Αλέξανδρος Καραμανλάκης: Ο πρώτος νεκρός της ελληνικής αεροπορίας

Η ιστορία του Αλέξανδρου Καραμανλάκη. Σκοτώθηκε προσπαθώντας να κάνει αεροπορικώς το ταξίδι Αθήνα- Πάτρα. Λαϊκός ήρωας, σε μια εποχή που ο κόσμος έβλεπε για πρώτη φορά αεροπλάνο και ορμούσε στον διάδρομο την ώρα που γινόταν η απογείωση.

Στις 30 Αυγούστου του 1912, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, όλο το Υπουργικό Συμβούλιο και χιλιάδες άνθρωποι έχουν κατακλύσει την περιοχή γύρω από τον Αη-Γιώργη στην πλατεία Κυρίτση για να συνοδεύσουν στην τελευταία του κατοικία ένα 24χρονο νεαρό που είχε γίνει θρύλος στην εποχή του. Ονομαζόταν Αλέξανδρος Καραμανλάκης και ήταν ο πρώτος νεκρός της ελληνικής αεροπορίας.

Τα αεροπλάνα είχαν εμφανιστεί λίγα χρόνια νωρίτερα στους ουρανούς και οι πρώτοι τολμηροί πιλότοι μετατρέπονταν αυτομάτως σε λαϊκούς ήρωες. Στην χώρα μας οι ήρωες ήταν δύο: Ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, ο πρώτος που πέταξε πάνω από ελληνικό έδαφος στις 12 Φεβρουαρίου 1912 και ο άλλος ήταν ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης.

Ο Αργυρόπουλος πήρε την πρωτιά με δύο πτήσεις από το Ρουφ, η πρώτη 16 λεπτών γύρω απ’ την Αθήνα και η δεύτερη με συνεπιβάτη τον πρωθυπουργό Βενιζέλο. Το Ρουφ ήταν ένα απλό ισοπεδωμένο με γκασμάδες χωράφι, που χρησιμοποιήθηκε ως αεροδρόμιο. Ο Καραμανλάκης ήταν ο πιο παράτολμος αλλά και ο πιο άτυχος από τους δύο. Ήταν Κωνσταντινουπολίτης που ήρθε στην Ελλάδα μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, είχε σπουδάσει στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, ήταν εκδότης, δημοσιογράφος, αλλά κυρίως κοσμοπολίτης και ανήσυχο πνεύμα.

Πήγε στο Παρίσι για να ενημερωθεί για τις τεχνολογικές εξελίξεις στα εκδοτικά με σκοπό να φέρει νέα μηχανήματα εκτύπωσης στην Ελλάδα. Στην Γαλλία όμως τον συνεπήρε η ιδέα του αεροπλάνου και επέστρεψε κουβαλώντας στις αποσκευές του όχι κάποιο τυπογραφικό μηχάνημα αλλά ένα αεροπλάνο. Ήταν ένα Μπλεριό (Bleriot) 30 ίππων. Έναν μήνα μετά την ιστορική πτήση του Αργυρόπουλου πάνω απ’ την πρωτεύουσα, διοργανώνεται η πρώτη αεροπορική επίδειξη στην Ελλάδα, στην περιοχή του ζωολογικού κήπου στο Φάληρο. Ήταν η ανοικτή έκταση απέναντι από τον παλιό ιππόδρομο, εκεί που σήμερα είναι το γήπεδο του Τάε Κβο Ντο.

Η πρώτη επίδειξη έγινε, αλλά δεν ικανοποίησε τον ανήσυχο νεαρό. Ο Καραμανλάκης ήταν πολύ παράτολμος και ονειροπόλος για να καταδεχτεί μικρές πτήσεις λίγων λεπτών, οπότε αμέσως μετά την επίδειξη δηλώνει ότι θα απογειωθεί από το Ρίο της Πελοποννήσου όπου είχε στήσει την έδρα του και θα προσγειωθεί στο Φάληρο. Την ημέρα της πτήσης, χιλιάδες ντόπιοι τρέχουν να δουν την απογείωση. Ο πιλότος βάζει μπροστά, αλλά οι άσχετοι θεατές μη γνωρίζοντας πως γίνονται οι απογειώσεις και προσγειώσεις, μόλις είδαν το αεροπλάνο να κινείται, όρμησαν στο χωράφι και γέμισαν ασφυκτικά τον διάδρομο.

Έντρομος ο Καραμανλάκης σήκωσε νωρίτερα τον λεβιέ απογείωσης για να μην σκοτώσει τον κόσμο, το Μπλεριό αναπήδησε, σηκώθηκε λίγο και έπεσε στο διπλανό χωράφι. Το ίδιο ακριβώς είχε γίνει και στη Γαλλία λίγα χρόνια νωρίτερα, με 300.000 θεατές να εισβάλλουν στον πρωτόγονο αεροδιάδρομο, με αποτέλεσμα το αεροπλάνο να πέσει πάνω στους επισήμους τραυματίζοντας τον Γάλλο πρωθυπουργό και σκοτώνοντας έναν υπουργό του.

Ο Καραμανλάκης τη γλύτωσε, επιδιόρθωσε το αεροπλάνο και ξαναπροσπάθησε. Στις 30 Απριλίου 1912 ξανάπεσε προσπαθώντας να κάνει το ίδιο ταξίδι. Δεν αποθαρρύνθηκε, ενώ έχει γίνει πια διάσημος παρά τις αποτυχίες του. Θεωρώντας το Ρίο ως γρουσούζικη βάση απογείωσης, μετέφερε τη βάση του στο Φαληρικό Δέλτα. Στις 17 Ιουλίου έκανε ρεκόρ ύψους φθάνοντας στα 2200 μέτρα και στις 19 Αυγούστου στα 3050.

Αλλά αυτός θέλει να κάνει το ταξίδι Αθήνα-Πάτρα, το οποίο προγραμμάτισε για τις 29 Αυγούστου του 1912. Απογειώθηκε τα ξημερώματα μετά από ένα ολονύκτιο γλέντι με τους φίλους του στο κέντρο Πανελλήνιον. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν ξαναμαζευτεί εκεί, ανάμεσα τους και μια ντίβα του θεάτρου ονόματι Ζηνοβία Παρασκευοπούλου, την οποία παρ’ ολίγον να πάρει μαζί του.

Η χωροφυλακή Κορίνθου έστειλε τηλεγράφημα στην Πάτρα ότι τον είδε να περνά, όμως η ώρα περνούσε και το αεροπλάνο δεν φαινόταν στον προορισμό του, όπου ήδη τον περίμεναν χιλιάδες Πατρινοί. Λίγες ώρες αργότερα έγινε γνωστό ότι στην περιοχή Λυγιά ανάμεσα στο Ξυλόκαστρο και το Αίγιο, ένα ισχυρό ρεύμα αέρα έριξε το αεροπλάνο στη θάλασσα, 300 μέτρα από την παραλία. Ο Καραμανλάκης πάλεψε με τα κύματα, αλλά πνίγηκε μπλεγμένος στα σχοινιά του αεροπλάνου. Η μητέρα του, στο άκουσμα της είδησης αποπειράθηκε ν’ αυτοκτονήσει παίρνοντας δηλητήριο και προσπαθώντας να πέσει απ’ τον εξώστη του σπιτιού της. Τη διέσωσαν. Την επόμενη μέρα όλοι συνόδευσαν τον πρώτο νεκρό της ελληνικής αεροπορίας.