H φρικαλεότητα των εγκλημάτων της ναζιστικής Κατοχής στην Ελλάδα μέσα από τα αρχεία των ΗΠΑ

Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας συμμετέχοντας στον κύκλο των εορταστικών εκδηλώσεων υπό τον γενικό τίτλο «Η ΑΘΗΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ» για την 71η επέτειο από την απελευθέρωση της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944, διοργάνωσε τη Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2015 στο ΥΠΕΘΑ εκδήλωση με θέμα: «Πρώτη παρουσίαση των Γερμανικών Αρχείων Κατοχής από τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού».

Η όλη διοργάνωση περιλαμβάνει έναν κύκλο εκδηλώσεων που εξελίσσονται σε διάφορες περιοχές της Αθήνας στη διάρκεια του Οκτωβρίου. Ανάμεσά τους συζητήσεις ιστορικού περιεχομένου, σεμινάριο για εκπαιδευτικούς, ιστορικούς περιπάτους σε περιοχές της Αθήνας που συνδέονται με την Κατοχή και την Αντίσταση, εκδηλώσεις σε γειτονιές της Αθήνας, εκθέσεις φωτογραφιών και προβολές ταινιών.

Κατά την εκδήλωση έγινε παρουσίαση των γερμανικών αρχείων της Κατοχής. Ο διευθυντής της ΔΙΣ, Ταξίαρχος Νικόλαος Δελατόλας, παρουσιάσει τη μεθοδολογία της έρευνας και τις επιδιώξεις της. Όπως ανέφερε «Στην Ελλάδα, μια χώρα με πλούσια στρατιωτική και πολεμική ιστορία, ο εορτασμός των επετείων αποτελεί απόδειξη της ιστορικής μας συνείδησης…Η 12η Οκτ 1944 ημέρα αποτίναξης του ναζιστικού ζυγού χαρακτηρίσθηκε από τον Γ Σεφέρη ως ‘’η πιο όμορφη και γλυκιά ημέρα του κόσμου’’. Με την ευκαιρία αυτής της επετείου τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγεται στην Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού πάνω σε ορισμένα αρχεία της Βέρμαχτ.

Η Διεύθυνση προμηθεύτηκε από την υπηρεσία εθνικών αρχείων των ΗΠΑ μεταξύ των ετών 2005 και 2007, 162 μικροφίλμ που αφορούν τις επιχειρήσεις και γενικότερα την παρουσία των Γερμανικών κατοχικών στρατευμάτων στη πατρίδα μας. Η Διεύθυνση αξιοποιεί υπηρετούντες στρατιώτες υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου με άριστη γνώση γερμανικών για την κατά το δυνατόν βέλτιστη μετάφραση των τεκμηρίων και επεξεργασία των πληροφοριών που περιέχονται στα υπόψη αρχεία υπό την επίβλεψη επιστημονικού προσωπικού της.

Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί πλέον μέρος του επιτελούμενου πολύπλευρου έργου της Διεύθυνσης Ιστορίας του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Η παρουσίαση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Πρώτον: περιγραφή της μεθοδολογίας της έρευνας. Δεύτερον: ανάλυση των τύπων των τεκμηρίων, δηλαδή το είδος του ιστορικού υλικού που περιέχεται στα μικροφίλμ. Τρίτον: οι επιδιώξεις της έρευνας. Στην τέταρτη παρουσιάζονται επιλεγμένα ευρήματα της μέχρι τώρα έρευνάς από την Διευθύντρια της ΥΙΑ Δρ Έφη Πασχαλίδου.

