Gaslighting στις σχέσεις: Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και πώς να το εντοπίσεις

Οι ρομαντικές σχέσεις μπορεί να είναι υπέροχες. Ωστόσο, μπορούν επίσης να θολώσουν την κρίση σου και να κάνουν ορισμένες παγίδες δύσκολο να εντοπιστούν. Πάρε, για παράδειγμα, το gaslighting στις σχέσεις, που είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστεί. Άλλωσε, πώς μπορεί το άτομο με το οποίο είσαι ερωτευμένη να θέλει να σου προκαλέσει συναισθηματική βλάβη, σωστά;

Αρχικά, αξίζει να εξηγήσουμε τι είναι στην πραγματικότητα το gaslighting: Ουσιαστικά, είναι μια μορφή χειραγώγησης και συναισθηματικής κακοποίησης που ουσιαστικά εκτρέπει την ευθύνη και την ιδιοκτησία σε ένα άλλο άτομο. «Χρησιμοποιείται για την αποφυγή της ντροπής και της ευθύνης κακών επιλογών ή αρνητικών συμπεριφορών», λέει η Allison Forti, αναπληρώτρια καθηγήτρια και αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Συμβουλευτικών Διαδικτυακών Προγραμμάτων στο Πανεπιστήμιο Wake Forest.

«Κάποιος που χρησιμοποιεί τεχνικές gaslighting επιδιώκει να έχει εξουσία και έλεγχο στον σύντροφό του και το κάνει αυτό δημιουργώντας σπόρους αμφιβολίας στην αντίληψη του συντρόφου του για τα γεγονότα, την πραγματικότητα και τις αναμνήσεις». Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να εξαλείψει την ταυτότητα και την αυτοεκτίμηση του ατόμου που το δέχεται.

Ο Dr. Sanam Hafeez, νευροψυχολόγος και διευθυντής του Comprehend the Mind, λέει ότι μπορεί να είναι δύσκολο για κάποιον να καταλάβει αν έχει σχέση με κάποιον που τον χειραγωγεί. «Το gaslighting κάνει το ‘θύμα’ να νιώθει αμφιβολίες για τον εαυτό του. Η συναισθηματική κακοποίηση καθιστά δύσκολο για το θύμα να διακρίνει εάν το χειραγωγούν». Επίσης, κρατά το θύμα εκτός ισορροπίας και σε ανασφάλεια με συνεχή ψυχολογική χειραγώγηση και διαστρέβλωση της αλήθειας. Αυτό κάνει το θύμα να αναρωτιέται συνεχώς ή να κατηγορεί τον εαυτό του, που είναι ο ακριβής στόχος του θύτη.

Ένας άλλος λόγος που αυτό το είδος συμπεριφοράς είναι τόσο δύσκολο να εντοπιστεί είναι επειδή ο δράστης είναι συνήθως πολύ γοητευτικός. «Μπορεί να πλημμυρίσει τον σύντροφό του με δώρα, προσοχή και κομπλιμέντα», λέει η Forti. «Αυτό μπορεί να αισθάνεται μεθυστικό για ένα άτομο που το δέχεται. Ωστόσο, κάτω από όλη αυτή τη γοητεία κρύβεται ένα απώτερο κίνητρο χειραγώγησης και ελέγχου».

Πώς λοιπόν κάποιος προστατεύεται από τέτοια τοξικότητα; Παρακάτω, οι ειδικοί εξηγούν τι πρέπει να αναζητήσεις σε αυτούς τους χειριστές που είναι γνωστοί ως gaslighters και πώς να ανταποκριθείς εάν έχεις ήδη να κάνεις με έναν τέτοιο.

Σημάδια gaslighting

Ο Hafeez λέει ότι το άτομο που ασκεί το gaslighting συνήθως εμφανίζει ενδεικτικά σημάδια. Έτσι, ενώ μπορεί να πιστεύεις ότι κάτι είναι μόνο στο μυαλό σου, σκέψου πόσο συχνά εμφανίζεται μια συγκεκριμένη συμπεριφορά και πώς σε κάνει να νιώθεις. Ο Hafeez λέει ότι κάποιος που κάνει gaslighting μπορεί να κάνει πράγματα όπως: να ισχυριστεί ότι έκανες ή είπες πράγματα που είσαι σίγουρη ότι δεν έκανες, να απορρίπτει ή να χλευάζει το πώς παρουσιάζεις τα γεγονότα. Όταν εκφράζεις ανησυχίες ή ανάγκες, σε χαρακτηρίζει ως «τρελή» ή «πολύ ευαίσθητη». Σου δημιουργεί αμφιβολίες σχετικά με τη «λογική» σου και τη συνολική κατάσταση του νου ή τη συμπεριφορά σου, διαστρεβλώνει γεγονότα ή καταστάσεις για να μεταθέσει την ευθύνη σε εσένα και πάντα επιμένει ότι έχει δίκιο και αρνείται να ακούσει τη δική σου πλευρά μιας ιστορίας.

Πώς το gaslighting σε κάνει να νιώθεις

«Οι άνθρωποι που βιώνουν το gaslighting συχνά νιώθουν σύγχυση και άγχος», λέει η Forti. «Ακόμη και όταν έχουν αποδείξεις ότι κάτι συνέβη, το gaslighting μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματικό που αρχίζουν να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, μερικοί άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να χάνουν την αίσθηση του εαυτού τους και να βιώνουν ψυχολογικό τραύμα». Λέει ότι υπάρχουν πολλά σημάδια που μπορείς να προσέξεις, όπως: ότι ζητάς συχνά συγγνώμη και δεν καταλαβαίνεις γιατί, νιώθεις ένα αίσθημα απόρριψης, αμφιβάλλεις για τις αναμνήσεις σου από συγκεκριμένα γεγονότα, δεν εμπιστεύεσαι την αντίληψή σου και νιώθεις σαν να χάνεις το μυαλό σου.

Τι κάνεις αν είσαι σε σχέση με κάποιον που κάνει gaslighting;

Για αρχή, εάν η σχέση έχει γίνει επιβλαβής ή τοξική, η Forti προτείνει να ελαχιστοποιήσεις την επαφή, να θέσεις πιο σταθερά όρια ή να τερματίσεις τη σχέση. Ο Hafeez προειδοποιεί ότι η αντιμετώπιση του μπορεί συχνά να αποδειχθεί άκαρπη και να οδηγήσει σε περισσότερους από τους ίδιους χειρισμούς και κατηγορίες. «Εάν υπάρχει πιθανότητα να σωθεί η σχέση, ο θύτης θα συμφωνήσει στη θεραπεία ζευγαριών για να κατανοήσει τη συμπεριφορά σου και την επίδραση που έχει σε εσένα και στη σχέση». Αλλά, τελικά, μόνο εσύ ξέρεις αν είναι μια σχέση που αξίζει τον χρόνο και τον κόπο σου.

Η Forti λέει ότι είναι επίσης σημαντικό να δείχνεις στον εαυτό σου συμπόνια. «Αφιέρωσε χρόνο για να θεραπευτείς ανακτώντας την εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και την αυτοπεποίθησή σου», λέει. «Ανάπτυξε υγιή όρια και αναζήτησε συμβουλές για να επεξεργαστείς αυτό που συνέβη». Λέει επίσης ότι το να κρατάς ένα ημερολόγιο για το τι ειπώθηκε ή τι συνέβη θα σε βοηθήσει να παραμείνεις προσγειωμένη στην πραγματικότητα όταν ο σύντροφός σου διαστρεβλώνει την αλήθεια και αμφισβητεί την ανάμνηση των γεγονότων.