Ιστορία
Η Πελοπόννησος είχε καθοριστικό ρόλο στην ελληνική επανάσταση του 1821, με τους κατοίκους των χωριών να προσφέρουν τα πάντα για το καλό της χώρας.
Κάποιοι κάτοικοι κατάφεραν να ξεγελάσουν με τον δικό τους τρόπο τους Τούρκους ώστε τους έκαναν να πάθουν πανωλεθρία σε μια μάχη.
Ο λόγος για τη Δημητσάνα και για τους μπαρουξήδες, όπως συνήθιζαν να τους αποκαλούν. Η μάχη στο Βαλτέτσι ενδεχομένως να είχε εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα αν δεν είχαν σκεφτεί να κάνουν μια… δολιοφθορά οι συγκεκριμένοι κάτοικοι της Δημητσάνας.
Δημητσάνα, το χωριό με το μπαρούτι στην ελληνική Επανάσταση του 1821
«Μπαρούτη είχομεν, έκαμνε η Δημητσάνα. Του μπαρουτιού την υπόθεση, την είχαν πάρει απάνου τους τα αδέρφια Σπηλιωτόπουλοι και δια να δουλεύσουν την μπαρούτη δεν επαίρναμε πολλούς Δημητζανίτες εις το στρατόπεδο, τους αφήναμε δια αυτήν την δούλευσιν», ανέφερε ο ίδιος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης σε μια από τις επιστολές του. Και όντως έτσι συνέβαινε.
Το χωριό της Δημητσάνας αποτέλεσε τον σημαντικότερο πυρήνα μπαρουτόμυλων, κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης. Είχαν κατασκευαστεί 14 μπαρουτόμυλοι από τους οποίος παράγονταν κάθε μέρα 300 οκάδες μπαρούτι. Ποσότητα πολύ μεγάλη και σημαντική αλλά και ταυτόχρονα πολύ καλής ποιότητας. Αρχικά οι κάτοικοι της Δημητσάνας έφτιαχναν μπαρούτι μόνο για τον εαυτό τους αλλά σύντομα κάλυπταν ανάγκες και άλλων περιοχών κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης ενώ μετέφεραν την τέχνη από γενιά σε γενιά.
Ωστόσο, αυτό που ήταν σημαντικό ήταν ότι ναι μεν την κατασκεύαζαν σε ποσότητα αλλά έπρεπε να φροντίζουν να την κρύβουν για να μην εντοπιστεί από τους Τούρκους. Η διακίνηση του μπαρουτιού είχε κανονιστεί από ντόπιους αγωγιάτες σε άλλα μέρη της Πελοποννήσου, στην Στερεά Ελλάδα, στη Θεσσαλία και την Ήπειρο.
Πώς κορόιδεψαν τους Τούρκους
Και ενώ η παραγωγή καλά κρατούσε, κάποιες κόντρες κατοίκων στο χωριό οδηγούν σε μια διαρροή τον Φεβρουάριο του 1821 με την αποκάλυψη στους Τούρκους του μυστικού της παρασκευής και του εμπορίου του μπαρουτιού.
Οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να εντοπίσουν ούτε ίχνος πυρίτιδας στη Δημητσάνα αλλά επέβαλαν σε μερικούς μπαρουξήδες να πάνε στην Τριπολιτσά και να δώσουν τη συνταγή της παραγωγής. Ωστόσο εκείνοι λειτούργησαν ακόμη πιο πονηρά. Με κίνδυνο της ζωής τους, παρασκεύασαν μπαρούτι πολύ κακής ποιότητας. Έτσι στη μάχη στο Βαλτέτσι το Μάιο του 1821, οι Τούρκοι υπέστησαν κυριολεκτικά μια πανωλεθρία. Όταν δε οι μπαρουξήδες κλήθηκαν να απολογηθούν είπαν ότι έφταιγε το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκε η μπαρούτη χωρίς να ωριμάσει όσο θα έπρεπε.
Αν βρεθείς στη Δημητσάνα και θελήσεις να πάρεις μια γεύση από τις μπαρουταποθήκες της εποχής υπάρχει τρόπος. Μην ξεχάσεις να επισκεφθείς το Μουσείο Υδροκίνησης στο χωριό.
