Το γνωρίζατε; – Γιατί ο Μέγας Αλέξανδρος αρνήθηκε να παντρευτεί πριν από την εκστρατεία εναντίον της Περσίας;

Μόλις ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στην Πέλλα έπρεπε να κάνει πολλά και ο χρόνος ήταν ελάχιστος. Η άφιξη του συνοδεύτηκε από νέες εκκαθαρίσεις, αυτή τη φορά συγγενών της Κλεοπάτρας που βρίσκονταν σε υψηλότερες θέσεις: ήταν σαφές ότι δεν άφηνε τίποτα στην τύχη όσο βρισκόταν στο εξωτερικό.

Ο Παρμενίωνας ανακλήθηκε από τη Μικρά Ασία: ως ο καλύτερος και πιο έμπειρος στρατηγός του Φιλίππου, θα γινόταν ο δεύτερος αξιωματικός του Αλέξανδρου.

Ο γέρος στρατάρχης ήταν απαραίτητος και το ήξερε. Κατόπιν, ο Αλέξανδρος συγκάλεσε συμβούλιο για να συζητηθεί το φλέγον ζήτημα, η εκστρατεία εναντίον της Περσίας. Πότε θα ξεκινούσε και ποια στρατηγική θα ακολουθηθεί; Ο Αντίπατρος και ο Παρμενίωνας τον συμβούλευσαν να προχωρήσει προσεκτικά…

Η άρνηση του Αλέξανδρου να παντρευτεί

Συγκεκριμένα, με τη σκληρή πάλη για τη διαδοχή ακόμη νωπή στο μυαλό τους τον παρότρυναν – πολύ λογικά- πριν φύγει από τη Μακεδονία να παντρευτεί και να αποκτήσει διάδοχο. Ωστόσο, ο βασιλιάς απέρριψε αυτή τη γνώμη πάραυτα, μια απόφαση που έμελλε να προκαλέσει ανείπωτη αιματοχυσία και πολιτικό χάος μετά το θάνατό του. Θα ήταν επονείδιστο τους είπε, για τον αρχιστράτηγο των Ελλήνων, με τον ανίκητο στρατό του Φιλίππου υπό τις διαταγές του, να χάσει το χρόνο του σε γαμήλιες ερωτοτροπίες. Είναι πιθανό η απόφαση του να στηριζόταν σε πολύ βαθύτερους υπολογισμούς από ό, τι πιστεύεται γενικά. Είτε επέλεγε σύζυγο από τα εξωτερικά βασίλεια, είτε από τι πεδινές περιοχές, κάποιος θα θιγόταν σίγουρα κι έτσι θα ωρίμαζαν οι συνθήκες για να στασιάσει: καλύτερα θα ήταν να άφηνε μια τέτοια απόφαση να εκκρεμεί μέχρι την επιστροφή του. Ίσως όμως είναι υπερβολικό να αποδίδονται τέτοιοι σχεδιασμοί στον νεαρό Αλέξανδρο. Το ενδιαφέρον του για έναν γάμο ήταν χλιαρό και δεν θα μπορούσε καν να συγκριθεί με τη διακαή του αίσθηση του πεπρωμένου….

Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης

Όταν πέθανε ο Φίλιππος χρωστούσε 500 τάλαντα και η πληρωμή των στρατιωτών του είχε καθυστερήσει ιδιαίτερα. Ακόμη και 1.000 τάλαντα που απεκόμιζε ετησίως από τα ορυχεία του Παγγαίου κάλυπταν μόλις το ένα τρίτο του κόστους συντήρησης του μακεδονικού τακτικού στρατού. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Αλέξανδρος κατά την ανάρρηση του στο θρόνο κατάργησε την άμεση φορολόγηση: αυτό μπορεί να του απέφερε σημαντική στήριξη, αλλά οδηγούσε αστραπιαία τη χώρα στη χρεοκοπία. Κάθε μήνα, το εθνικό χρέος της Μακεδονίας σημείωνε περαιτέρω άνοδο. Η κατάσταση έπρεπε να επιλυθεί και μάλιστα γρήγορα.

Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, Αθήνα. Ο Αλέξανδρος σε νεαρή ηλικία, έργο ρωμαϊκής περιόδου, από μάρμαρο…

Ουσιαστικά ο Αλέξανδρος βρέθηκε να αντιμετωπίζει ένα πολύ δίλημμα. Η οικονομία μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με τη διάλυση του θαυμάσιου στρατού, στον οποίο βασίζονταν όλες οι ελπίδες του. Αυτό, για τον ίδιο ήταν αδιανόητο. Αν όμως, αρνιόταν να μειώσει τις υποχρεώσεις του, θα έπρεπε να αυξήσει τους πόρους του και οι ιδέες του για το πως θα μπορούσε να το επιτύχει αυτό ήταν πολύ περιορισμένες. Για το δικό του τρόπο σκέψης για να γεμίσει ένα θησαυροφυλάκιο ήταν σε βάρος κάποιου άλλου και οι κάσες του Μεγάλου Πέρση Βασιλιά, όπως ήξεραν όλοι ήταν εκπληκτικά γεμάτες. Με άλλα λόγια, για να επιλύσει την οικονομική κρίση, ο Αλέξανδρος έπρεπε είτε να βυθιστεί ξανά στην αφάνεια είτε να διεξαγάγει έναν επιτυχημένο επιθετικό πόλεμο. Ποτέ δεν υπήρχε αμφιβολία για το ποια κατεύθυνση θα επέλεγε….

Η συντήρηση του μακεδονικού στρατού και η παραχώρηση μακεδονικών εδαφών

Η συντήρηση του μακεδονικού στρατού στη διάρκεια μιας ελάχιστης περιόδου εκπαίδευσης έξι μηνών, ακόμη και αν οι σύμμαχοι πλήρωναν τα δικά τους έξοδα, θα κόστιζε 1.000 τάλαντα στην καλύτερη περίπτωση. Τούτο, συνεπαγόταν ότι η εισβολή δεν θα μπορούσε να αναβληθεί πέρα από την επόμενη Άνοιξη και το συμβούλιο συμφώνησε απρόθυμα σε αυτή την ημερομηνία. Ο Αλέξανδρος είχε μια προφανή διέξοδο, το να δανειστεί κεφάλαιο. Όμως σε μια εποχή που η πίστωση θεωρείτο επικίνδυνη καινοτομία, αυτό ήταν κάτι εύκολο στα λόγια και δύσκολο στην πράξη…

‘Ετσι, ο βασιλιάς στράφηκε στους δικούς του ευγενείς, η θέση των οποίων θα καθιστούσε πολύ δύσκολο να απορρίψουν τα αιτήματά του. Υποτίθεται ότι, πριν την έναρξη της εκστρατείας, ο βασιλιάς ερεύνησε την οικονομική κατάσταση όλων των φίλων και Εταίρων του και τους εκχώρησε το μεγαλύτερο μέρος των μακεδονικών βασιλικών εδαφών με τις προσόδους τους. Μάλιστα αρνήθηκε να φύγει από την Ευρώπη μέχρι να έχουν τακτοποιηθεί όλοι.

Όταν τον ρώτησε ο Περδίκκας » Μα τι άφησες για τον εαυτό σου, Αλέξανδρε» έλαβε την περίφημη απάντηση: «Τις ελπίδες μου». «Σε αυτή την περίπτωση», είπε ο Περδίκκας, «θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο». Δεν ήταν σωστό, συνέχισε, να δεχτούν οι ευγενείς τα υπάρχοντα του Αλέξανδρου, θα έπρεπε όλοι να περιμένουν τη μοιρασιά του πλούτου του Δαρείου.

Αυτό που, σαφώς, έκανε ο Αλέξανδρος ήταν να δανειστεί χρήματα από τους Εταίρους του, με τη μόνη εγγύηση που του είχε απομείνει για να τους προσφέρει. Με αυτές τις μεθόδους, ο Βασιλιάς κατόρθωσε να συγκεντρώσει άλλα 800 τάλαντα, αλλά εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει επικίνδυνη έλλειψη σε μετρητά. Όταν ξεκίνησε η εκστρατεία δεν πήρε μαζί του περισσότερα από εβδομήντα τάλαντα, που αντιπροσώπευαν τους μισθούς του στρατού για ένα δεκαπενθήμερο περίπου, ή και λιγότερο, και προμήθειες για τριάντα μέρες. Ο μακεδονικός στρατός του Αλέξανδρου αποτελείτο από περισσότερους από 30.000 πεζούς πρώτης γραμμής και περίπου 3.300 ιππείς. Στην πατρίδα παρέμεναν πολυάριθμοι αγρότες για να καλλιεργούν τη γη και να διατηρούν τα αγροκτήματα παραγωγικά. Θεωρητικά, είχε ανατεθεί στον Αλέξανδρο από τη συμμαχία η διεξαγωγή ελληνικού πολέμου εκδίκησης εναντίον της Περσίας, σε αντίποινα για τις αδικίες που είχε διαπράξει ο Ξέρξης σε βάρος της Ελλάδας ενάμισι αιώνα νωρίτερα. Όταν ξεκίνησαν οι νίκες και οι κατακτήσεις τα οικονομικά προβλήματα ήταν απλά μια ανάμνηση….