Ιστορία
Είχε ξεγελάσει το θάνατο πολλές φορές στα πεδία των μαχών της Μέσης Ανατολής για να αφήσει τελικά την τελευταία του πνοή αρκετά χρόνια αργότερα, το 1935, στην πατρίδα του, σ’ ένα τροχαίο που άφησε άφωνη την παγκόσμια κοινή γνώμη…
Ο Λόρενς της Αραβίας, ο Βρετανός θρύλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που υπερασπίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του τα αραβικά συμφέροντα, οδηγούσε εκείνη τη μοιραία μέρα της 19ης Μαϊου την αγαπημένη του μοτοσικλέτα, μια Brough Superior DD100 σε έναν ήσυχο επαρχιακό δρόμο του Ντόρσετ στη νότια Αγγλία, όταν έκανε έναν απότομο ελιγμό για να αποφύγει δύο νεαρούς που καβαλούσαν μοτοσικλέτες, έχασε τον έλεγχο και εκτινάχθηκε πάνω από το τιμόνι.
Η επίσημη έρευνα για τον θάνατό του ανέφερε ότι έβρεχε καταρρακτωδώς την ώρα του δυστυχήματος κι ότι λόγω μιας καμπύλης του δρόμου δεν είδε τους νεαρούς παρά μόνον όταν ήταν πλέον πολύ αργά. Έξι μέρες αργότερα υπέκυψε σε ηλικία μόλις 46 ετών στα τραύματα που υπέστη στο κεφάλι. Ο θάνατός του ήλθε να ενισχύσει το θρύλο του Λόρενς της Αραβίας, σχετικά με τη ζωή του οποίου γυρίστηκε η ομώνυμη επική κινηματογραφική βιογραφική ταινία του 1962 με πρωταγωνιστή τον Πίτερ Ο’ Τουλ, η οποία απέσπασε επτά Όσκαρ.
Μέχρι τώρα ο θάνατος του Τόμας Έντουαρντ Λόρενς σε τόσο νεαρή ηλικία αποδιδόταν σ’ ένα άδικο παιχνίδι της μοίρας, ένα τραγικό τροχαίο. Αλλά ένας Βρετανός κινηματογραφιστής έρχεται να αμφισβητήσει τώρα την επίσημη αυτή εκδοχή.
Ο Μαρκ Γκρίφιν επισκεπτόταν τακτικά κατά την παιδική και εφηβική του ηλικία τη γιαγιά του, που ζούσε κοντά στο σημείο όπου ο Λόρενς άφησε την τελευταία του πνοή και όταν πάτησε τα είκοσι άρχισε να ερευνά τις ιστορίες που είχε ακούσει από ντόπιους για το δυστύχημα με τη μοτοσικλέτα. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα υποστηρίζει ότι βρήκε πλέον στοιχεία που δείχνουν ότι ο θάνατος του Άγγλου αρχαιολόγου, αξιωματικού και συγγραφέα δεν αποκλείεται να ήταν αποτέλεσμα συνωμοσίας, ότι ο Τ. Ε. Λόρενς δολοφονήθηκε πιθανώς κατ’ εντολή των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, επιτελικά στελέχη των οποίων αντιτάχθηκαν στα σχέδια του σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ να τον τοποθετήσει επικεφαλής τους.
«Υπάρχουν τόσες πολλές ασυμφωνίες κι άλλα πράγματα που μ’ έκαναν να αναρωτιέμαι αν κρύβεται κάτι άλλο πίσω απ’ το θάνατό του, σε σχέση μ’ αυτό που μας έχουν πει και όλοι θεωρούσαν αληθινό», είπε στη βρετανική εφημερίδα Daily Mirror. Όπως σημειώνει, τα ρεπορτάζ της εποχής για τον θάνατο του Λόρενς έμοιαζαν σκηνοθετημένα. «Η έρευνα για τις συνθήκες του θανάτου έγινε την επομένη και την ίδια μέρα έγινε η κηδεία του. Δύο ώρες μετά τη λήξη της επίσημης έρευνας, ο Λόρενς είχε ήδη ταφεί…. Υπάρχουν τόσα πολλά στοιχεία που δείχνουν στην κατεύθυνση μιας πιθανής δολοφονίας, ή απόπειρας συγκάλυψης», πρόσθεσε.
Ο Βρετανός σκηνοθέτης και παραγωγός ετοιμάζει τώρα μια βιογραφική ταινία για τον Λόρενς με τίτλο «Ο Λόρενς μετά την Αραβία», η οποία εστιάζει στα τελευταία δύο χρόνια της ζωής του και αναμένεται να προβληθεί τον Μάιο του 2020 στις σκοτεινές αίθουσες. Μια ταινία που θα αφήσει το κοινό να αποφασίσει τι πιστεύει για το θάνατο του μικρόσωμου Βρετανού, που άφησε ένα μεγάλο αποτύπωμα στην ιστορία της Μέσης Ανατολής.
