Οι γονείς μπροστά στην ομοφυλοφιλία των παιδιών τους: Τι κάνουμε;

Από το 1991, η δημόσια αποδοχή της ομοφυλοφιλικής κοινότητας έχει αυξηθεί σημαντικά., ιδιαίτερα στον δυτικό κόσμο. Παρ ‘όλα αυτά, ο όρος gay χρησιμοποιείται προς το παρόν με αρνητική συνήθεια και όχι για να ορίσει άμεσα άτομα με ομοφυλοφιλικό προσανατολισμό. Γράφω «προς το παρόν» γιατί έτσι όπως πάμε, δεν θα αργήσουμε να δούμε να ανέρχονται …ακόμα και στον ανώτατο βαθμό του Ταξιάρχου στις Ένοπλες Δυνάμεις της Χώρας άτομα που θα είναι δηλωμένα ή αδήλωτα «ομοφυλόφιλοι», όπως δυστυχώς συνέβη στη δεκαετία του 60 με την εκλογή του ομοφυλόφιλου Μητροπολίτη Αττικής Ιακώβου στο βαθμό του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος!

Πρόσφατη έρευνα έδειξε πώς η έκθεση σε μια τέτοια υποτιμητική γλώσσα μπορεί να αυξήσει την «προκατάληψη» εναντίον των ομοφυλοφίλων. Μπορούμε να πούμε ότι ο ετεροσεξισμός είναι αρκετά διαδεδομένος στη σημερινή κοινωνία, όπως ήταν άλλωστε πάντοτε, οπότε δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι για τους γονείς μπορεί να είναι προβληματικό και τραυματικό όταν αντιμετωπίζουν την ομοφυλοφιλία του παιδιού τους

Η αποκάλυψη της ομοφυλοφιλίας ενός μέλους της οικογένειας είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ένα κρίσιμο και προβληματικό γεγονός εντός της οικογενειακής ισορροπίας, λαμβάνοντας υπόψη τις γενικά αρνητικές έννοιες που συνδέονται κοινωνικά με την ομοφυλοφιλία. Ορισμένες μελέτες επικεντρώνονται στην οικογένεια προέλευσης ως περιβαλλοντικός και γενετικός παράγοντας που προδιαθέτει στην ομοφυλοφιλία, ενώ οι πιο πρόσφατες επικεντρώνονται στην οικογένεια προέλευσης ως παράγοντας κινδύνου / προστασίας στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του νεαρού ομοφυλόφιλου.

Οι γονείς των ομοφυλόφιλων – έχει αποδειχτεί επιστημονικώς,- είναι από τους πιο μελετημένους στην επιστημονική βιβλιογραφία, πιθανώς επειδή για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι παραδοσιακές ψυχαναλυτικές θεωρίες υποστηρίζουν ότι η προέλευση της ομοφυλοφιλίας βρίσκεται σε μια διαταραγμένη παιδική σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο σεξουαλικός προσανατολισμός του παιδιού είναι αναπόφευκτο θέμα στις οικογενειακές συζητήσεις, ακόμη και στις πιο γενικές. Μετά την εφηβεία, οι γονείς δείχνουν ειλικρινές ενδιαφέρον για τις σχετικές εκδηλώσεις των παιδιών τους, καθιστώντας έτσι τις προσδοκίες τους για ετεροφυλοφιλία σαφείς για το παιδί τους μέσω των πιο κοινών και αβλαβών ερωτήσεων.

– «Πώς τα πας με τις κοπέλες;»,(για το αγόρι)

– «Πώς τα πας με τα αγόρια;»(για το κορίτσι)

Η ομοφυλοφιλία θεωρείται από τους περισσότερους γονείς ως πραγματικότητα μακριά και πέρα από τη φυσιολογική ζωή τους και αυτή των αγαπημένων τους. Οι γονικές αντιδράσεις στην αποκάλυψη των έμφυλων επιθυμιών του παιδιού μπορεί να είναι πολλαπλές: από το αρχικό σοκ έως τον θυμό με το παιδί ως υπεύθυνο για το κοινωνικό περιθώριο που διάλεξε να ακολουθήσει, έως την αίσθηση ενοχής που “προκάλεσε” η ομοφυλοφιλία του, ακόμα και τις επανορθωτικές ενέργειες που προσπαθούσαν μάταια να μετέλθουν προκειμένου να επιλύσουν μια κατάσταση που κρίθηκε απαράδεκτη. Στα αρχικά στάδια, η αντίδραση είναι ξαφνική, μια έκρηξη συναισθημάτων έκπληξης, πόνου και απογοήτευσης, στην οποία οι γονείς βρίσκονται ουσιαστικά εκτοπισμένοι και αποπροσανατολισμένοι. Τα έχουν χαμένα.