Όπως ανέφερε η κ.Πασχαλίδου «Το αρχειακό υλικό που προσφέρεται από την οπτική γωνία του κατακτητή και θύτη, αποτελεί ουσιαστική συμβολή στην τεκμηρίωση συγκεκριμένων στόχων, ορισμένης χρονικής στιγμής, σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας. Είναι το συγκεκριμένο υλικό που προσφέρει το ίδιο το χιτλερικό κράτος, τα σιωπηρά φωτισμένα ντοκουμέντα, γνήσια και αδιάψευστα ιστορικά στοιχεία, που η απεικόνισή τους μόνο την αλήθεια μπορεί να αποδείξει. Αυτή είναι και η ειδοποιός διαφορά του συγκεκριμένου αρχειακού υλικού που διαθέτει η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, από κάθε άλλη συγγραφή και έκδοση. Η δε κατηγοριοποίηση ευρημάτων δεν είναι απόλυτη, καθώς το κάθε έγγραφο αποτελεί πρωτογενή ιστορική πηγή, πλούσια και διαθέσιμη στην άντληση πληροφοριών. Ωστόσο, σε ένα διευρυμένο πλαίσιο, μπορούμε να διακρίνουμε:

—Εγκλήματα κατά του έμψυχου δυναμικού

Νεκροί_Αιχμάλωτοι_Εκτελεσθέντες (με πυροβολισμό/απαγχονισμό)_Όμηροι_Αντίποινα (μέτρα εξιλέωσης-τιμωρίας-αντεκδίκησης)_Καταναγκαστική εργασία (στρατόπεδα συγκέντρωσης)

—Καταστροφές και λάφυρα

Καταστροφή/εμπρησμός χωριών, κτηρίων, οπλισμού-Καταστροφή/επίταξη πλοίων-Λάφυρα (όπλα, εξοπλισμός, οχήματα, τρόφιμα, εφόδια, ζώα, χρυσός, μεταλλεύματα, πλοία)

—Οικονομικά στοιχεία

Η σειρά Τ315 περιέχει έγγραφα προερχόμενα από συγκεκριμένες μεραρχίες (αναφορές, διαταγές ή ημερολόγια) με σημαντική εγκληματική δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο, όπως αυτή της 1ης Ορεινής Μεραρχίας στην Ήπειρο, από τα τέλη Ιουνίου έως τον Δεκέμβριο του 1943.Η σειρά Τ78 περιέχει έγγραφα κυρίως με αναφορές που υποβλήθηκαν στην Ανώτατη Διοίκηση του Νοτιοανατολικού Μετώπου, κατά τα έτη 1943-1944, οπότε περιλαμβάνει σημαντικές καταγραφές γεγονότων και εγκληματικής δράσης των γερμανικών στρατευμάτων στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (όπως και σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα της Νοοτιοανατολικής Ευρώπης), συνοπτικά, με στρατιωτικό πρωτόκολλο.

Στη διαφάνεια αυτή παρουσιάζεται ένα ανθολόγιο των λέξεων εκείνων που εμφανίζονται στα έγγραφα και οδηγούν στην καταγραφή των συγκεκριμένων ευρημάτων. «Λέξεις κλειδιά» κυρίως αναζητούνται και προκαλούν την προσοχή στους αναγνώστες των εγγράφων, ώστε να εντοπίζουν στοιχεία ενδιαφέροντος για την έρευνά μας. Αν και υπάρχει σαφής τυποποίηση, καθώς πρόκειται για στρατιωτικά έγγραφα, η ορολογία και η διαφοροποίηση στις λέξεις που χρησιμοποιούν οι συντάκτες των εγγράφων αναμφίβολα καταδεικνύει τον ιδεολογικό τους προσανατολισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η εναλλαγή των όρων αντάρτες, κομμουνιστές, συμμορίτες ή εχθροί. Αντίθετα, σπάνια γίνεται διάκριση των θυμάτων σε πολίτες, αμάχους, γυναίκες ή παιδιά. Επίσης, οι συνεργάτες των Γερμανών, εμφανίζονται με τα ονόματα: εθνικιστές, αντικομουνιστές, εύζωνες ή εθελοντές.

Στη συνέχεια η κ.Πασχολίδου διάβασε της «κυνικές οδηγίες», όπως τις χαρακτήρισε σε ό,τι αφορά τα εγκλήματα κατά του έμψυχου δυναμικού με χαρακτηριστικό παράδειγμα ταυτότητας ενός εγγράφου της 1ης Ορεινής Μεραρχίας σχετικά με την προέλαση των κατακτητών στα Ιωάννινα, το οποίο μάλιστα εφιστά την προσοχή στην κατασκοπεία των τηλεπικοινωνιών,’ καθώς ο εχθρός παρακολουθεί’.

«Κατά την εκκαθάριση της περιοχής των συμμοριτών θα πρέπει να γίνεται αιχμηρή επέμβαση. Όλες οι τοποθεσίες που οι συμμορίτες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν ως καταφύγια πρέπει να καταστρέφονται, ο ανδρικός πληθυσμός για τον οποίο δεν υπάρχει υπόνοια συμμετοχής στον αγώνα ή υποστήριξης των συμμοριών και δεν έχει εκτελεστεί, θα πρέπει να συλλαμβάνεται.

Σε περιπτώσεις σαμποτάζ (δρόμοι, ανατινάξεις γεφυρών, αποκοπή τηλεφωνικών γραμμών) πρέπει να υπάρχουν αυστηρά αντίποινα (καταγράφονται ως ‘μέτρα εξιλέωσης’) εναντίον του τοπικού πληθυσμού. Τα αντίποινα αυτά θα έχουν επιτυχία μόνο εάν γίνουν γρήγορα και σε δημόσιους χώρους, εάν οδηγούνται οι συμμετέχοντες του σαμποτάζ στον τόπο καταγωγής τους, όπου θα πρέπει να απαγχονίζονται δημόσια (ακόμα και απέναντι στην οικογένεια των δραστών θα πρέπει να υπάρχει αδίστακτη στάση). Τυχόν ελαστικότητα στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων θα ερμηνεύεται από την τοπική κοινωνία ως αδυναμία και θα κοστίζει γερμανικό αίμα. Οποιαδήποτε τέτοια μέτρα θα πρέπει να αναφέρονται με λεπτομέρειες στις ημερήσιες αναφορές της Μεραρχίας. Μαζικότερες εκτελέσεις και εμπρησμός χωριών μόνον κατόπιν εντολής του τοπικού διοικητή».<

Ιδιαίτερα συχνές είναι αντίστοιχες οδηγίες και κατευθύνσεις

«Η επιχείρηση πρέπει να εκτελεστεί με σκληρότητα και ταχύτητα. Πρέπει να καταφερθούν χτυπήματα σε βάθος. Καθένας που θα βρεθεί με κατοχή όπλου ή είναι ύποπτος για κάτι άλλο θα πρέπει να εκτελείται επί τόπου. Κάθε χωριό που προβάλλει αντίσταση θα πρέπει να καταστρέφεται με εμπρησμό».

Προειδοποίηση στον ελληνικό πληθυσμό (διαταγή για στρατιώτες): Κάθε πολίτης που θα βρεθεί στην κατοχή του όπλο ή εξοπλισμός θα εκτελείται με πυροβολισμό. Σε κάθε πράξη σαμποτάζ η τιμωρία είναι εκτέλεση και εμπρησμός των χωριών.

Διαταγή για την εξονυχιστική εξέταση σπιτιών και τοποθεσιών προς αναζήτηση και κατάσχεση εχθρικών όπλων και ζώων. Ο πληθυσμός πρέπει να πληροφορηθεί ότι η κατοχή όπλων και εξοπλισμού τιμωρείται με θάνατο.

Μερικές από τις πιο χαρακτηριστικές αναφορές:

Κρήτη: Επιχειρήσεις Εκκαθάρισης ΒΑ Βιάννου. 440 εχθροί νεκροί.

Λόγω της αντίστασης του κρητικού λαού δόθηκε εντολή για εκτελέσεις, καταστροφές χωριών και εξαφάνιση ανδρικού πληθυσμού.

Περιγραφή της μαχητικής συμπεριφοράς του πληθυσμού της Κρήτης ενάντια στους κατακτητές: Διαταγή για κάθε νεκρό ή τραυματία Γερμανό στρατιώτη να εκτελούνται 10 Κρητικοί, να καίγονται τα χωριά τους και όλοι οι άμαχοι να συλλαμβάνονται όμηροι.

