Λιβύη : Από τον θάνατο του Καντάφι στην πολιορκία της Τρίπολης

Η Λιβύη, όπου οι δυνάμεις του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ εξαπέλυσαν επίθεση για να καταλάβουν την Τρίπολη, βυθίστηκε στο χάος εδώ και οκτώ χρόνια, μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι το 2011.

Ο θάνατος του Καντάφι
Τον Φεβρουάριο του 2011, εν μέσω της Αραβικής Ανοιξης, κινητοποίηση που ξεκίνησε από τη Βεγγάζη πνίγεται στο αίμα. Τον Μάρτιο, διεθνής συνασπισμός υπό τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Βρετανία εξαπολύει πλήγματα με την έγκριση του ΟΗΕ.

Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, οι αντάρτες καταλαμβάνουν το αρχηγείο του Καντάφι στην Τρίπολη. Ο Καντάφι καταφεύγει στη Σύρτη, τη γενέτειρά του, όπου θα σκοτωθεί στις 20 Οκτωβρίου.

Τρεις ημέρες αργότερα, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, το πολιτικό όργανο των ανταρτών, διακηρύσσει την «πλήρη απελευθέρωση» της χώρας.

Τον Αύγουστο του 2012, το Συμβούλιο παραδίδει την εξουσία στο Εθνικό Γενικό Κογκρέσο (κοινοβούλιο) που είχε εκλεγεί ένα μήνα νωρίτερα.

Κλείνουν οι πρεσβείες
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, τέσσερις Αμερικανοί, μεταξύ των οποίων και ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λιβύη, σκοτώνονται σε επίθεση εναντίον του αμερικανικού προξενείου στη Βεγγάζη.

Υπεύθυνη για την επίθεση θεωρείται τζιχαντιστική ομάδα που πρόσκειται στην Αλ Κάιντα.

Στις 23 Απριλίου 2013, δύο άνθρωποι τραυματίζονται σε επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Τρίπολη.

Οι περισσότερες χώρες αποφασίζουν να κλείσουν τις διπλωματικές αποστολές τους στη Λιβύη.

Δύο αντίπαλες κυβερνήσεις
Στις 16 Μαΐου 2014, ο Χαλίφα Χάφταρ, που στηρίζεται από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ξεκινά επιχείρηση εναντίον των τζιχαντιστικών οργανώσεων στη Βεγγάζη. Πολλοί αξιωματικοί που εδρεύουν στις ανατολικές επαρχίες της Λιβύης εντάσσονται στην παραστρατιωτική δύναμή του, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ).

Στις 25 Ιουνίου, μετά τις εκλογές, το Εθνικό Γενικό Κογκρέσο αντικαθίσταται από κοινοβούλιο στο οποίο κυριαρχούν οι αντι-ισλαμιστές.

Στα τέλη Αυγούστου, μετά από πολλές εβδομάδες μαχών, συνασπισμός παραστρατιωτικών οργανώσεων, η «Φατζρ Λίμπια» (Αυγή της Λιβύης), καταλαμβάνει την Τρίπολη, επαναφέρει στη θέση του το Εθνικό Γενικό Κογκρέσο και αναθέτει την εξουσία σε νέα κυβέρνηση.

Η συμφωνία στο Μαρόκο
Η κυβέρνηση του Αμπντάλα αλ Θένι και το κοινοβούλιο που είχε εκλεγεί τον Ιούνιο αυτοεξορίζονται στην ανατολική Λιβύη. Η χώρα βρίσκεται με δύο αντίπαλες κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.

Τον Δεκέμβριο του 2015, μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και των βουλευτών υπογράφουν στο Μαρόκο συμφωνία, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Σχηματίζεται έτσι κυβέρνηση εθνικής ενότητας (ΚΕΕ) και, τον Μάρτιο του 2016, ο πρωθυπουργός Φάγιεζ αλ Σάρατζ καταφέρνει να εγκατασταθεί στην Τρίπολη. Όμως, στην ανατολική Λιβύη, η παράλληλη κυβέρνηση – που στηρίζεται από τον Χάφταρ – και το κοινοβούλιο δεν τον αναγνωρίζουν.

Η εκδίωξη των τζιχαντιστών
Τον Δεκέμβριο του 2016, ο αλ Σάρατζ ανακοινώνει την απελευθέρωση της Σύρτης, της πόλης που είχε εξελιχθεί σε προπύργιο του Ισλαμικού Κράτους στη Λιβύη. Προειδοποιεί όμως ότι ο πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας «δεν έχει τελειώσει».