Συνήθως, η περιορισμένη γνώση της ομοφυλοφιλίας, αλλά πάνω απόλα το πυκνό σύμπλεγμα στερεοτύπων και κλισέ που το αφορούν, θέτουν τον γονέα σε σύγχυση. Η αρχική δυσπιστία μπορεί πιθανότατα να προκύψει από το γεγονός ότι ο γιος ή η κόρη κρίνεται ότι δεν αντιστοιχεί στην στερεοτυπική εικόνα της πολιτισμικής κουλτούρας. : Αυτό σίγουρα θα προκαλέσει διάφορες προσπάθειες απόρριψης της πραγματικότητας, που συχνά χαρακτηρίζονται από την προσπάθεια της μαμάς και του μπαμπά να πείσουν τον γιο ή την κόρη για να του/της αλλάξουν προσανατολισμό. ή να λάβουν μια δήλωση απ΄αυτούς ότι είναι κάτι παροδικό και θα περάσει.

Η ατομικότητα και η προσωπική εμπειρία του παιδιού οπισθοχωρούν καθώς οι αρνητικές αξίες και οι έννοιες που συνδέονται με την ομοφυλοφιλία πληθωρικά επηρεάζουν το παιδί και οι αρνητικές πεποιθήσεις για τους ομοφυλόφιλους μεταφέρονται στο παιδί.

Οι γονείς με τον τρόπο τους κλειδώνουν το παιδί στη στερεοτυπική εικόνα του ομοφυλόφιλου που τους παρείχε ο πολιτισμός και η κοινωνία.

Η αποστροφή στη σεξουαλικότητα του παιδιού θα γίνει σταδιακά πιο θολή στο βαθμό που η εικόνα του παιδιού που είχε πάντα έγινε σαφής στους γονείς. Σε πιο σπάνιες αλλά πιθανές περιπτώσεις, οι γονείς δείχνουν απόλυτη απουσία έκπληξης, λένε ότι το γνώριζαν πάντα και ότι περίμεναν μόνο μια δημόσια επικοινωνία από τα παιδιά τους, ακόμη και αυξάνοντας την αίσθηση προδοσίας.

Η παθολογική σύλληψη, σύμφωνα με την οποία οι αιτίες της ομοφυλοφιλίας οφείλονται στα λανθασμένα μοντέλα συμπεριφοράς των γονέων, είναι αρκετά δημοφιλής και μοιράζεται κοινωνικά. Έτσι οι γονείς, όταν συνειδητοποιήσουν την ομοφυλοφιλία του γιου ή της κόρης τους, μπορούν να βιώσουν έντονα συναισθήματα ενοχής και αποτυχίας για τον γονικό τους ρόλο, αισθανόμενοι κάπως υπεύθυνοι για αυτό. Η επιθυμία να βρεθεί «ένα σφάλμα» μπορεί επίσης να διαταράξει την εσωτερική δυναμική του γονικού ζευγαριού, προκαλώντας συγκρούσεις ή δυσλειτουργίες. Ο ένας σύζυγος κατηγορεί τον άλλο ότι δεν ήταν παρών στο παρελθόν ή ότι ήταν υπερβολικά παρών, σε μια προσπάθεια να εκφράσει θυμό και να βρει έναν αποδιοπομπαίο τράγο. Είναι σημαντικό οι γονείς να ξεπεράσουν το αίσθημα της ντροπής και να στραφούν σε έναν εμπειρογνώμονα προκειμένου να γνωρίσουν μια άγνωστη πραγματικότητα που τους φοβίζει και ότι η κοινωνία τείνει να μην καταλαβαίνει, μια πραγματικότητα που πρέπει πρώτα να είναι γνωστή κι έπειτα να αναπτυχθεί και να αντιμετωπιστεί.

Εδώ, θα μου επιτραπεί να αναφέρω, ως παλαιός παιδαγωγός δύο μόνο παραδείγματα εφήβων με ομοφυλοφιλικές τάσεις οι οποίοι με σύστημα αγαπητικής φροντίδας εκ μέρους επιμελών γονέων και ενός πνευματικού ιερέα, του πατρός Α., βρήκαν ευτυχώς ψυχική και σωματική ανακούφιση και ισορροπία στα όρια της βιολογικής κανονικής τους ορμής. Το ένα από αυτά είναι άνδρας που έχει δημιουργήσει σήμερα μια υποδειγματική οικογένεια με δύο χαριτωμένα παιδιά, και το άλλο μια κοπέλα που βρήκε τον εαυτό της στο πλαίσιο της καλής της μητέρας και των ειλικρινών φίλων της., με πρόσφατη είδηση ότι ετοιμάζεται για γάμο.

Τελειώνοντας, χωρίς να κινδυνεύω να χαρακτηριστώ «αιρετικός», θα μπορούσα να σας βεβαιώσω ότι η ομοφυλοφιλία ως τάση και επιθυμία (concupiscentia), ούτε διαστροφή, ούτε αμαρτία, ούτε παρά φύση, ούτε όμως και σεξουαλικός προσανατολισμός είναι, είναι μια απλή φυσική ροπή και λαχτάρα προς το ομόφυλο. Ο γονιός όμως πρέπει να έχει άγρυπνο το μάτι και να βλέπει με συμπάθεια τα λόγια και τις ενέργειες του παιδιού του και να το βοηθάει διακριτικά με όλα τα μέσα που διαθέτει η επιστήμη της ψυχολογίας και η θρησκεία μας για να βρει το σωστό βηματισμό του.

*Ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης είναι καθηγητής δρ. Φιλολογίας, Θεολόγος και Συγγραφέας (www eleftheriadis.edu.gr)