Αντίποινα για εκτέλεση γερμανόφιλου Έλληνα: 12 όμηροι εκτελέστηκαν με πυροβολισμό.

Επιχειρήσεις εκκαθάρισης: 191 αντάρτες και ύποπτοι ανταρσίας εκτελέστηκαν μεπυροβολισμό. Περιοχή ανταρτών καταστράφηκε. 1.500 πολίτες εκτοπίζονται από τα σπίτια τους.

Όρη Ίδης: οι συλλήψεις έφθασαν τους 1.600 άνδρες.

Περιοχή Ρεθύμνου: μέτρα ενάντια στην κομμουνιστική προπαγάνδα: ο ανδρικός πληθυσμός εξαναγκάστηκε σε καταναγκαστική εργασία.

Εμβληματικός τόπος μαρτυρίου: 3 τοποθεσίες σε επιπλέον αντίποινα καταστράφηκαν με εμπρησμό. Τα Καλάβρυτα καταστράφηκαν ολοσχερώς. 511 άνδρες πολίτες εκτελέστηκαν με πυροβολισμό. Κατά τη συνέχεια επιχειρήσεων αντιποίνων στα Καλάβρυτα: 1 περιοχή και 2 μοναστήρια καταστράφηκαν.

Υπάρχουν αναφορές από ολόκληρη την κατακτημένη Ελλάδα: Αντίποινα στην ενέδρα ΝΔ Γυθείου: 25 όμηροι εκτελέστηκαν με πυροβολισμό.

ΝΔ Γυθείου: ενέδρα ανταρτών σε μεραρχία μεταφορών. Αμφίπλευρες απώλειες. Αντίποινα για την ενέδρα σε ράγες τρένου. ΝΑ Τρίπολης: 50 όμηροι απαγχονίστηκαν.

Στα ευρήματα περιλαμβάνονται πολύ συγκεκριμένα στοιχεία για ανθρώπινες απώλειες με νεκρούς, αιχμαλώτους, εκτελεσθέντες και ομήρους. Επίσης, δίνονται συνήθως στοιχεία για το αν οι απώλειες προήλθαν από μάχες ή από αντίποινα. Η δράση του κατακτητή είναι προδιαγεγραμμένη. Ήταν όμως η Αντίσταση του ελληνικού λαού, εκείνη που πυροδότησε τις λυσσώδεις αντιδράσεις του. Αντίποινα για την καταστροφή γέφυρας και τη δολοφονία ενός Γερμανού στρατιώτη στην Τρίπολη : περιοχή ανταρτών καταστράφηκε. 30 κομμουνιστές εκτελέστηκαν με πυροβολισμό.

Αντίποινα: 9 χωριά καταστράφηκαν. 142 άνδρες πολίτες εκτελέστηκαν με πυροβολισμό.

Ελαία: 125 εχθροί νεκροί, 66 αιχμάλωτοι, όπλα και άλλα λάφυρα. 1 αποθήκη ρουχισμού και 1 τροφίμων κατασχέθηκαν. Μεγάλες ποσότητες σιτηρών και ζώων κατάσχονται.

16 Μπλόκα στην Αθήνα – 25 κομμουνιστές εκτελέστηκαν με πυροβολισμό. 70 κομμουνιστές ύποπτοι συνελήφθησαν. Και στην Καλαμάτα – 200 ύποπτοι αντάρτες συνελήφθησαν. 25 χμ. Δ Θεσσαλονίκης. Την καταστολή μεγάλης κομμουνιστικής διαδήλωση με τη βία των όπλων, ακολούθησαν 400 συλλήψεις.

Αντίποινα για την ενέδρα στον οδικό άξονα Αγρινίου-Μεσολογγίου. 120 κομμουνιστές εκτελέστηκαν με πυροβολισμό ή απαγχονισμό. Σε επιχειρήσεις Ν του Ολύμπου, η τοπική αντίσταση του εχθρού εκτοπίστηκε και ο πληθυσμός κατέφυγε στην πλειοψηφία του στα βουνά.116 προσωρινά αιχμαλωτίστηκαν, ενώ οι εγκαταλειμμένοι τόποι καταστράφηκαν με εμπρησμό.

