπου δεν υπάρχουν οικεία πρόσωπα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αρκετά συνηθισμένο το παιδί να βιώνει λύπη καθώς μπορεί να θεωρήσει πως οι γονείς δεν του δίνουν αρκετό χρόνο, δεν καθησυχάζουν τους φόβους και τα άγχη του ή δεν δείχνουν την απαιτούμενη φροντίδα. Τέτοιου είδους συναισθήματα μπορεί να επηρεάσουν τη μάθηση δημιουργώντας γλωσσικά προβλήματα ή διαταραχές μνήμης. Για την πρόληψη αυτών των καταστάσεων οι γονείς πρέπει να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις πραγματικές ανάγκες των παιδιών τους και να τα βοηθούν να είναι αισιόδοξα. Πρέπει να επιβεβαιώνουν στο παιδί την αγάπη τους και να ενθαρρύνουν τα ενδιαφέροντά του.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να είναι παρατηρητικοί και να συνεργάζονται με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να εντοπίζουν τις αλλαγές που χρίζουν αντιμετώπισης στη διάθεση και τη συμπεριφορά του παιδιού. Ακόμη θα πρέπει να αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά, γιατί η συμπεριφορά τους επηρεάζει και τον τρόπο που αυτό θα συμπεριφερθεί. Τέλος, οι γονείς δεν πρέπει να εμφανίζουν λύπη όταν συνοδεύουν το παιδί στο σχολείο καθώς το παιδί τους το αντιλαμβάνεται και θα εμφανίζει άρνηση.

• Οι λοιμώξεις που θα βρούμε μπροστά μας

Οι πρώτες χρονιές στο σχολείο ή στον παιδικό σταθμό μπορεί να είναι δύσκολες από την άποψη των λοιμώξεων, καθώς μπορεί να συνοδεύονται από την εμφάνιση ακόμη και πάνω από 10 τη χρονιά (12 – 15 είναι ο μέσος όρος σύμφωνα με τα ιατρικά εγχειρίδια).
Οι κυριότερες είναι:

Ρινοφαρυγγίτιδα
Η συχνότερη λοίμωξη του αναπνευστικού που προκαλείται από πληθώρα παθογόνων μεταξύ των οποίων οι ρινοιοί, ο αναπνευστικός συγκυτιακός (RSV), οι αδενοιοί και ο ιός της γρίπης. Χαρακτηριστικά συμπτώματα αποτελούν, ο βήχας, η ρινική απόφραξη και η καταρροή, ο πυρετός και η φαρυγγαλγία. Η ένταση των συμπτωμάτων ποικίλλει όπως και η διάρκεια που κυμαίνεται από 7 – 15 ημέρες. Η θεραπεία είναι συμπτωματική αλλά ορισμένες φορές μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές.

Λαρυγγίτιδα
Εμφανίζεται κυρίως μεταξύ 6 μηνών και 5 ετών λόγω της ανατομίας της περιοχής και προκαλείται κυρίως από τους ιούς της γρίπης και της παραγρίπης, τους αδενοιούς και τον αναπνευστικό συγκυτιακό. Συνήθως προηγούνται συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό. Η εξέλιξη της νόσου είναι αιφνίδια, συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας και χαρακτηρίζεται από υλακώδη βήχα, βραχνή φωνή ενώ μπορεί να συνυπάρχει πυρετός και εισπνευστικός σιγμός.

Αμυγδαλίτιδα
Συχνή λοίμωξη με απότομη έναρξη, υψηλό πυρετό και ρίγος, δυσκαταποσία και μερικές φορές κοιλιακό άλγος που μπορεί να συνδυαστεί με εμέτους. Τους χειμερινούς μήνες τα παιδιά σχολικής ηλικίας προσβάλλονται από βακτήρια (συνήθως β αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας Α) ενώ αυτά που είναι κάτω των 3 ετών από ιούς (συνήθως γρίπης, παραγρίπης και αναπνευστικός συγκυτιακός).

Βρογχίτιδα
Η συχνότερη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού που εμφανίζεται κυρίως τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες με κυριότερο αίτιο και εδώ τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, τους ρινοιούς, τους αδενοιούς και τους ιούς γρίπης και παραγρίπης. Χαρακτηρίζεται από βήχα, ταχύπνοια, αναπνευστική δυσχέρεια και υπάρχουν συνοδά συμπτώμτα από το ανώτερο αναπνευστικό όπως η καταρροή. Μπορεί να υπάρχει επίσης πυρετός ενώ η εικόνα του παιδιού δυσχεραίνει λόγω της μειωμένης σίτισης και της αδυναμίας ξεκούρασης. Ανάλογα με την σοβαρότητα και την ηλικία είναι πιθανό να χρειαστεί και νοσηλεία.

Γαστρεντερίτιδα
Σε ποσοστό άνω του 80% οφείλεται σε ιούς όπως ο ροταιός. Τα συμπτώματα ξεκινούν εντός των 2 πρώτων 24ώρων από την μόλυνση και περιλαμβάνουν πυρετό, εμέτους και ακολούθως υδαρείς κενώσεις. Συνήθως διαρκεί 5 – 7 ημέρες η περίοδος μετάδοσης όμως είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Επιπλέον, όμως, υπάρχουν και οι πιο σοβαρές αλλά ευτυχώς σπανιότερες μικροβιακές λοιμώξεις όπου η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι πιο άμεση.