Το ΙΚ εξαπολύει πολλές επιθέσεις αυτοκτονίας στη χώρα.
Στις 5 Ιουλίου 2017, ο Χάφταρ, που στο μεταξύ έχει προαχθεί σε στρατάρχη, ανακοινώνει την «πλήρη απελευθέρωση» της Βεγγάζης από τους τζιχαντιστές.

Σύνοδοι και συμφωνίες
Στις 25 Ιουλίου 2017, ο Φάγιεζ αλ Σάρατζ και ο Χαλίφα Χάφταρ συναντώνται στο Παρίσι και δεσμεύονται να εργαστούν για να βγει η χώρα από το χάος.

Περίπου ένα χρόνο αργότερα, στις 29 Μαΐου 2018, συμφωνούν να συνεργαστούν για να οργανώσουν βουλευτικές και προεδρικές εκλογές στα τέλη του έτους. Όμως, ο Χάφταρ θα μποϊκοτάρει τη διεθνή διάσκεψη που οργανώνεται τον Νοέμβριο του 2018 στο Παλέρμο της Ιταλίας.

Επιτυχίες του Χάφταρ
Στις 14 Ιουνίου 2018, ομάδες ενόπλων εξαπολύουν επίθεση σε δύο τοποθεσίες της βορειοανατολικής Λιβύης από τις οποίες μεταφέρεται στο εξωτερικό το λιβυκό πετρέλαιο.

Στις 25 του μήνα, ο ΛΕΣ ανακοινώνει ότι έθεσε υπό τον πλήρη έλεγχό του την περιοχή αυτή, την αποκαλούμενη «Πετρελαϊκή Ημισέληνο». Τρεις ημέρες αργότερα, οι δυνάμεις του καταλαμβάνουν την Ντέρνα, τον τελευταίο θύλακα των ριζοσπαστών ισλαμιστών και τη μοναδική πόλη της ανατολικής Λιβύης που δεν ελεγχόταν από τον ΛΕΣ.

Τον Ιανουάριο του 2019, ο στρατάρχης Χάφταρ ξεκινά να καταλάβει τις νότιες επαρχίες, στην έρημο, που έχουν μετατραπεί σε κρησφύγετο των τζιχαντιστών. Θέτει υπό τον έλεγχό του τη Σέμπχα, την πρωτεύουσα της επαρχίας, αλλά και την αλ Σαράρα, ένα από τα σημαντικότερα πετρελαϊκά κοιτάσματα της χώρας.

Συμφωνία για εκλογές και «συμφιλίωση»
Στις 11 Φεβρουαρίου 2019, η Αφρικανική Ενωση συγκαλεί διεθνή σύνοδο για τον Ιούλιο και ζητά τη διεξαγωγή εκλογών τον Οκτώβριο. Στις 28, ο ΟΗΕ κάνει λόγο για «συμφωνία» μεταξύ του αλ Σάρατζ και του Χάφταρ για την οργάνωση εκλογών.

Στις 20 Μαρτίου, η Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λιβύη ανακοινώνει ότι στα μέσα Απριλίου θα διεξαχθεί στο Γανταμές «εθνική διάσκεψη» για την έξοδο από την κρίση.

Στις 31 Μαρτίου, η Αφρικανική Ενωση ανακοινώνει ότι η σύνοδος για τη «συμφιλίωση» στη Λιβύη θα διεξαχθεί τον Ιούλιο στην Αντίς Αμπέμπα.

Προέλαση του Χάφταρ για την κατάληψη της Τρίπολης
Στις 3 Απριλίου, ο ΛΕΣ ανακοινώνει ότι ξεκινά επιχείρηση για να «εκκαθαρίσει» τη δυτική Λιβύη «από τους τρομοκράτες και τους μισθοφόρους».

Την επομένη, ο Χάφταρ διατάζει τις δυνάμεις του να προωθηθούν στην Τρίπολη. Ο αλ Σάρατζ διατάζει τις δυνάμεις που τον στηρίζουν να βρίσκονται σε ετοιμότητα «για να αντιμετωπίσουν κάθε απειλή». Ο ΛΕΣ προελαύνει προς την πρωτεύουσα.

Στις 5 Απριλίου, ο ΛΕΣ ανακοινώνει ότι έχει καταλάβει σειρά από κοινότητες στα νότια της Τρίπολης και ότι απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από την πόλη. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σπεύδει στη Βεγγάζη και δηλώνει «βαθιά ανήσυχος» μετά τη συνάντησή του με τον Χάφταρ.

Ο ΛΕΣ ανακοινώνει, επίσης, ότι κατέλαβε το πρώην διεθνές αεροδρόμιο, όμως λίγες ώρες αργότερα οι άνδρες του υποχωρούν, μετά από συγκρούσεις με μαχητές που στηρίζουν την κυβέρνηση.