ΝΔ της Νεάπολης σε συμπλοκές με μέτριας δύναμης αντάρτικη ομάδα, 15 εχθροί νεκροί, πολλοί τραυματίες και 1 περιοχή καταστράφηκε. Πολλοί πολίτες λόγω συνεργασίας με αντάρτες εκτελέστηκαν με πυροβολισμό. Στις διερευνητικές επιχειρήσεις σε Καλαμάτα, Σπάρτη και Πάτρα, περίπου 3.000 Έλληνες αιχμαλωτίστηκαν.

Σε επιχειρήσεις εναντίον ανταρτών νότια του Ολύμπου, 37 άνδρες γειτονικής περιοχής αιχμαλωτίστηκαν ως όμηροι. Ήταν εκείνοι που τελικά εκτελέστηκαν με πυροβολισμό, ως αντίποινα για ενέδρα σε εργοστάσιο χρωμίου.

Στη διαφάνεια, μία κατάσταση με ονόματα αιχμαλώτων, ο τόπος καταγωγής, το επάγγελμα και η ηλικία τους. Υπάρχουν επίσης κατάλογοι με ονόματα Ελλήνων αντιστασιακών αλλά και συνεργατών των Γερμανών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν διάφορα ευρήματα που δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένες εγκληματικές ενέργειες, αλλά σε στοιχεία που αφορούν τον πληθυσμό, τη στάση του, τις ενέργειες και τη συμπεριφορά των Γερμανών στρατιωτών απέναντι σε διαταγές για την αντιμετώπιση καταστάσεων ή στη συνεργασία με Έλληνες πληροφοριοδότες.

Το έγγραφο με ημερομηνία Αυγούστου 1943, αναφέρεται στη ρίψη ποσότητας χρυσού από τους Βρετανούς, με αεροπλάνο, στα Ιωάννινα. Επίσης στην παρουσία Εβραίων και στη συνδρομή του Ερυθρού Σταυρού προς τους αντάρτες. Κατασχέθηκαν 19 ράβδοι χρυσού ενώ υπάρχει εκτίμηση ότι ποσότητα χρυσού αντίστοιχη με 30 εκατομμύρια δραχμές (εμπορική αξία σε αγγλικές λίρες) είχε περιέλθει στην περιοχή τους τελευταίους τρεις μήνες. Η Εβραική Κομμουνιστική Επιτροπή, επίσης συλλέγει χρηματική βοήθεια για τους αντάρτες. Τέλος, η Μεραρχία παρακαλεί να ληφθεί απόφαση σε ποια υπηρεσία θα πρέπει να μεταφερθεί ο μέχρι τώρα κατασχεθείς χρυσός.

Αντίστοιχο απόσπασμα με διαφορετικές αξιοποιήσιμες πληροφορίες,αναφέρεται στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας: …Οι εργαζόμενοι στις εμπορικές επιχειρήσεις είναι, κατά κύριο λόγο, αξιωματικοί ή πολιτικοί υπάλληλοι και χαρακτηρίζονται ύποπτοι. Σε όλα τα μαγαζιά της Παραμυθιάς, υπάρχει αγγλικός χρυσός. Ο πωλητής στον οποίο βρέθηκε αγγλικός χρυσός και ένα σημαντικό ποσό δραχμών, στάλθηκε επίσης στις φυλακές. Μεγάλη ποσότητα τροφίμων μεταφέρεται από τον Δημοσθένη Ρήγο, σε ένα δωμάτιο στην Παραμυθιά.

Το όνομα Πιτούλης, εμφανίζεται όλο και περισσότερο στις ανακρίσεις. Πρόκειται για μια οικογένεια στην Αθήνα η οποία χρηματοδοτεί και οργανώνει στρατιωτικές ομάδες στη βορειοδυτική Ελλάδα (κυρίως Θωμάς και Δήμος Πιτούλης).

