Süddeutsche Zeitung: «Απουσία λογικής και συνεννόησης για το ζήτημα της ένταξης αρχαίων στο Υπερταμείο»

Την απουσία λογικής και συνεννόησης στον τρόπο με τον οποίο έχουν χειριστεί μέχρι σήμερα το ζήτημα της ένταξης ακινήτων ιστορικής και αρχαιολογικής σημασίας στο Υπερταμείο τα αρμόδια υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών, στηλιτεύει σε χθεσινό της δημοσίευμα η γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung.

Κάνοντας έναν παραλληλισμό ανάμεσα στον μυθικό λαβύρινθο της Κνωσού και τον λαβύρινθο της ελληνικής γραφειοκρατίας, ο αρθρογράφος εξηγεί πως τα δύο υπουργεία δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να ακολουθήσουν έναν κοινό «μίτο» της Αριάδνης, προκειμένου να βρεθεί λύση και να ξεκαθαρίστει το τοπίο, το οποίο μπερδεύεται ακόμα περισσότερο από τις συγκεχυμένες δηλώσεις των αρμόδιων φορέων.

«Ο Όμηρος, ο μεγάλος αρχαίος παραμυθάς, ξέρει καλά τι είναι ο μίτος της Αριάδνης. Μόνο με τη βοήθεια αυτού του έξυπνου τεχνάσματος ήταν δυνατή η έξοδος από τον μυθικό λαβύρινθο. Η ιστορία αυτή παραμένει ζωντανή σήμερα και το μινωικό ανάκτορο της Κνωσού, σχεδόν 4000 ετών, όπου σύμφωνα με το μύθο βρισκόταν ο λαβύρινθος, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά αξιοθέατα της Κρήτης. Και ακριβώς αυτό πρέπει να παραμείνει. Η ελληνική κυβέρνηση έχει πλέον καταρτίσει μια λίστα με 2.330 αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που δεν μπορούν να ιδιωτικοποιηθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. “Μπορούμε πλέον να είμαστε σίγουροι”, δήλωσε την Τρίτη στην Αθήνα η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, ότι η ιστορική κληρονομιά της Ελλάδας “προστατεύεται από το νόμο”. Πώς θα μπορούσε εξάλλου να γίνει διαφορετικά;», ρωτά το δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας.

Όπως διευκρινίζει ο αρθρογράφος, η υπουργος είχε βάσιμους λόγους να διασκεδάσει τους φόβους ότι η Ελλάδα θα μπορούσε κάποια μέρα να πουλήσει την αρχαία κληρονομιά της, λόγω των τεράστιων οικονομικών δυσχερειών που αντιμετωπίζει. «Εδώ και μήνες κυκλοφορούν φήμες για μια λίστα με περισσότερα από 10.000 κρατικά ακίνητα, η οποία λέγεται ότι καταρτίστηκε από το Υπουργείο Οικονομικών και μεταβιβάστηκε στο αποκαλούμενο Υπερταμείο».

«Καμία χώρα δεν πρέπει να ιδιωτικοποιεί την πολιτισμική της κληρονομιά»

Μεγάλος μέρος των περιουσιακών στοιχείων του κράτους, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων κι ακόμα και μερικών απομακρυσμένων νησιών, υποθηκεύεται μέσω αυτού του Υπερταμείου για 99 χρόνια και καθίστανται διαθέσιμα για ιδιωτικοποίηση, εξηγεί η Γερμανική εφημερίδα. Το Υπερταμείο αυτό, που δημιουργήθηκε κατοπιν απαίτησης των δανειστών όταν η Ελλάδα υπέγραφε το τρίτο Μνημόνιο το 2015, χρησιμεύει ως έσχατη λύση, αν η Αθήνα απλά σταματήσει να πληρώνει. «Τον περασμένο Αύγουστο, η χώρα άφησε επίσημα πίσω της τα προγράμματα στήριξης αλλά όχι και τις οικονομικές της υποχρεώσεις. Κι αυτές περιλαμβάνουν την ιδιωτικοποίηση της κρατικής περιουσίας, η οποία – προς μεγάλη ενόχληση των δανειστών – δεν προχώρησε ποτέ».

