Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες έχτιζαν τα ιερά πάνω σε σεισμογενή ρήγματα

Ερωτηματικά εγείρονται αναφορικά με τη θέση όπου έχτιζαν οι αρχαίοι Έλληνες τα ιερά. Αυτό διότι, σύμφωνα με πηγές, εντόπισαν περιοχές που είχαν πληγεί στο παρελθόν από κάποιον σεισμό. Γιατί όμως διάλεγαν σεισμογενείς περιοχές;

Σύμφωνα με μελέτη, τα σεισμικά ρήγματα είναι πιθανό ότι έπαιξαν ρόλο-κλειδί στη διαμόρφωση του πολιτισμού των αρχαίων Ελλήνων, υποστηρίζει ο Βρετανός γεωεπιστήμονας Ίαν Στιουαρτ. Όπως πιστεύει, οι πρόγονοί μας πιθανώς έχτιζαν ναούς, ιερά και άλλα κτίρια μεγάλης για αυτούς σημασίας σκοπίμως σε περιοχές που προηγουμένως είχαν πληγεί από σεισμούς.

Ο καθηγητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Βιώσιμης Γης του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ, ο οποίος έκανε τη σχετική δημοσίευση στο γεωλογικό περιοδικό «Proceedings of the Geologists” Association», έχει στο παρελθόν παρουσιάσει διάφορα ντοκιμαντέρ του BBC σχετικά με την πολιτισμική επιρροή των σεισμών.

Στη νέα μελέτη του υποστηρίζει ότι τα σεισμικά ρήγματα στην περιοχή του Αιγαίου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να αποκτήσουν συγκεκριμένες περιοχές ιερή σημασία και να ανεγερθούν σε αυτές σημαντικοί ναοί και πόλεις.

Στο παρελθόν, ορισμένοι επιστήμονες είχαν υποστηρίξει ότι οι Δελφοί είχαν αποκτήσει την ξεχωριστή θέση τους στην αρχαία ελληνική κοινωνία σε μεγάλο βαθμό χάρη σε μια ιερή πηγή και σε αέρια που εκλύονταν από ένα σεισμικό ρήγμα. Ένας σεισμός κατέστρεψε το ιερό των Δελφών το 373 π.Χ., αλλά ο ναός κτίσθηκε ξανά στο ίδιο σημείο, όπως επισημαίνει ο Βρετανός ερευνητής.

Ο Στιούαρτ θεωρεί όμως ότι οι Δελφοί δεν αποτελούσαν εξαίρεση και ότι άλλες τοποθεσίες όπως οι Μυκήνες, η Έφεσος, η Κνίδος και η Ιεράπολις είχαν επίσης αποκτήσει ξεχωριστό «στάτους» εξαιτίας της παρουσίας γειτονικών ρηγμάτων.

Όπως δήλωσε «πάντα θεωρούσα ότι ήταν κάτι περισσότερο από σύμπτωση το γεγονός πως πολλές σημαντικές τοποθεσίες στον κόσμο του Αιγαίου βρίσκονται ακριβώς πάνω από ρήγματα που προκλήθηκαν λόγω σεισμικής δραστηριότητας. Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν μεγάλη αξία στις θερμοπηγές που δημιουργούνται από σεισμούς, ίσως , όμως η κατασκευή ναών και πόλεων κοντά σε αυτά τα μέρη να ήταν πιο συστηματική από ό,τι είχε προηγουμένως θεωρηθεί».

Η μελέτη καταγράφει αντιστοιχίες μεταξύ ενεργών ρηγμάτων και αρχαίων ελληνικών πόλεων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου, στη σημερινή δυτική Τουρκία. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις, ορισμένα ρήγματα φαίνονται να περνούν κυριολεκτικά μέσα από την “καρδιά” μερικών ιερών κτισμάτων.

«Δεν υποστηρίζω ότι κάθε ιερή τοποθεσία στην αρχαία Ελλάδα κτίσθηκε πάνω σε ένα ρήγμα. Όμως μολονότι σήμερα η σχέση μας με τους σεισμούς είναι πλήρως αρνητική, πάντα ξέραμε ότι σε βάθος χρόνου οι σεισμοί δίνουν περισσότερα από όσα παίρνουν. Οι αρχαίοι Έλληνες ήσαν απίστευτα έξυπνοι άνθρωποι και πιστεύω πως θα είχαν αναγνωρίσει αυτή τη σημασία των σεισμών και θα ήθελαν οι πολίτες τους να επωφεληθούν από αυτούς» ανέφερε ο Στιούαρτ.