Αερομαχία Τρικάλων: Η τελευταία μάχη της Βασιλικής Αεροπορίας στον Β’ ΠΠ

Στα µέσα του 1941, η Ελληνική Βασιλική Αεροπορία (ΕΒΑ) ήταν ήδη αποδεκατισµένη.

Τόσο ο εξάµηνος αγώνας πάνω από την Πίνδο και την Βόρεια Ήπειρο, όσο και η γερµανική εισβολή µε την Luftwaffe να σφυροκοπά τα ελληνικά αεροδρόµια, είχαν φέρει την ΕΒΑ στο πρόθυρα της κατάρρευσης, προ ενός ανυπολόγιστα ισχυρότερου αντιπάλου. 

H ∆ιοίκηση Αεροπορίας ∆ιώξεως (∆Α∆) µε την έναρξη της ιταλικής εισβολής στις 28 Οκτωβρίου 1940 είχε την εξής διάταξη:

21η Μοίρα ∆ιώξεως µε αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G και Gloster Gladiator MkI στα Τρίκαλα.

22η Μοίρα ∆ιώξεως µε αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G στη Θεσσαλονίκη.

23η Μοίρα ∆ιώξεως µε αεροσκάφη P.Z.L. P.24F/G στη Λάρισα.

24η Μοίρα ∆ιώξεως µε αεροσκάφη Bloch MB.151 και Avia B.534 στην Ελευσίνα.

Συνοπτικά, κατά την έναρξη των επιχειρήσεων, υπήρχαν 158 πολεµικά αεροσκάφη, όλων των τύπων από τα οποία φέρονται να ήταν εν ενεργεία τα 128 ενώ µόνο τα 59 ήταν αεροσκάφη ∆ιώξεως και βοµβαρδισµού.

Από αυτά µόλις 14 κατάφεραν να διαφύγουν στη Μ. Ανατολή.

Στις 15 Απριλίου το σύνολο σχεδόν της Αεροπορίας ∆ιώξεως είχε συγκεντρωθεί στο αεροδρόµιο της Βασιλικής Τρικάλων.

Επρόκειτο για δύναµη συνολικά 12 αεροσκαφών εκ των οποίων 5 Gloster Gladiator (που στο µεταξύ είχε παραλάβει η Ελλάδα από την Βρετανία) της 21ης µε τους Σµηναγούς Ιωάννη Κέλλα (Μοίραρχο), Κων/νο Χόνδρο, ∆ηµήτριο Σκαλτσογιάννη, Ιωάννη Παπαδηµητρίου και τον Υποσµηναγό Ιωάννη Κατσαρό, 5 PZL P24 της 22ας µε τον Σµηναγό Γιώργο ∆ούκα, τον Ανθυποσµηναγό Βασίλειο Κοντογεώργο, τον Αρχισµηνία Επαµεινώνδα ∆άγγουλα και τους Επισµηνίες Παναγιώτη Αργυρόπουλο και Λεωνίδα Κατσαρέλη και τέλος τα εναποµείναντα 2 από τα 9 αρχικά MB-151 µε τον Υποσµηναγό Παναγιώτη Οικονοµόπουλο και τον Επισµηνία Γεώργιο Μόκκα της 24ης.

Η αεροµαχία

Στις 06:30 το πρωί ένας µεγάλος σχηµατισµός από 18 Ju-87 τα γνωστά Stukas, εµφανίστηκε πάνω από την περιοχή του αεροδροµίου.

Αµέσως οι πιλότοι ανέβηκαν στα αεροσκάφη τους και απογειώθηκαν προκειµένου να συναντήσουν τα Stukas, τα οποία είχαν ως στόχο την αεροδρόµιο και τις εγκαταστάσεις του.

Στον αέρα βρέθηκαν συνολικά 12 αεροσκάφη: τα 5 P.24F/G, τα 5 Gladiator και τα 2 MB-151. Οι Έλληνες πιλότοι φαίνεται πως εντόπισαν τα Stukas ενώ αυτά πετούσαν σε ύψος 7.000 ποδών πάνω από το αεροδρόµιο και ετοιµάζονται για την βύθισή τους προκειµένου να το προσβάλλουν.

Αµέσως τα ελληνικά αεροσκάφη άρχισαν να βυθίζουν και αυτά για να προλάβουν τα γερµανικά πριν αφήσουν το καταστροφικό φορτίο τους.

Ο πρώτος που το κατάφερε ήταν ο Γεώργιος Μόκκας από το Σιδηρόκαστρο Σερρών, πιθανότατα για το λόγο ότι το ΜΒ.151 ήταν τα ταχύτερο από τους άλλους δύο τύπους.

Αµέσως ο Μόκκας εντόπισε ένα Stukas και εξαπέλυσε µικρές ριπές από τα δύο πολυβόλα Hispano-Suiza HS.404 των 20 χλστ. που έφερε το Bloch.

Τα βαριά βλήµατα των 20 χλστ. των 168 γρ. κτύπησαν καίρια το Ju-87 το οποίο ήταν καλά προστατευµένο.

Το αεροσκάφος έχασε ύψος και βγάζοντας πυκνό µαύρο καπνό κατευθύνθηκε προς το έδαφος όπου πραγµατοποίησε αναγκαστική προσγείωση.

Ήταν η πρώτη επιβεβαιωµένη κατάρριψη Stukas από την Ελληνική Αεροπορία.

Το πλήρωµα µάλιστα του γερµανικού αεροσκάφους συνέλαβαν Έλληνες στρατιώτες.

Ο Μόκκας όµως θα συνεχίσει την καταδίωξη των γερµανικών βοµβαρδιστικών πλήττοντας ακόµη ένα Stukas το οποίο θα αποµακρυνθεί από την περιοχή.

Οι Έλληνες πιλότοι επάνω στην έξαψή τους κυνηγώντας τα Stukas δεν θα προσέξουν ότι λίγο ψηλότερα στα 10.000 πόδια και µέσα σε νέφωση καιροφυλακτούσαν 25 τουλάχιστον Mi-109E τα οποία συνόδευσαν τα Srukas.

Τα γερµανικά αεροσκάφη διώξεως της 4./JG 27 µε επικεφαλής σχηµατισµού του Γερµανό Άσσο Gustav Rodel.

Ο Rodel θα επιτεθεί κατά του ηρωικού Έλληνα πιλότου πλήττοντας το αεροσκάφους του στα πηδάλια διεύθυνσης.

Το Bloch του Μόκκα αφού ταλαντευτεί για ελάχιστα δευτερόλεπτα θα αρχίσει στη συνέχεια µια ανεξέλεγκτη πτώση χωρίς ο πιλότος του να καταφέρει να το βγάλει από αυτή και θα συντριβεί λίγο έξω από την περίµετρο του αεροδροµίου.

Ο Μόκκας έµελλε να είναι ο τελευταίος νεκρός της ΕΒΑ Έπους ΄40-΄41. Για τον Rodel θα ήταν η 15η κατάρριψη.

Η αεροµαχία δεν θα τελείωνε όµως εδώ. Ο Rodel µαζί µε τον παραστάτη του και ακόµη ένα Me-109 θα επιχειρήσουν να καταρρίψουν τον Σµηναγό Ιωάννη Κέλλα, κυνηγώντας τον ανηλεώς εξαπολύοντας δεκάδες βολίδες των 20 και 13 χλστ. κατά του Gloster Gladiator (άλλες πηγές µιλούν για PZL).

Ο Κέλλας έµπειρος πιλότος και Μοίραρχος δεν θα χάσει την ψυχραιµία του.

Άλλοτε ελισσόµενος, άλλοτε περιδινούµενος πετώντας στο ύψος των δέντρων θα καταφέρει να προσγειώσει το λαβωµένο του αεροσκάφος κοντά στο αεροδρόµιο.

Οι Γερµανοί πιλότοι όµως τον θέλουν νεκρό. Έτσι θα πολυβολήσουν το αεροσκάφος του στο έδαφος µέχρις αυτό να καεί ολοσχερώς. ∆εν θα καταφέρουν όµως να σκοτώσουν το Κέλλα ο οποίος θα γλιτώσει µε µερικές αµυχές.

Για την αεροµαχία και τον Κέλλα, ο Ανθυποσµηναγός τότε -που πήρε µέρος στην συγκλονιστική µάχη- και µετά Πτέραρχος έ.α. Ιωάννης Κατσαρός, είχε αναφέρει αργότερα σε ραδιοφωνική παραγωγή του 7ου Επιτελικού Γραφείου του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας: «Η τελευταία αεροµαχία, ήταν… λιγάκι σκληρή. ∆ηλαδή ήµασταν στα Τρίκαλα το βράδυ, µας βοµβάρδισαν οι Γερµανοί. Είχανε πάρει φωτιά στην πλατεία των Τρικάλων κάτι µαγαζιά.

Το πρωί σηκωθήκαµε πήγαµε στο Αεροδρόµιο και µας ειδοποίησαν από την Αεράµυνα της εποχής εκείνης διά ζώσης φωνής δηλαδή, ότι έρχονται Γερµανικά αεροπλάνα.

Απογειωθήκαµε, ότι αεροπλάνα υπήρχαν, όλων των Μοιρών 4 ή 5 Gladiator µε αρχηγό τον Κέλλα, µερικά PZL 4 αν δεν απατώµαι ήταν ένα ή δύο BLOCK.