Ο Ερυθρός Σταυρός, υπό την καθοδήγηση του Επισκόπου Ιωαννίνων, χρησιμοποιείται για τη διανομή τροφίμων, ρουχισμού και χρημάτων.

Το ελληνικό κράτος πληρώνει 400.000 δραχμές σε κάθε θύμα αντιποίνων.

Ακόμη, ενδεικτικά, συναντούμε προσωπικά έγγραφα Γερμανών αξιωματικών, με ποινές και στρατιωτικές δικαστικές αποφάσεις.

Δεν απουσιάζουν κάποιες πιο «ιδιαίτερες» πληροφορίες από διαταγές ή αναφορές για συγκεκριμένες συμπεριφορές των γερμανικών στρατευμάτων που στοιχειοθετούν την ευρύτερη κοινωνικά, εγκληματική δράση της Βέρμαχτ.

Στην ομάδα των εγγράφων που αναφέρονται σε ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ – ΛΑΦΥΡΑ, , παράλληλα με τα στοιχεία για τις ανθρώπινες απώλειες, υπάρχουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για καταστροφές/εμπρησμούς χωριών, κτηρίων, οπλισμού, πλοίων, λιμανιών. Ακόμη, για καταναγκαστική εργασία (στρατόπεδα συγκέντρωσης) και κάθε είδους λάφυρα (όπλα, εξοπλισμό, οχήματα, τρόφιμα, εφόδια, ζώα, χρυσό).

Οι καταστροφές περιοχών, χωριών και πόλεων, άλλες πολύ και άλλες λιγότερο γνωστές, είναι εξαιρετικά συχνές και γίνονται με δραματικά λιτό, λακωνικό τρόπο. Έγγραφα εδώ, με αναλυτική αναφορά της καταστροφής του Κομμένου της Άρτας στις 16.08.43: ολοσχερής εμπρησμός του χωριού, 150 πολίτες έχασαν την ζωή τους, σπίτια καταστράφηκαν ή κάηκαν με χειροβομβίδες. Το σύνολο των ζώων και του μαλλιού κατασχέθηκε. Από τον εμπρησμό των σπιτιών καταστράφηκε μεγάλο μέρος πυρομαχικών και όπλων.

Κρήτη, Όρος Ίδη: Σε αντίποινα, 4 περιοχές ανταρτών καταστράφηκαν. Περίπου 200 άτομα υποχρεώθηκαν σε καταναγκαστική εργασία. Καταλύματα ανταρτών καταστράφηκαν. Όπλα, ρουχισμός, υλικό φροντίδας κατασχέθηκαν.

Ακόμη και σε περιοχές που βρίσκονταν υπό τη δεινή βουλγαρική κατοχή, η παρουσία των Γερμανών στοιχειοθετείται: Διαταγή για την κατάληψη και χρήση όλων των ταχυδρομείων Αλεξανδρούπολης – Ξάνθης – Κομοτηνής – Κεραμωτής, καθώς και του εξοπλισμού τους. Επίταξη μέρους των εργαζομένων για τις ανάγκες της επικοινωνίας των Γερμανών . Ακόμη τα στρατεύματα που βρίσκονται στη γέφυρα του Νέστου διατάσσονται να κατάσχουν όλα τα άλογα και τους όνους της περιοχής.

Διαταγές για τα λιμάνια του Πόρτο Λάγος και της Αλεξανδρούπολης, ώστε να καταληφθούν με επίθεση από Ανατολή ή Δύση και να παραμείνουν στη γερμανική κατοχή. Πρέπει όλες οι εκεί εγκαταστάσεις, πλοία και μηχανές να περιέλθουν στα χέρια μας, σημειώνει ο συντάκτης του εγγράφου.

Καταστροφές πλοίων: ΝΑ Πελοποννήσου: 18 πλοιάρια ανταρτών βυθίστηκαν, 13 καταστράφηκαν στην ξηρά και 4 κατασχέθηκαν. Σε επιχειρήσεις ΝΔ του Αστακού Αιτωλοακαρνανίας,15 μηχανοκίνητα πλοία και πλοιάρια ανταρτών λαφυραγωγήθηκαν ή καταστράφηκαν. Σε επιχειρήσεις εκκαθάρισης: Ν Πελοποννήσου 3 πλοιάρια ανταρτών κατασχέθηκαν και 13 βυθίστηκαν ή καταστράφηκαν.

Σύμφωνα με αναφορά Γερμανών αξιωματικών, 20 μόνο από τους 200 Έλληνες εργάτες που διατάχθηκαν, λαμβάνουν μέρος σε έργα στο λιμάνι του Πειραιά. Η απροθυμία να εργαστούν εκλαμβάνεται ως εχθρική πράξη απέναντι στις δυνάμεις κατοχής. Σε αυτό όπως και σε άλλα χωρία των αρχείων αναδεικνύεται η πολλαπλότητα των μορφών αντίστασης του ελληνικού λαού στα γερμανικά στρατεύματα, καθώς αντίστοιχα και οι διαφορετικές αφορμές για μια σειρά εξίσου πολύμορφων εγκληματικών αντιποίνων των δυνάμεων κατοχής.

Απόσπασμα από μία 10σέλιδη κατάσταση με λάφυρα. Κυρίως όπλα, οχήματα και εξοπλισμός.

Συναντούμε βέβαια και πολύ αναλυτικές περιγραφές του περιεχομένου, όπως αυτή η κατάσταση με λάφυρα στην περιοχή των Ιωαννίνων, ήδη από τις αρχές Μαΐου 1941.

Λάφυρα: κατά μήκος της γραμμής του Στρυμόνα υπάρχουν πυροβόλα και πυρομαχικά. Επίσης, διαφορετικά οχήματα και μεταλλεύματα. Περιοχή Καλλικράτειας: Βρέθηκαν 7 όπλα, 1 κυνηγετικό όπλο και 6 πιστόλια. 50 άνδρες που κατάγονταν από μακρινά χωριά ήταν ύποπτοι και εκτελέστηκαν με πυροβολισμό. Ο τόπος εξολοθρεύτηκε…

Αναφορά για κατασχέσεις εφοδίων και τροφίμων στα Γιαννιτσά, τη Σκύδρα και την Έδεσσα…

Περιοχή Αριδαίας: Πολλές εχθρικές απώλειες. Εμπρησμός περιοχής ανταρτών. 300 βοοειδή και 50 γεωργικά εργαλεία κατασχέθηκαν.

Κατάσταση λαφύρων από επιχειρήσεις στον Όλυμπο. 79 όπλα, 10.500 βοοειδή, 18 καταλύματα ανταρτών, 55 αποθήκες υλικών, 16 τοποθεσίες. Καταστράφηκαν.

Λάφυρα από την επιχείρηση “Pfingstrose”: όπλα, εκρηκτικό υλικό, περίπου 3.000 μάλλινα χαλιά, 15.000 οκάδες σιτηρά (διευκρίνηση ότι η 1 οκά αντιστοιχεί σε περίπου 1 κ ¼ του κιλού), 2.500 κιλά λάδι, 30 αιγοπρόβατα. Καταστράφηκαν: 60 στρατόπεδα ανταρτών, 1 χώρος φροντίδας, 1 φούρνος

Στην Εύβοια, όπου 50 σπίτια αντιστασιακών κάηκαν ολοσχερώς, ως πρώτα αντίποινα. Σε επιχείρηση εκκαθάρισης των κατακτητών, αναφέρεται επίσης ότι ΒΔ του Αλιβερίου βρέθηκαν όπλα και σφαίρες καθώς και ένας σάκος με 180 χρυσές λίρες. Τα λάφυρα ωστόσο μπορεί να είναι 500.000 κονσέρβες, 400 οχήματα, 2 κανόνια ή 100 σκηνές, όπως φαίνεται στο απόσπασμα.

