Ποιοι και πόσοι ήταν οι γιατροί του 1821; – Οι σπουδές στο εξωτερικό και η Επανάσταση

Την περίοδο της διεξαγωγής του αγώνα για την ελευθερία οι γιατροί ήταν ελάχιστοι στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα ήταν περίπου 90 για 1 εκατομμύριο ανθρώπους.

Μετά την επανάσταση και με την άφιξη στην Ελλάδα Ελλήνων και φιλελλήνων ιατρών από το εξωτερικό, ο αριθμός αυξήθηκε ωστόσο δεν ξεπέρασε τους 500.

Πολλοί εύποροι νέεοι πάντως από περιοχές της υπόδουλης Ελλάδας, σπούδασαν σε πανεπιστήμια ευρωπαϊκών πόλεων – και κυρίως πήγαιναν στις σχολές της Πάδοβας, της Παβίας, της Πίζας και της Βιέννης.

Κάποιοι απέκτησαν αξιώματα, όπως οι γιατροί Μαυροκορδάτος και Νικούσιος, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Α. Μαυρο­κορ­δάτος και ο Ι. Κωλέττης.

Από τους επιστήμονες ιατρούς, λίγοι σχετικά, ασχολήθηκαν με το ένοπλο κομμάτι και την υπηρεσία της φροντίδας των αγωνιστών. Στα πεδία των μαχών οι ελαφρά τραυματισμένοι φροντίζονταν επί τόπου, από τους συμπολεμιστές τους, ενώ όσοι είχαν βαριά τραύματα διακομίζονταν προς νοσηλεία σε μοναστήρια.

Όσοι εν τέλει ασχολήθηκαν, ενδιαφέρθηκαν περισσότερο για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων και ελάχιστα με τη φροντίδα τραυμάτων και κακώσεων. Αποτέλεσμα ήταν η περίθαλψη των τραυματισμένων να στηριχτεί περισσότερο σε ξένους γιατρούς ή στους πρακτικούς γιατρούς.

Οι πρακτικοί ή εμπειρικοί ιατροί ασκούσαν τη λεγόμενη «Δημώδη Ιατρική», κυρίως στις ορει­νές περιοχές της χώρας. Ήταν πολύ καλοί στο να περιποιούνται και να θεραπεύουν τραυματισμούς και σπασίματα, κατάγματα κλπ αλλά και στις μικροεπεμβάσεις γιαυτό τους έλεγαν και ιατροχειρουργούς. Ακόμη έφτιαχναν φάρμακα και συνέλεγαν βότανα, τα οποία χορηγούσαν, κατά περίπτωση, σε ασθενείς και τραυματίες.

Φυσικά υπήρχαν και οι ψευτογιατροί, οι τσαρλατάνοι οι οποίοι ήταν άτομα που απέβλεπαν αποκλειστικά στα χρήματα χωρίς να ξέρουν πραγματικά τι κάνουν. Τους έλεγαν “κομπογιαννίτες”, λέξη που προέρχεται από το κομπόνω που σημαίνει απατώ και Γιαννίτης (δηλαδή Ιωαννίτης), διότι η καταγωγή των περισσοτέρων ήταν η Ήπειρος και ιδιαίτερα τα Ιωάννινα. Ποια ήταν η μέθοδός τους – να “συνταγογραφούν” περίεργες θεραπείες με υλικά που ήταν αδιανόητο να τα βρει κανείς και να δίνουν περίεργες οδηγίες ώστε σε περίπτωση κακής έκβασης της ασθένειας ή του τραύματος, η ευθύνη να βαρύνει τον ασθενή ή αυτόν που τον φρόντισε!