Μετά από 500 χρόνια ανακάλυψαν ποια επιδημία σκότωσε τους Αζτέκους

Μέσα σε πέντε χρόνια, 15 εκατομμύρια άνθρωποι – το 80% του πληθυσμού – εξαφανίστηκαν σε μια επιδημία που ονομάζεται «cocoliztli». Η λέξη σημαίνει επιδημία στη διάλεκτο των Αζτέκων Ναχουάτλ.

Η αιτία της, ωστόσο, έχει αμφισβητηθεί για σχεδόν 500 χρόνια. Το 1545 η καταστροφή έπληξε το έθνος των Αζτέκων του Μεξικού, όταν οι άνθρωποι άρχισαν να κατεβαίνουν με υψηλό πυρετό, πονοκεφάλους και αιμορραγία από τα μάτια, το στόμα και τη μύτη. Ο θάνατος ακολούθησε γενικά σε τρεις ή τέσσερις ημέρες.

Την περασμένη Δευτέρα οι επιστήμονες απέρριψαν την ευλογιά, την ιλαρά, την παρωτίτιδα και τη γρίπη ως πιθανώς ύποπτες για την εξαφάνιση κυριολεκτικά ων Αζτέκων, ενώ εντόπισαν έναν «εντερικό πυρετό» με χαρακτηριστικά του τύφου για τον οποίο βρήκαν στοιχεία DNA στα δόντια των νεκρών θυμάτων.

«Η επιδημία που αποκαλείται κοκοολίζτλη ήταν μια από τις πολλές που επηρέαζαν το Μεξικό μετά την άφιξη των Ευρωπαίων, αλλά ήταν αυτή η πιο καταστροφική από τις τρεις επιδημίες που οδήγησαν στον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπινων απωλειών», δήλωσε ο Ashild Vagene του Πανεπιστημίου Tuebingen στη Γερμανία.

«Η αιτία αυτής της επιδημίας έχει συζητηθεί εδώ και πάνω από ένα αιώνα από τους ιστορικούς και τώρα είμαστε σε θέση να παράσχουμε άμεσες αποδείξεις μέσω της χρήσης του αρχαίου DNA για να συμβάλουμε σε ένα μακροχρόνιο ιστορικό θέμα».

Ο Vagene συνυπέγραψε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Ecology and Evolution.

Η επιδημία αυτή θεωρείται μια από τις πιο θανατηφόρες επιδημίες στην ανθρώπινη ιστορία, πλησιάζοντας την πανούκλα ή μαύρο θάνατο, που σκότωσε 25 εκατομμύρια ανθρώπους στη δυτική Ευρώπη τον 14ο αιώνα – περίπου το μισό του πληθυσμού.

Οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες έφεραν τους πληθυσμούς σε επαφή με μικρόβια που δεν γνώριζαν και δεν είχαν αντιμετωπίσει στο Μεξικό, όπως η ευλογιά που σκότωσε περίπου 5-8 εκατομμύρια ανθρώπους αμέσως μετά την ισπανική άφιξη.

Μια δεύτερη επιδημία από το 1576 έως το 1578 σκότωσε το ήμισυ του εναπομείναντος πληθυσμού.

«Στις πόλεις και στις μεγάλες πόλεις, από το πρωί μέχρι το ηλιοβασίλεμα οι ιερείς δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να μεταφέρουν τα νεκρά σώματα και να τα πετάξουν στους τάφους», αναφέρει ο φραγκισκανός ιστορικός Fray Juan de Torquemada στο χρονολόγιο της περιόδου .

Ακόμη και εκείνη την εποχή, οι γιατροί είπαν ότι τα συμπτώματα δεν συμπίπτουν με εκείνα των πιο γνωστών ασθενειών όπως η ιλαρά και η ελονοσία.

Οι επιστήμονες λένε τώρα ότι έχουν πιθανώς αποκαλύψει τον ένοχο. Αναλύοντας το DNA που εξήχθη από 29 σκελετούς που είχαν ταφεί σε ένα νεκροταφείο, βρήκαν ίχνη του βακτηρίου που αποκαλείται σαλμονέλα εντερική, της ποικιλίας Paratyphi C.

Είναι γνωστό ότι προκαλεί εντερικό πυρετό, εκ των οποίων ο τυφοειδής είναι ένα παράδειγμα. Ο μεξικάνικος υπότυπος προκαλεί σπάνια ανθρώπινη μόλυνση σήμερα.

Πολλά στελέχη της σαλμονέλας μεταδίδονται μέσω μολυσμένων τροφίμων ή νερού και μπορεί να έχουν ταξιδέψει στο Μεξικό με κατοικίδια ζώα που έφεραν οι Ισπανοί, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα.