Ιστορία
Το έργο της διαμόρφωσης και ανάδειξης του Αρχαιολογικού Χώρου της Ηετιώνειας Πύλης στον Πειραιά ολοκληρώθηκε και ο χώρος είναι πλέον επισκέψιμος για το κοινό.
Μια σημαντική στιγμή για την πόλη, τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, μια νέα σελίδα στην προσπάθεια η ευρύτερη περιοχή του Πειραιά να συγκροτήσει μια αυτόνομη, ισχυρή και ελκυστική πολιτιστική ταυτότητα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αρχαιολογικό χώρο στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά με έκταση 20 στρέμματα.
Παράλληλα, δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο, στο «Καστράκι» του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας ξεκινούν τις επόμενες μέρες οι εργασίες ανάπλασης του χώρου σε έκταση 20 στρεμμάτων. Η μελέτη έγινε από το Δήμο, ο οποίος και θα υλοποιήσει το έργο, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης με την Περιφέρεια Αττικής, που χρηματοδοτεί το σύνολο του έργου της ανάπλασης με 3.500.000 € από ίδιους πόρους.
Πρόκειται για ένα έργο υπερτοπικής σημασίας που μαζί με την Ηετιώνεια θα συγκροτήσει έναν πόλο πολιτισμού, αναψυχής και πρασίνου με έκταση πάνω από 40 στρέμματα που θα αναβαθμίσει κατακόρυφα τη φυσιογνωμία της ευρύτερης περιοχής και των κατοίκων της.
Το έργο της Ηετιώνειας Πύλης υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων του Υπουργείου Πολιτισμού και χρηματοδοτήθηκε από πόρους της Περιφέρειας Αττικής (700.000 €).
Με το όνομα Ηετιώνεια ή Ηετιωνεία ήταν κατά την αρχαιότητα ο πρώτος ορμίσκος αριστερά του εισερχομένου του κεντρικού λιμένα Πειραιά καθώς και η προεξοχή της ακτής που σχημάτιζε αυτόν. Το όνομά της οφείλεται όπως σημειώνουν ο Στέφανος Βυζάντιος και ο Αρποκρατίων στον μυθικό ήρωα του Πειραιά τον Ηετίωνα, που κατέκτησε την περιοχή.
Το 411 π.Χ. στην περιοχή αυτοί οι λεγόμενοι «τετρακόσιοι», προκειμένου να εμποδίσουν αποτελεσματικότερα τον πιθανό είσπλου του αττικού στόλου που βρισκόταν στη Σάμο και που τον θεωρούσαν πλέον εχθρικό προς αυτούς, έκτισαν τείχος από το εσωτερικό του οποίου και έλεγχαν με μικρή φρουρά τον είσπλου των πλοίων. Το τείχος εκείνο εκτεινόταν σε όλο το μήκος της βορειοδυτικής παραλίας του αρχαίου λιμένα και έφθανε μέχρι τον οχυρό πύργο της Ηετιωνείας όπου και συναντούσε το παλαιό τείχος του Θεμιστοκλή. Μεταξύ δε του παλαιού και του νέου τείχους ανήγειραν τη Μέγιστη Στοά όπου εκεί και υποχρέωναν τους εισαγωγείς σίτου ν΄ αποθηκεύουν αλλά και να τον πωλούν χονδρικά ώστε να πατάξουν την μέχρι τότε αισχροκέρδεια και να γίνεται ο έλεγχος αυστηρότερα. Η «Μέγιστη Στοά» δεν πρέπει να συγχέεται με την Ιπποδάμεια αγορά.
Στους νεότερους χρόνους με τις εν τω μεταξύ γεωλογικές μεταβολές η Ηετιώνεια άρχιζε από τον είσπλου στο λιμένα και κατέληγε προ των Αλών του Πειραιά, στον άλλοτε Λαρισαϊκό σιδηροδρομικό σταθμό. Στην έκταση αυτή περιλαμβάνονταν ο ορμίσκος της Ηετιωνείας και η ομώνυμη χερσονησίδα. Επί της χερσονησίδας εκείνης υπήρχαν παλαιότερα (μέχρι το 1910) το «Βασιλικό Λεμβαρχείον», η «Φαρική Βάση», τα «Συνεργεία Φάρων» και το «Βασιλικό επάκτιον πυροβολείον» που απέδιδε ναυτικούς χαιρετισμούς. Η άκρη της χερσονησίδας ήταν μικρή νησίδα επί της οποίας φέρονταν ναυτικός φανός και μεγάλος σημαιοφορικός ιστός. Πίσω ακριβώς από τη χερσονησίδα σχηματιζόταν ο ομώνυμος ορμίσκος.
Με την πάροδο του χρόνου και την εγκατάσταση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς σε τίποτα σήμερα δεν θυμίζει, ούτε και κατά το σχήμα, η περιοχή, από την εικόνα που παρουσίαζε η Ηετιώνεια στα πρώτα έτη της σύστασης του Πειραιά, ως επίνειο της πρωτεύουσας της Ελλάδας. Το μόνο που διασώζεται είναι τα ερείπια της αρχαίας Ηετιώνειας πύλης, που βρίσκεται δυτικά των σημερινών σιδηροδρομικών γραμμών του παλαιού Λαρισαϊκού σιδηροδρομικού σταθμού.