Αναφέρονται πολλές καταστροφές περιοχών, κτηρίων, πυρομαχικών.Δίνονται στοιχεία για λάφυρα, ιδίως πολεμικού υλικού και εφοδίων, ενώ άλλα αναφέρονται σε τρόφιμα, βοοειδή, σιτηρά, ρουχισμό και είδη που θα χρησίμευαν στον ελληνικό πληθυσμό για την επιβίωσή του. Αναφορές έχουμε σε χρυσό, ή χρηματικά ποσά. Πέρα όμως από αυτά τα συγκεκριμένα ευρήματα, έχουμε πληροφορίες και αποσπάσματα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την πολιτική κοινωνική και οικονομική κατάσταση του ελληνικού λαού καθώς και την αντιμετώπιση του πληθυσμού και της χώρας μας συνολικά, από τον κατακτητή.

Συνολικές λοιπόν καταστάσεις απωλειών του εχθρού στην Ελλάδα κατά εβδομάδα: (15.08.44): 982 νεκροί, 237 αιχμάλωτοι, 205 όπλα, 3 αποθήκες εφοδίων, 8 πλοία, 1 στρατιωτικό νοσοκομείο, 1 όχημα μεταφοράς και άλλα λάφυρα.

1.574 νεκροί, 135 αιχμάλωτοι, 76 συλληφθέντες, λάφυρα

40 478 νεκροί, 89 αιχμάλωτοι, λάφυρα….

Στην περιοχή των Ιωαννίνων, γερμανικές μονάδες παρενοχλήθηκαν από τον εχθρό στην περιοχή Νεγράδες-Καρυές. Οι αντάρτες είχαν 18 απώλειες Ως αντίποινα (‘τιμωρητικά μέτρα’ αναφέρονται) καταστράφηκαν οι περιοχές Ασπράγγελοι και Ελάτη. Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς που προκλήθηκε από τον εμπρησμό, έγιναν εκρήξεις των όπλων που έκρυβαν οι κάτοικοι. Οι περιοχές Μονοδένδρι-Βίτσα πυρπολήθηκαν από πυροβολικό

Το Ημερολόγιο του Διοικητή των γερμανικών δυνάμεων στην Αθήνα: 10:00 Ξενοδοχείο King George. Το πρόγραμμα της ημέρας περιλάμβανε κατάσχεση πολεμοφοδίων, κατάληψη ραδιοφωνικού σταθμού, μέτρα ελέγχου κυκλοφορίας, κατάληψη αποθηκών εφοδίων και λαφύρων.

Ο λαός της Αθήνας όμως αντιστεκόταν: Διαδήλωση διακόπηκε με διέλευση οχήματος: μερικοί νεκροί και τραυματίες. Πολλές συλλήψεις. Η περιοχή ησύχασε προσωρινά από απεργίες. Μέτρα αντιποίνων έχουν σχεδιαστεί.

Καταγράφοντας κάποια οικονομικά στοιχεία, σημειώνουμε το σχέδιο για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Ελλάδας, τις σκέψεις για την αξιοποίηση κοιτασμάτων χρυσού καθώς και τις αναφορές για χρηματοδοτήσεις προς τη Γερμανία.

Υπάρχουν χρήματα για τους κατακτητές, όπως προκύπτει από την πληροφορία που αφορά σε δαπάνη 5.000.000 δραχμών για την ψυχαγωγία των Ελλήνων πληροφοριοδοτών, των συνδέσμων και των γερμανικών μεραρχιών. Καταγράφεται αίτημα για αύξηση του ποσού από 500.000.000 σε 1.000.000.000 δραχμές.

Ωστόσο, ο πληθωρισμός στην οικονομία έχει επίδραση και στη ζωή των Γερμανών στρατιωτών και αξιωματικών καθώς προκαλεί χρέη εκατομμυρίων (Καταγράφεται στο έγγραφο ότι ο ίδιος ο Διοικητής, έχει οφειλή 12 εκατομμυρίων…).

Παράλληλα, 2.500 Έλληνες εργάτες δουλεύουν στην Κρήτη για τον γερμανικό στρατό, με πολύ χαμηλούς μισθούς που δεν αρκούν για να επιζήσει μια οικογένεια. Η αμοιβή τους ‘ανέρχεται’ σε 1.600-2.000 δραχμές, όταν 1 ψωμί κοστίζει 3.000 δραχμές.