Ιστορία
Αν η εικόνα είναι πράγματι χίλιες λέξεις, εδώ μιλάμε για χίλιες εκδοχές της φρίκης. Και βέβαια υπάρχουν και φωτογραφίες που σε σπάνιες περιπτώσεις λένε πολλά περισσότερα από απλές λέξεις, μεταφέροντας δυνατές ιστορίες που συνοψίζουν ζοφερά γεγονότα και τραγωδίες.
Μιλάμε για ανατριχιαστικές απεικονίσεις δηλαδή που έγιναν παγκόσμια σύμβολα, καθώς χαράχτηκαν βαθιά στις συνειδήσεις μας και δεν είναι εύκολο να ξεθωριάσουν στη λήθη του χρόνου.
Κάτι που αποδεικνύει φυσικά περίτρανα τη δύναμη της φωτογραφίας, καθώς η τέχνη μπορεί και δίνει πρόσωπο στο απάνθρωπο και το αποκρουστικό.
Οι εικόνες που σόκαραν δυστυχώς την οικουμένη είναι τουλάχιστον εκατοντάδες, ας δούμε όμως μια σειρά από χαρακτηριστικές, αν και λιγότερο γνωστές, από τόσες και τόσες ακόμα που μέτρησαν μια δική τους ζωή.
Και βέβαια δεν χρειάζεται να επισημάνουμε ότι οι εικόνες της βίας και του θανάτου είναι σκληρές, κατάλληλες μόνο για γερά στομάχια και θαρραλέες συνειδήσεις…
Οι πρόσφυγες του Κοσόβου (Carol Guzy)
Η πρώτη γυναίκα φωτογράφος που βραβεύεται με Πούλιτζερ για φωτοειδησεογραφικό ενσταντανέ τιμήθηκε με το βαρύτιμο έπαθλο το 2000 για τη συγκινητική δουλειά της με τους κοσοβάρους πρόσφυγες. Στη φωτογραφία βλέπουμε τον Agim Shala, ένα αγόρι δύο χρονών που παραδίδεται μέσω του συρματοπλέγματος στην οικογένειά του, στον προσφυγικό καταυλισμό που στήθηκε στην Αλβανία…
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Λιβερία (Carolyn Cole)
Η φωτογράφος των «Los Angeles Times» απαθανάτισε το ζοφερό αυτό καρέ κατά την αποστολή της στη Λιβερία, απεικονίζοντας τα καταστροφικά αποτελέσματα του εμφυλίου πολέμου που μάστισε την πολύπαθη χώρα.
Οι κάλυκες καλύπτουν σχεδόν εξολοκλήρου δρόμο της πρωτεύουσας Μονρόβια, τραγικό απομεινάρι των συγκρούσεων που έλαβαν χώρα εκεί μεταξύ των κρατικών δυνάμεων και των ανταρτών…
Η σφαγή της Ταϊλάνδης (Neil Ulevich)
Ο φωτογράφος απέσπασε το Πούλιτζερ του 1977 για τη σειρά φωτογραφιών του που παρουσίαζαν την αταξία, το χάος και τη βαρβαρότητα στους δρόμους της Μπανγκόκ. Η Σφαγή του Πανεπιστημίου Thammasat σημειώθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1976, όταν οι φοιτητές εξεγέρθηκαν κατά του δικτατορικού καθεστώτος του στρατάρχη Thanom Kittikachorn και της μεγάλης επιστροφής του χουντικού που προγραμματιζόταν. Οι συγκρούσεις κυβερνητικών δυνάμεων και σπουδαστών ήταν σφοδρές και βίαιες, με τους διαδηλωτές να ξυλοκοπούνται, να ακρωτηριάζονται, να πυροβολούνται, να απαγχονίζονται και να παραδίδονται κατόπιν στην πυρά…
Μετά την καταιγίδα (Patrick Farrell)
Ο φωτογράφος της «Miami Herald» κατέγραψε τις οδυνηρές αυτές εικόνες από τα θύματα της Αϊτής το 2008, πάντα σε ασπρόμαυρα στιγμιότυπα. Στη φωτογραφία, ένα μικρό αγόρι προσπαθεί να σώσει ένα καροτσάκι από την καταστροφή που έπληξε τη χώρα, με τη μορφή του τυφώνα που χτύπησε την αϊτινή επικράτεια…
Η δύναμη του ενός (Oded Balilty)
Ήταν το 2006 όταν η ισραηλινή κυβέρνηση διέταξε την εκκένωση των παράνομων οικισμών των εποίκων. Η ισραηλινή φωτογράφος του Associated Press ήταν παρούσα στην εκκένωση του οικισμού, όταν η κατάσταση κλιμακώθηκε και μετατράπηκε σε σφοδρή σύγκρουση μεταξύ των εποίκων και της αστυνομίας. Στη φωτογραφία, η 16χρονη Ynet Nili προσπαθεί να απωθήσει τις δυνάμεις της τάξης…
Ο άντρας που πέφτει (Richard Drew)
Ο φωτογράφος του Associated Press κατέγραψε με τον φακό του έναν άντρα που πήδηξε στο κενό κατά της διάρκεια του τρομοκρατικού χτυπήματος στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης στις 11 Σεπτεμβρίου 2001. Πέντε χρόνια μετά την τραγωδία, ο άντρας αναγνωρίστηκε: ήταν ο 43χρονος Jonathan Briley, σερβιτόρος σε εστιατόριο του Βόρειου Πύργου…
Στον απόηχο του τσουνάμι (Arko Datta)
Το χαρακτηριστικότερο ίσως καρέ του τσουνάμι που έπληξε τον Ινδικό Ωκεανό απαθανατίστηκε από τον φωτογράφο του πρακτορείου Reuters, εξασφαλίζοντάς του το βαρύτιμο φωτογραφικό βραβείο του World Press Photo το 2004. Η γυναίκα από την Ινδία πενθεί κατάχαμα το ξεκλήρισμα της οικογένειάς της, σε αυτό που λογίζεται μια από τις χειρότερες φυσικές καταστροφές που δυστύχησε να δει ο πλανήτης μας…
Η τραγωδία της Μποπάλ (Pablo Bartholomew)
Ο φημισμένος ινδός φωτορεπόρτερ κατέγραψε με τον φακό του τη βιομηχανική τραγωδία στο εργοστάσιο φυτοφαρμάκων της Μποπάλ, που έφερε τον όλεθρο στις ζωές 558.000 ανθρώπων, στέλνοντας στον θάνατο περισσότερες από 15.000 ψυχές. Η οικολογική καταστροφή από τη διαρροή του τοξικού νέφους ήταν κατακλυσμιαία, μαστίζοντας τόσο το περιβάλλον όσο και τον ανθρώπινο παράγοντα.
Επιχείρηση «Λεοντόκαρδος» (Deanne Fitzmaurice)
Η βραβευμένη με Πούλιτζερ για τη φωτοειδησεογραφική της δουλειά απέσπασε το βραβείο το 2005 για την καταγραφή των συγκρούσεων στο Ιράκ. Η Επιχείρηση «Λεοντόκαρδος» είναι η οδύσσεια ενός 9χρονου αγοριού που τραυματίστηκε σοβαρά στις βίαιες συγκρούσεις του Πολέμου του Ιράκ: το αγόρι μεταφέρθηκε επειγόντως σε νοσοκομείο του Όκλαντ των ΗΠΑ, όπου και υποβλήθηκε σε σειρά ιδιαιτέρως κρίσιμων για τη ζωή του επεμβάσεων. Και ήταν το κουράγιο του και η απίστευτη θέληση για ζωή που έδωσε στον μικρό Ιρακινό Saleh Khalaf το παρατσούκλι «Λεοντόκαρδος»…
Η οδύσσεια της Omayra Sanchez (Frank Fourier)
Ο γνωστός φωτορεπόρτερ απαθανάτισε το ζοφερό ενσταντανέ με την Omayra Sanchez παγιδευμένη μέσα στη λάσπη και τα κατεστραμμένα κτίρια. Η έκρηξη ηφαιστείου στην Κολομβία το 1985 πυροδότησε γιγαντιαία κατολίσθηση, η οποία έφερε τον όλεθρο σε πολλές πόλεις, στερώντας ταυτοχρόνως τη ζωή σε 25.000 ανθρώπους. Έπειτα από 3 μέρες μάχης για τη ζωή της κάτω από τα χαλάσματα, η Omayra άφησε την τελευταία της πνοή από υποθερμία. Ο τραγικός της θάνατος υπογράμμισε με τα πλέον ζοφερά χρώματα την ολιγωρία των Αρχών να ανταποκριθούν γρήγορα στην καταστροφή και να σώσουν τα θύματα της χειρότερης φυσικής καταστροφής που γνώρισε ποτέ η Κολομβία. Η φωτογραφία του Frank Fournier τραβήχτηκε λίγο πριν από τον θάνατο του κοριτσιού…
Ο λιμός του Σουδάν (Kevin Carter)
Το αδιανόητο καρέ είδε το φως της δημοσιότητας τον Μάρτιο του 1993 στους «New York Times» και έκανε τον φωτογράφο του αστέρι μεμιάς. Την επόμενη χρονιά ο Carter απέσπασε το Βραβείο Πούλιτζερ, αν και αργότερα θα ξεκινούσε μια μεγάλη συζήτηση τόσο για τον φωτογραφικό χειρισμό του Carter (το όρνεο δεν ήταν τόσο κοντά στο αγόρι όσο υποδηλώνει το ενσταντανέ) όσο και για τη δεοντολογία του φωτορεπορτάζ. Το μικρό παιδί ήταν ο Nyong Kong, ο οποίος επιβίωσε τελικά του λιμού και πέθανε το 2007. Όσο για τον νοτιοαφρικανό φωτοειδησεογράφο, αυτοκτόνησε το 1994…