Ωτίτιδα
Συχνή, ιδιαίτερα σαν επιπλοκή ιογενούς λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού. Συνήθη αίτια ο πνευμονιόκοκκος, ο β αιμολυτικός στρεπτόκοκκος και ο αιμόφιλος της γρίπης. Υψηλός πυρετός και ωταλγία είναι τα πιο συχνά συμπτώματα. Ανάλογα με την ηλικία και την εικόνα του παιδιού αποφασίζεται και το αν η θεραπεία θα ξεκινήσει άμεσα ή αν θα παρακολουθηθεί η εξέλιξή της.

Ουρολοίμωξη
Αποτελούν τις πιο συχνές μικροβιακές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος μετάδοσης είναι η ανιούσα οδός μόλυνσης της ουρήθρας με μικρόβια του εντέρου που υπάρχουν στην περιοχή του περινέου. Στις περισσότερες περιπτώσεις θα χρειαστεί έλεγχος της ουροποιητικής οδού μέσω απεικονιστικών εξετάσεων.

Πνευμονία
Μικροβιακής ή μη αιτιολογίας, αυξημένης σοβαρότητας νόσος, με κυριότερα αίτια τον πνευμονιόκοκκο, το μυκόπλασμα και τον αναπνευστικό συγκυτισκό ιό. Τα κυριότερα συμπτώματα είναι ο βήχας, ο πυρετός και η αναπνευστική δυσχέρεια. Χρίζει ιδιαίτερης φροντίδας και κατάλληλης αγωγής.

Σταφυλοκοκκική δερματίτιδα
Δερματική λοίμωξη από σταφυλόκοκκους, μικρόβια διαδεδομένα στο περιβάλλον που αποτελούν και μέρος της χλωρίδας του οργανισμού. Μεταδίδεται με άμεση επαφή και πέραν της χορήγησης αντιβιοτικών, για την εκρίζωσή του απαιτούνται και ειδικοί χειρισμοί.

Πρόληψη & Θεραπεία
Τρεις είναι οι βασικές κατευθυντήριες γραμμές, μέσα από τις οποίες μπορούμε να προστατεύσουμε την καλή υγεία των παιδιών μας και να τα προστατεύσουμε από τις διάφορες επιδημίες.

• Ο Εμβολιασμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να κυλήσει καλά η σχολική χρονιά. Μελέτες δείχνουν πως τα εμβόλια έχουν πολύ καλή αποτελεσματικότητα ενώ οι ανεπιθύμητες ενέργειές τους είναι σπάνιες και συνήθως ηπιότατες. Θεωρείται πως αποτελούν τη βασική αιτία εξάλειψης πολλών θανατηφόρων νοσημάτων με άμεση συνέπεια την επιβίωση περισσοτέρων παιδιών καθώς και την επιμήκυνση του ορίου και της ποιότητας ζωής. Αξιοσημείωτο γεγονός που έχει παρατηρηθεί σε περιπτώσεις πλημμελούς εμβολιαστική κάλυψης είναι η επανεμφάνιση νοσημάτων που τείνουν να εξαφανιστούν (π.χ. ιλαρά) με αποτέλεσμα σοβαρές επιπλοκές στα κρούσματα που έφτασαν μέχρι και το θάνατο.
• Η Υγιεινή είναι επίσης σημαντική. Ο σωστός τρόπος πλυσίματος των χεριών, η εφαρμογή αντισηπτικού, η ορθή απομάκρυνση των απορριμμάτων, ο συχνός αερισμός χώρων με πολύ κόσμο, ο καθαρισμός των παιχνιδιών και οι συνήθειες επιλοίμωξης (βήχας, φτέρνισμα) μειώνουν τη διάδοση των λοιμογόνων παραγόντων. Ιδιαίτερη σημασία επίσης πρέπει να δίνεται και στην σωστή προετοιμασία των γευμάτων.

Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι παράγοντες στους οποίους πρέπει να δοθεί σημασία. Τα άφθονα υγρά και η πλήρης διατροφή με φρέσκα προϊόντα από πολλές ομάδες τροφών (φρούτα, λαχανικά, πρωτείνη, σιτηρά, γαλακτοκομικά) σε καθημερινή βάση είναι σημαντική για την καλή κατάσταση του οργανισμού.
Επιπλέον, ο σωστός ρουχισμός με άνετα βαμβακερά ρούχα είναι πολύ σημαντικός, ώστε το παιδί να μην κρυώνει αλλά και να μην ιδρώνει με αποτέλεσμα να βοηθάει τον οργανισμό να διατηρεί την καλή του κατάσταση. Τέλος ο καλός ύπνος, δηλαδή ο επαρκούς διάρκειας και στις σωστές ώρες ύπνος ξεκουράζει τον οργανισμό και ισχυροποιεί την αντοχή του στους λοιμογόνους παράγοντες.