Το «λιοντάρι της ερήμου»
Νόθο παιδί ενός Ιρλανδού γαιοκτήμονα, του σερ Τόμας Τσάπμαν, και μιας Σκωτσέζας γκουβερνάντας ο Τόμας Έντουαρντ Λόρενς πρωτοπήγε στη Μέση Ανατολή πριν ξεσπάσει ο «Μεγάλος Πόλεμος», όπου εργάστηκε ως αρχαιολόγος και φωτογράφος. Αφού εξοικειώθηκε με την περιοχή, γνώρισε τον αραβικό κόσμο, εξοικειώθηκε και δέθηκε με τους ντόπιους, έπεισε, όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το βρετανικό στρατό να τον στρατολογήσει ως υπολοχαγό, αν και δεν διέθετε στρατιωτική εμπειρία, ούτε είχε περάσει από εκπαίδευση και να τον στείλει στο Κάιρο.
Από εκεί ζήτησε και τον έστειλαν στην Αραβία, όπου έπαιρνε μεγάλες διαστάσεις η επανάσταση κατά των Οθωμανών. Όταν ήρθε σε επαφή με τους άτακτους αντάρτες, συμμερίστηκε τη ζωή και τα πάθη τους και πολέμησε τους Οθωμανούς στο πλευρό τους, αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο.
Στην άγονη Αραβία κατάφερε να αντέξει στις κακουχίες και διέσχισε πεζή ή με άλογο περισσότερα από 1.700 χιλιόμετρα, συμβάλλοντας αποφασιστικά στη νίκη επί των Οθωμανών ως υπερασπιστής της αραβικής ανεξαρτησίας. Οι τολμηρές αποστολές του στα εδάφη που ήλεγχε ο εχθρός και οι οποίες οδήγησαν στην πτώση της Δαμασκού το 1918, είχαν ήδη περάσει στη σφαίρα του θρύλου προτού ο Λόρενς της Αραβίας επιστρέψει στην Αγγλία έναν χρόνο αργότερα κι αρχίσει να γράφει τα απομνημονεύματά του με τίτλο «Οι Επτά Πυλώνες της Σοφίας», που κυκλοφόρησαν σε συντομευμένη εκδοχή με τον τίτλο «Επανάσταση στην Έρημο» το 1927 και εξάπλωσαν τη φήμη του ανά την υφήλιο.
Η περίοδος της απομόνωσης
Εκείνος, ωστόσο, επέμενε να ζει στην αφάνεια και μάλιστα σε μια περίπτωση έφυγε από τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ αφήνοντας εμβρόντητο τον βασιλιά Γεώργιο Ε΄ που τον είχε καλέσει για να τον χρίσει Ιππότη.
Αν και είχε αποστρατευτεί από τον Ιούλιο του 1919 με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη, επιχείρησε να ξανακαταταγεί στο στρατό χρησιμοποιώντας ψευδώνυμα, πρώτα ως σμηνίτης στην Βασιλική Πολεμική Αεροπορία (RAF) και αργότερα, όταν ξεσκεπάστηκε η πραγματική του ταυτότητα, ως οπλίτης (το 1923) στο Βασιλικό Σώμα Τεθωρακισμένων με το όνομα Τόμας Έντουαρντ Σο, ίσως λόγω της φιλίας του με τον διάσημο συγγραφέα Τζορτζ Μπέρναρντ Σο.
Όταν αποχώρησε οριστικά από την ενεργό υπηρεσία ο Τ.Ε. Λόρενς μετακόμισε στο Ντόρσετ, για να ζήσει σε μια απόμερη αγροικία, το Κλάουντς Χιλ (που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο), που χρησιμοποιούσε ως ορμητήριο για τις βόλτες του στην εξοχή με τις μοτοσικλέτες του.
Ποιοι μπορεί να τον ήθελαν νεκρό;
Ο κινηματογραφιστής Μαρκ Γκρίφιν λέει ότι την περιέργειά του για τις πραγματικές συνθήκες του θανάτου του Λόρενς ξύπνησαν οι ιστορίες που άκουσε από ντόπιους για ένα μαύρο αυτοκίνητο που εθεάθη να απομακρύνεται με μεγάλη ταχύτητα από το σημείο του τροχαίου. «Βρέθηκε μαύρη μπογιά στο τιμόνι και το ντεπόζιτο της μηχανής του Λόρενς, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί μόνον αν είχε συγκρουστεί με ένα μαύρο όχημα. Άλλωστε σε φωτογραφίες της μοτοσικλέτας μετά το τροχαίο η ζημιά που φαίνεται ότι έχει υποστεί στη δεξιά πλευρά ταιριάζει με μια σύγκρουση με αυτοκίνητο», επισημαίνει. «Ο κατασκευαστής της, ο Τζορτζ Μπρόου, την εξέτασε μετά το ατύχημα και όπως είπε το 1985, ήθελε να καταθέσει στην επίσημη έρευνα, αλλά του είπαν να μην αναφέρει ότι η μηχανή είχε υποστεί δομικές ζημιές. Κι έτσι δεν το κατέθεσε, ειδάλλως θα έπρεπε να πει ότι η μηχανή χτυπήθηκε από κάτι. Όλα αυτά μ΄έκαναν να σκεφτώ ότι υπήρξε κάποια προσπάθεια συγκάλυψης. Αλλά γιατί;»
Ο Γκρίφιν λέει ακόμη ότι μετά το τροχαίο οι μυστικές υπηρεσίες ενημέρωσαν τα ΜΜΕ να μην αναφερθούν αμέσως στην υπόθεση, μολονότι ο Λόρενς ήταν εκείνη την περίοδο εν αποστρατεία. Πεπεισμένος ότι επιχειρήθηκε συγκάλυψη της υπόθεσης, άρχισε να διερωτάται ποιος θα ήθελε να ξεφορτωθεί τον Βρετανό θρύλο, που είχε μεν πολλούς φίλους σε επίκαιρα πόστα, αλλά λόγω του ασυμβίβαστου χαρακτήρα του είχε δημιουργήσει και πολλούς ισχυρούς εχθρούς τόσο στις τάξεις των Σιωνιστών, όσο και στις μυστικές υπηρεσίες και το κατεστημένο.
- Το ενδιαφέρον του Λόρενς για την αραβική υπόθεση δεν είχε μειωθεί και παρέμενε σε επαφή με τον βασιλιά Φαϊζάλ της Σαουδικής Αραβίας, που όπως κι ο ίδιος, ήταν απογοητευμένος αφού η Μεγάλη Βρετανία, ως συνήθως, δεν τήρησε τις υποσχέσεις της στους Άραβες για τους οικισμούς Εβραίων εποίκων στην Παλαιστίνη και μιλούσε για αραβική εξέγερση, σημειώνει ο Γκρίφιν: «Όταν ο Φαϊζάλ αρρώστησε ξαφνικά και πέθανε στη διάρκεια επίσκεψής του στην Ελβετία -πράγμα που θεωρώ πολύ ύποπτο-, ο Λόρενς συνέχισε τις επαφές με τον αντικαταστάτη του, βασιλιά Αμπντουλάχ. Μπορεί λοιπόν να ενοχλήθηκε το κατεστημένο, ανησυχώντας ότι ο Λόρενς αναμόχλευε προβλήματα στην Αραβία, ειδικά όσον αφορά στην Παλαιστίνη».
- Ο Λόρενς, λέει ο κινηματογραφιστής, είχε επίσης επαφές με τη φασιστική οργάνωση “Blackshirts” («Μελανοχίτωνες») στη Βρετανία και «ίσως είχε διεισδύσει στην οργάνωση για να ανακαλύψει περισσότερα για τους Ναζί και την απειλή ενός Β΄Παγκοσμίου Πολέμου», ή ίσως είχε ενστερνιστεί απόψεις τους, ιδέα ανυπόφορη για το κατεστημένο.
- Όμως κατά τον Γκρίφιν η πλέον αξιόπιστη θεωρία είναι ότι ο Λόρενς δολοφονήθηκε κατ’ εντολήν υψηλά ισταμένων στις μυστικές υπηρεσίες, για να εμποδίσουν τον διορισμό του ως επικεφαλής τους, όπως σχεδίαζε ο φίλος του, Ουίνστον Τσόρτσιλ. Ο τελευταίος «ανέφερε στο ημερολόγιό του ότι ήθελε να δημιουργήσει μια Αρχή που θα επόπτευε των μυστικών υπηρεσιών, της αστυνομίας και των ενόπλων δυνάμεων. Ο άνθρωπος που αντιτάχθηκε σ’ αυτό, ονόματι Κουέξ, ήταν επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και τον απομάκρυνε ο Τσόρτσιλ όταν έγινε πρωθυπουργός το 1940», λέει ο Γκρίφιν.
Τι πραγματικά συνέβη με τον Λόρενς της Αραβίας, παραμένει προς το παρόν μυστήριο. Η αλήθεια, όμως, όπως ελπίζει ο κινηματογραφιστής, δεν αποκλείεται να λάμψει το 2020 – 85 χρόνια μετά το θάνατο του Βρετανού ήρωα- όταν θα αποχαρακτηριστούν και θα δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα απόρρητα έγγραφα σχετικά με τον θάνατό του…