«Ο ακριβής αριθμός των μνημείων στον κατάλογο του υπουργείου Οικονομικών αγγίζει τα 10.119 ακίνητα. Αναφέρεται σε μια αγωγή που κατέθεσε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων(AGA) από κοινού με πέντε δήμους, συμπεριλαμβανομένης της Σπάρτης και της Πάτρας το 2018, στο ανώτατο ελληνικό διοικητικό δικαστήριο. Η ένωση των εργαζομένων του υπουργείου Πολιτισμού προχώρησε σε απεργία τον περασμένο Οκτώβριο, αφήνοντας την Ακρόπολη στην Αθήνα κλειστή για τους επισκέπτες επί 24 ώρες. Ο πρόεδρός της, Γρηγόρης Βαφειάδης, δήλωσε: “Καμία χώρα στον κόσμο δεν πρέπει να ιδιωτικοποιεί την πολιτιστική κληρονομιά της για οποιονδήποτε λόγο”. Ακόμα και τότε, παρά το γεγονός ότι προσπάθησε να καθησυχάσει τους αρχαιολόγους και τις τοπικές κοινότητες, το υπουργείο Πολιτισμού αρνήθηκε να δώσει λεπτομέρειες για τα ακίνητα που θα έπρεπε να προστατευθούν» επισημαίνει ο αρθρογράφος, συμπληρώνοντας ότι το ελληνικό κράτος αποκομίζει περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία, κυρίως μέσω των πωλήσεων εισιτηρίων.

Φυσικά η κρίση έφερε περικοπές προσωπικού και στους συγκεκριμένους χώρους.

Τι θα μπορούσε να κάνει ένας επενδυτής με το Ενετικό Λιμάνι στα Χανιά;

«Η Μυρσίνη Ζορμπά, που ανέλαβε τα καθήκοντά της μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο, παραδέχτηκε τον Οκτώβριο ότι πιθανώς έγιναν “λάθη” κατά τη σύνταξη του καταλόγου του Υπουργείου Οικονομικών. Είπε επίσης ότι είχε ζητήσει από το ΥΠΟΙΚ να της παραδώσει τον κατάλογο ώστε να «να κλείσει ο κύκλος της αμφιβολίας». Με αυτή τη δήλωση, η υπουργός προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση, αφού προφανώς δεν γνώριζε καν τι περιλάμβανε η λίστα με τις ιδιωτικοποιήσεις».

«Δεδομένου ότι η ελληνική γραφειοκρατία περιγράφεται μερικές φορές ως λαβύρινθος, ίσως τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών δεν ακολούθησαν έναν κοινό μίτο τη Αριάδνης με τους συναδέλφους τους στο υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να καθίσουν μαζί και να ελέγξουν τη λίστα. Αν είχε γίνει αυτό, τα εμπλεκόμενα μέρη θα μπορούσαν να καθορίσουν αμέσως ότι το παλάτι της Κνωσού δεν είναι δυνατόν να συμπεριληφθεί σε μια πιθανή λίστα ιδιωτικοποιήσεων, αφού αποτελεί αναπαλλοτρίωτο πολιτιστικό αγαθό. Το ίδιο ισχύει για τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας, που αποτελεί προστατευόμενο μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης δεν είναι τόσο παλιός, αφού χρονολογείται στον 15ο ή τον 16ο αιώνα, αλλά το εν λόγω φρούριο αποτελεί ορόσημο της δεύτερης μεγαλύτερης ελληνικής πόλης – επομένως δεν μπορεί να πωληθεί. Και τι θα μπορούσε να κάνει ένας επενδυτής με τα βυζαντινά θαλάσσια τείχης της βόρειας ελληνικής πόλης της Καβάλας; Ή με το Ενετικό Λιμάνι στα κρητικά Χανιά; Με τα ερείπια του μυθικού ναού της Ελευσίνας; “Δεν υπάρχουν ευκαιρίες ανάπτυξης”, λέει ένας Έλληνας αρχαιολόγος που δεν γνωρίζει αν πρέπει να ξεσπάσει σε ομηρικά γέλια ή να ενοχληθεί από το γεγονός ότι “δεν είμαστε ακόμα καλά οργανωμένοι”».

Σε συνέντευξη τύπου την περασμένη Παρασκευή, οι αρχαιολόγοι έκρουσαν για μια ακόμη φορά τον κώδωνα του κινδύνου. «Έχουν περάσει τέσσερις μήνες, το Υπουργείο Πολιτισμού και το Υπουργείο Οικονομικών έχουν κάνει οκτώ δηλώσεις, λέγοντας ότι “όλα βαίνουν καλώς” αλλά οι τοποθετήσεις τους εξακολουθούν να στερούνται σαφήνειας».

Οι αρχαιολόγοι δημοσίευσαν επίσης έναν κατάλογο με 587 ιστορικές τοποθεσίες της Ελλάδας, οι οποίες σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξαιρεθούν από την ιδιωτικοποίηση.