Μάχη Κωνσταντινούπολης 1147: Όταν το Βυζάντιο ταπείνωσε τον… Γερμανό Βασιλιά

Όπως είναι ήδη γνωστό, η Β’ Σταυροφορία ξεκίνησε το 1145 σε απάντηση της κατάληψης της Έδεσσας της Μεσοποταμίας από τους μουσουλμάνους.

Επικεφαλής τάχθηκαν ο Γάλλος βασιλιάς Λουδοβίκος Η’ και ο Γερμανός βασιλιάς Κόνραντ Γ’. Οι στρατοί των δύο βασιλέων βάδισαν ξεχωριστά.

Ο γερμανικός στρατός εισήλθε στα βυζαντινά εδάφη. Παρά το γεγονός ότι ο Κόνραντ είχε ονομάσει τον Μανουήλ Κομνηνό «βασιλιά των Ελλήνων» αντί για αυτοκράτορα ο τελευταίος, αφού οι Γερμανοί ορκίστηκαν να μην βλάψουν την Αυτοκρατορία, τους επέτρεψε τη διέλευση και την αγορά προϊόντων. Ο ασιατικής καταγωγής έμπειρος Βυζαντινός στρατηγός Προσούχ, επικεφαλής μικρού σώματος, παρακολουθούσε τους Γερμανούς.

Σύντομα όμως οι Γερμανοί εκτράπηκαν σε λεηλασίες. Όταν έφτασαν στην Αδριανούπολη ο ανεψιός του Κόνραντ Φρειδερίκος (ο μέλλων αυτοκράτορας Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα) επιτέθηκε στο τμήμα του Προσούχ αλλά ηττήθηκε. Οι Γερμανοί στρατοπέδευσαν στην περιοχή αλλά έχασαν πολλούς άνδρες τους από ξαφνική νεροποντή.

O αυτοκράτορας Μανουήλ θορυβημένος από την συμπεριφορά των Γερμανών αλλά και ανησυχώντας για την επικείμενη άφιξη και των Γάλλων σταυροφόρων και την πιθανή ένωση των δύο στρατών, επιθυμούσε το πέρασμα της στρατιάς του Κόνρνατ στη Μικρά Ασία το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο ο Γερμανός βασιλιάς απέρριψε αλαζονικά το αίτημα του Βυζαντινού αυτοκράτορα.

Κατόπιν αυτού ο Μανουήλ άρχισε να προετοιμάζει τις δυνάμεις του για μάχη. Ο δε Κόνραντ κινήθηκε προς την Πόλη και έφτασε έξω από τα τείχη στις 10 Σεπτεμβρίου 1147. Ο Γερμανός βασιλιάς στρατοπέδευσε στο εκτός των τειχών ανάκτορο του Φιλοπάτιου το οποίο οι άνδρες του λεηλάτησαν ολοσχερώς.

Αφού σαν ακρίδες κατέστρεψαν τα πάντα, οι Γερμανοί κινήθηκαν προς το επίσης εκτός των τειχών ανάκτορο του Πικριδίου με ορμητήριο το οποίο άρχισαν να λεηλατούν την περιοχή σκοτώνοντας τους Βυζαντινούς αγρότες και κλέβοντας ότι μπορούσαν να αρπάξουν.

“Αλαμανοί… έργω την Ρωμαίων διδαχθέντες ισχύν”

Ενώπιον αυτής της κατάστασης ο Μανουήλ αποφάσισε να δράσει. Διέταξε τους στρατηγούς Προσούχ και Βασίλειο Τζικανδύλη να εξέλθουν των τειχών και να προχωρήσουν σε στρατιωτική επίδειξη ενώπιον των Γερμανών με σκοπό να τους προκαλέσουν. Οι δυνάμεις των δύο στρατηγών ήταν μικρότερες αυτών των Γερμανών που αριθμούσαν περί τους 20.000 άνδρες αλλά, όπως αναφέρει ο ιστορικός Ιωάννης Κίνναμος, υπερτερούσαν σε εμπειρία και πολεμική τακτική.

