Ίμια 26 χρόνια μετά: Η τραγική απώλεια των τριών Ελλήνων αξιωματικών και το «No ships, no troops, no flags»

Το ξημέρωμα της 31ης Ιανουαρίου του 1996 βρίσκει την Ελλάδα πληγωμένη με τρείς αξιωματικούς νεκρούς και με προσβολή της εθνικής μας κυριαρχίας.

Εικοσιέξι χρόνια μετά, η κρίση των Ιμίων αποτελεί αναμφίβολα τη μεγαλύτερη εθνική τραγωδία μετά την εισβολή στην Κύπρο, ενώ τα δεινά που προκάλεσε στα ζητήματα της εθνικής μας κυριαρχίας τα «πληρώνουμε» ακόμα και σήμερα.

Τι έγινε στα Ίμια

Στις 05:30 κορυφώνεται η κρίση των Ιμίων όταν ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που είχε απογειωθεί από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων στη βραχονησίδα, καταπέφτει και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, χάνουν την ζωή τους.

Τα πολεμικά σκάφη και οι καταδρομείς των δύο χωρών αποχωρούν από τις βραχονησίδες το πρωί, υπό την επίβλεψη του 6ου αμερικανικού στόλου της Μεσογείου. Η κρίση εκτονώνεται με αμερικανική παρέμβαση με την περίφημη φράση («No ships, no troops, no flags»),που ήταν η προσταγή του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ και από τότε έχουμε την δημιουργία των “γκρίζων ζωνών” και επισήμως.

Η κρίση είχε ξεκινήσει στις 25 Δεκεμβρίου 1995 όταν το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσαράζει σε αβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχός του αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.

31η Ιανουαρίου 1996 – Η τραγική απώλεια των τριών Ελλήνων αξιωματικών

00:00 Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.

01:40 Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.

04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απογειώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.

04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.

Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους Τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.

06:00 Οι Αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.

Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών.