28η Οκτωβρίου 1940: Οι πιο σημαντικές μάχες του ελληνοϊταλικού πολέμου

Σαν σήμερα ο Ιωάννης Μεταξάς έλεγε το «όχι» στους Ιταλούς και η Ελλάδα έμπαινε σε πόλεμο. Ήταν ξημερώματα Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου του 1940 όταν ανακοινώθηκε το πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν.

«Αἱ ἰταλικαὶ στρατιωτικαὶ δυνάμεις προσβάλλουν ἀπὸ τῆς 05:30 πρωϊνῆς τῆς σήμερον τὰ ἡμέτερα τμήματα προκαλύψεως τῆς ἑλληνοαλβανικῆς μεθορίου. Αἱ ἡμέτεραι δυνάμεις ἀμύνονται τοῦ πατρίου ἐδάφους».

Σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας αρχίζουν να ηχούν στις πόλεις και οι καμπάνες να αφυπνούν τους κατοίκους των χωριών. Τα ραδιόφωνα μεταδίδουν εμβατήρια και διαγγέλματα προς τον ελληνικό λαό και οι εφημερίδες μοιράζονται με έκτακτα φύλλα και πρωτόγνωρους τίτλους…

«Ἡ Ἰταλία ἐκήρυξε τὸν πόλεμον κατὰ τῆς Ἑλλάδος», «Ἐπεδόθη τὴν 3ην πρωϊνὴν διακοίνωσις ὑπὸ τῆς Ἰταλίας πρὸς τὴν Ἑλλάδα. Ὁ ἰταλικὸς στρατὀς κινεῖται τὴν 6ην πρωϊνὴν πρὸς τὰ σύνορά μας», «Ἕλληνες εἰς τὰ ὅπλα! Ἤρχισαν σήμερον αἱ ἐχθροπραξίαι», «Ὑπὲρ βωμῶν καὶ ἑστιῶν»

Η Μάχη της Πίνδου: 28 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου 1940

Η Μάχη της Πίνδου (28 Οκτωβρίου-13 Νοεμβρίου 1940) μαζί με τη Μάχη Ελαίας – Καλαμά αποτελούν μία από τις αποφασιστικές ένοπλες συμπλοκές των πρώτων ημερών του Ελληνοϊταλικού πολέμου, όπου αποκόβεται η ιταλική εισβολή στο ελληνικό έδαφος.

Η νίκη στην Πίνδο αποτρέπει τον κίνδυνο αποκοπής των ελληνικών δυνάμεων που βρίσκονται στην Ήπειρο και την Δυτική Μακεδονία. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή των κατοίκων των χωριών της περιοχής, ανδρών και γυναικών, που ενισχύουν συστηματικά το έργο του ελληνικού στρατού στην μεταφορά τροφίμων και πολεμοφοδίων προς την πρώτη γραμμή.

Μάχη Ελαίας (Καλπάκι) – Καλαμά: 2 – 8 Νοεμβρίου 1940

Η Μάχη Ελαίας-Καλαμά (2-8 Νοεμβρίου 1940) μαζί με τη Μάχη της Πίνδου, είναι οι κύριες μάχες, που ανακόπτουν την ιταλική προέλαση τις πρώτες μέρες του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Η γραμμή του μετώπου της μάχης ξεκινάει δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος, στις εκβολές (και κατά μήκος) του ποταμού Καλαμά και καταλήγει στην στρατηγική τοποθεσία Ελαία, κοντά στο Καλπάκι.

Τα ελληνικά τμήματα παρά την σφοδρότητα της επίθεσης, αποκρούουν την εχθρική επίθεση και προκαλούν σοβαρές απώλειες.

Οι απώλειες της ελληνικής μεραρχίας… 60 νεκροί και 260 τραυματίες. Η ελληνική νίκη προκαλεί μη αναστρέψιμες, υλικές και ηθικές, φθορές για την ιταλική πλευρά, που αναγκάζεται να αναστείλει τις επιθετικές επιχειρήσεις και αλλάζει σε κατάσταση άμυνας εν αναμονή ενισχύσεων.

Μάχη Μόροβα – Ιβάν & Μάχη της Κορυτσάς: 13 – 22 Νοεμβρίου 1940

Η μάχη που οδηγεί στην κατάληψη των ορεινών όγκων Μόροβα (ή Μοράβα)-Ιβάν (13-22 Νοεμβρίου 1940), αποτελεί το πρώτο στάδιο της ελληνικής αντεπίθεσης, μετά την απώθηση της ιταλικής εισβολής και δίνει το έναυσμα για σταθερή προέλαση στην Βόρειο Ήπειρο σε βάθος 30 έως 80 χιλιομέτρων.

Περισσότεροι από 1.000 Ιταλοί στρατιώτες αιχμαλωτίζονται κατά τη διάρκεια της μάχης, ενώ η κατάληψη της Κορυτσάς χαιρετίζεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από την ελληνική κοινή γνώμη. Κατά τις επόμενες μέρες η προέλαση συνεχίζεται. Ο ελληνικός στρατός προελαύνει σταθερά στο Βορειοηπειρωτικό έδαφος και στις 6 Δεκεμβρίου εισέρχεται στο λιμάνι των Αγίων Σαράντα και δύο ημέρες αργότερα στο Αργυρόκαστρο.

Μάχη του Πόγραδετς: 27 Νοεμβρίου – 3 Δεκεμβρίου 1940

Η μάχη ξεκινάει όταν ελληνικές μονάδες του 3ου Σώματος Στρατού, επιτίθενται σε ιταλικές θέσεις στις 27 Νοεμβρίου 1940. Στις 28 Νοεμβρίου, οι Έλληνες καταλαμβάνουν το Όρος Μπρέγκου Μπάρι Κουγκιτ, ανοίγοντας μια είσοδο μεταξύ των ιταλικών στρατευμάτων. Οι Έλληνες εισέρχονται στο Πόγραδετς την ίδια ημέρα.

Στις 3 Δεκεμβρίου, ο Ελληνικός Ετρατός εξαπολύει μια ακόμη επίθεση εναντίον της ιταλικής μεραρχίας Αρέτσο και σπάει τις γραμμές τους, αναγκάζοντας τους Ιταλούς να υποχωρήσουν προς το Ελμπασάν, με τον Ελληνικό Στρατό να καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της Βορείας Ηπείρου. Η Μάχη του Πόγραδετς τελειώνει την ίδια ημέρα και αγγίζει τους 3.000 Έλληνες νεκρούς.

Μάχη της Χειμάρρας: 13 – 22 Δεκεμβρίου 1940

Η Μάχη της Χειμάρρας (13-22 Δεκεμβρίου 1940)… Μια στρατιωτική σύγκρουση τον Δεκέμβριο του 1940, κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης του Ελληνικού Στρατού που ακολουθεί την αποτυχημένη ιταλική εισβολή στην Ελλάδα. Μετά τη νίκη των Ελλήνων στη Χειμάρρα ο Ιταλός δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι παραδέχεται ότι ένα από τα αίτια της ιταλικής ήττας ήταν το υψηλό φρόνημα των ελληνικών στρατευμάτων.

Η κατάληψη της Χειμάρρας εορτάστηκε με λαμπρότητα στην Ελλάδα και απέδειξε ότι ο ελληνικός στρατός ήταν σε θέση να συνεχίσει την προέλασή του βορειότερα, αναγκάζοντας τον ιταλικό στρατό σε συνεχή οπισθοχώρηση.

Κατάληψη της Κλεισούρας: 6 – 11 Ιανουαρίου 1941

Η Κατάληψη της Κλεισούρας ή Κατάληψη της στενωπού της Κλεισούρας, μια στρατιωτική επιχείρηση που πραγματοποιείται στην Βόρεια Ήπειρο κοντά στην πόλη Κλεισούρα της Επαρχίας Πρεμετής της Αλβανίας και αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μάχες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μάχη της Τρεμπεσίνας: 29 Ιανουαρίου – 17 Φεβρουαρίου 1941

Η Μάχη της Τρεμπεσίνας διεξάγεται μεταξύ των ελληνικών και ιταλικών στρατευμάτων στην νοτιοανατολική Αλβανία.

Το Β’ Σώμα Στρατού, ενισχυμένο με την Κρητική 5η Μεραρχία Πεζικού από το Γ’ Σώμα Στρατού, απωθεί την ιταλική επίθεση από τις 29 Ιανουαρίου και στη συνέχεια κατευθύνεται προς τον ορεινό όγκο του Όρος Τρεμπεσίνα. Μετά από σθεναρή αντίσταση, η 5η Μεραρχία καταλαμβάνει το όρος Τρεμπεσίνα στις 2 Φεβρουαρίου, και η 15η μεραρχία, το χωριό Μπουμπέσι.

Ιταλική εαρινή επίθεση – Επιχείρηση Πριμαβέρα: 9 -25 Μαρτίου 1941

Με την ονομασία Ιταλική Εαρινή Επίθεση, ή Επιχείρηση Πριμαβέρα φέρεται η γενική αντεπίθεση των ιταλικών δυνάμεων κατά των ελληνικών προχωρημένων θέσεων προκειμένου ν’ ανακτήσουν τις θέσεις από τις οποίες είχαν υποχωρήσει και κατά συνέπεια ν’ ανατρέψουν την μέχρι τότε σε βάρος τους έκβαση του πολέμου.

Ο Μπενίτο Μουσολίνι στις 12 Μαρτίου βλέποντας ότι η ιταλική επίθεση οδηγούνταν σε παταγώδη αποτυχία διατάζει τη συνέχιση των επιχειρήσεων με όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις. Την επόμενη ημέρα εκδηλώνεται ισχυρότατη επίθεση αφού προηγείται καταιγισμός βολών πυροβολικού και αεροπορικών βομβαρδισμών με πενιχρά όμως αποτελέσματα.

Στις 25 Μαρτίου γινεται η τελευταία ανεπιτυχής προσπάθεια μετά την οποία η ιταλική ηγεσία διατάζει την παύση των επιχειρήσεων.