Οι δύο στρατηγοί γνώριζαν τους Γερμανούς έχοντας σταλεί, αμφότεροι, να τους παρακολουθούν. Ενημέρωσαν λοιπόν τον αυτοκράτορα ότι αν και οι Γερμανοί έδειχναν εντυπωσιακοί και ήταν καλά οπλισμένοι και θωρακισμένοι στερούνταν ταχύτητας και πειθαρχίας. Οι δύο στρατηγοί έταξαν τις δυνάμεις με τέσσερις ταξιαρχίες πεζικού σε πρώτο κλιμάκιο, τους επίλεκτους κατάφρακτους ιππείς και τους επίλεκτους κούρσορες ελαφρούς ιππείς σε δεύτερο ελαφρά σώματα ιπποτοξοτών σε τρίτο.

Η παράταξη αυτή ήτα μάλλον περίεργη. Συνήθως το ελαφρύ ιππικό των ιπποτοξοτών τάσσονταν ως εμπροσθοφυλακή με σκοπό να καταπονήσει με τοξεύματα τον αντίπαλο. Οι επίλεκτοι κούρσορες επίσης αναλάμβαναν συνήθως καθήκοντα πλαγιοφυλακής ενώ το πεζικό αποτελούσε την εφεδρεία. Αντίθετα τώρα χρησιμοποιείτο το πεζικό για να αντιμετωπίσει την πρώτη γερμανική έφοδο.

Όπως το περίμεναν οι Βυζαντινοί στρατηγοί όταν οι Γερμανοί είδαν τις μικρότερες των ιδικών τους δυνάμεις αυτών παρατεταγμένες απέναντί τους αμέσως ετοιμάστηκαν για επίθεση. Σε λίγο όρμησαν με ιαχές αλλά ελάχιστη συνοχή κατά των Βυζαντινών που περίμεναν ατάραχοι. Από τις πηγές συνάγεται ότι όταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στο βυζαντινό πεζικό οι ιπποτοξότες του βυζαντινού στρατού εφόρμησαν από πίσω και τους έπληξαν στα πλευρά και τα νώτα.

Όπως και να χει οι Γερμανοί ηττήθηκαν κατά κράτος και όσοι μπόρεσαν τράπηκαν σε φυγή. Ο Κόνραντ δεν συμμετείχε στη μάχη. Βρισκόταν πιο πίσω και όσοι άνδρες του γλίτωσαν κινήθηκαν προς αυτόν. Οι Βυζαντινοί δεν πίεσαν άλλο τους αντιπάλους τους και η μάχη τερματίστηκε χωρίς τον πλήρη αφανισμό των Γερμανών όπως θα μπορούσε κάλλιστα να έχει συμβεί. Ο Μανουήλ ήθελε να πιέσει τον Κόνραντ όχι να τον εξοντώσει.

Ο ταπεινωμένος Γερμανός, αμέσως μετά τη μάχη, πέρασε στη Μικρά Ασία, βάσει των συστάσεων του Μανουήλ. Και πάλι όμως αλαζόνας καθώς ήταν αρνήθηκε τους όρους του Μανουήλ να παραδώσει όσα εδάφη κατακτήσει από τους Τούρκους πάλι στην Αυτοκρατορία. Έτσι και ο Μανουήλ δεν του παρείχε καμία βοήθεια. Αποτέλεσμα ήταν ο στρατός του να υποστεί δεινή ήττα από τους Τούρκους.

Μόνο μετά από αυτό ο Κόνραντ δέχτηκε τους όρους και τη βοήθεια του Μανουήλ. Τα υπολείμματα του γερμανικού στρατού μεταφέρθηκαν με βυζαντινά πλοία στην Παλαιστίνη.