Ήταν πραγµατικά ένας σχηµατισµός «Γκούγκερς 78», τα οποία συνοδεύονταν από καµιά 25αριά «ΜΕΣΕΡΣΜΙΘ 109». Ήταν Μεγάλη Παρασκευή του ’41. Απογειωθήκαµε όπως σας είπα, συναντήσαµε τα «Γιούγκερς 87» δεν είχαµε δει ακόµα τα «ΜΕΣΕΡΣΜΙΘ» επιτεθήκαµε στα «Γιούγκερς 87», ρίξαµε δύο απ’ αυτά το ένα βεβαίως έπεσε, ο χειριστής κι’ ο Παρατηρητής πιάστηκαν αιχµάλωτοι, από τους δικούς µας, το άλλο το χτυπήσαµε, δεν το είδα εγώ να πέφτει.

Τώρα δεν θα σας πω για τη δική µου περίπτωση θα σας πω για την περίπτωση του Κέλλα, τον όποιον είχαν βάλει στη µέση δύο ΜΕΣΕΡΣΜΙΘ και τον κυνηγήσανε. Επιτίθεται ο Κέλλας και κατέβαινε χαµηλά εις το ύψος σχεδόν του εδάφους για να µπορέσει να γλυτώσει από τα «109» µε διαφόρους ελιγµούς. Στο τέλος έπεσε ο Κέλλας. Τα Γερµανικά αεροπλάνα δεν σταµάτησαν µε την πτώση αλλά συνέχισαν να τον πολυβολούν µέχρις ότου κάηκε το αεροπλάνο.

Εµείς τσακισµένοι βέβαια µε διάφορες αβαρίες προσγειωθήκαµε στο αεροδρόµιο και σε λίγο µας διέταξαν να φύγουµε και να πάµε σ’ ένα αεροδρόµιο το οποίο ήταν στο ∆αδί κοντά.

Επήγαµε εκεί και βεβαίως ο Κέλλας σκοτωµένος.
∆εν υπήρχε πιθανότης να ζήση ένας άνθρωπος τον οποίον κυνηγούσαν δύο ΜΕΣΕΡΣΜΙΘ ο οποίος έπεσε και τα εχθρικά συνέχισαν να τον πολυβολούν µέχρι που πήρε φωτιά το αεροπλάνο.

Το βράδυ λοιπόν παρά το γεγονός ότι τον ανασπούσαµε όλοι, ήταν ο ∆)τής Μοίρας µας κ απ’ τα λίγα παλληκάρια, τα οποία έχω δει στη ζωή µου στην Αεροπορία, το βράδυ λοιπόν τον βάλαµε παρασύνθηµα Παρασύνθηµα ΚΕΛΛΑΣ.

Και βεβαίως είµαστε όλοι λυπηµένοι γιατί χάσαµε ένα παλληκάρι κι έναν πολύ καλό φίλο.

Το βράδυ εκεί πούµασταν µαζεµένοι και κλαίγαµε τη Μοίρα µας -εν τω µεταξύ υποχωρούσαµε έτσι- βλέπουµε τον Κέλλα να καταφθάνει µ’ έναν επίδεσµο στο κεφάλι και καταλαβαίνετε βέβαια, ποια ήταν η χαρά µας, όταν είδαµε τον, ∆ιοικητή τής Μοίρας µας, µε τα από αυτή την καταστροφή, να ζει».

∆ύο ακόµη πιλότοι ο Επισµηνίας Λεωνίδας Κατσαρέλης µε PZL και ο Ανθυποσµηναγός Βασίλειος Κοντογεώργος µε Gladiator θα καταφέρουν να προσγειωθούν αν και σοβαρά τραυµατισµένοι.

Εδώ θα πρέπει να σηµειώσουµε και την θυσία του Αρχισµηνία Περικλή Κουτρούµπα, της 23ης Μοίρας ∆ιώξεως ο οποίος πετώντας αεροσκάφος PZL θα σκοτωθεί την ίδια ηµέρα στην περιοχή του Λιτόχωρου σε άλλη αποστολή όταν θα βληθεί από αεροσκάφος Me-109E.

Την προηγουµένη όµως 14η Απριλίου ο Κουτρούµπας είχε καταρρίψει  ένα γερµανικό  αεροσκάφος Hs-126.

Επίλογος

Η αεροµαχία των Τρικάλων είναι η πιο τρανή απόδειξη ότι οι Έλληνες πιλότοι δεν διστάζουν ακόµη και αν οι πιθανότητες είναι εναντίον τους.

Η κατάρριψη δύο Stukas (µια επιβεβαιωµένη και µια πιθανή) ήταν ένα «χαστούκι» στην παντοδύναµη Luftwaffe η οποία µε τη σειρά της πέτυχε µόνο µια κατάρριψη, αυτή του Μόκκα.

Η ΕΒΑ θα συνεχίσει βέβαια τον αγώνα από την Μέση Ανατολή και την Ιταλία πριν επιστρέψει τον Οκτώβριο 1944 στην απελευθερωµένη πλέον πατρίδα, η αεροµαχία όµως των Τρικάλων σηµατοδοτεί το γεγονός ότι λίγοι εναντίον πολλών έδωσαν τον τελευταίο τους  αγώνα στο Έπος του ‘40-‘41.