Ιστορία
Ο γυρολόγος ήταν πλανόδιος έμπορος που γυρνάει σε γειτονιές και χωριά για να πουλήσει μικροπράγματα.
Το επάγγελμα του πλανόδιου εμπόρου, το ασκούσαν επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων, που ήταν συχνά και παραγωγοί του προϊόντος. Οι έμποροι αυτοί μετέφεραν το εμπόρευμά τους στους ώμους ή πάνω στο υποζύγιο που τους συνόδευε.
Κουβαλούσε ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί – ρούχα, όπως πουκάμισα ή κάλτσες, εσώρουχα για άντρες και γυναίκες, αλλά και υφάσματα με τον πήχη, και μικροαντικείμενα όπως, κλωστές κουμπιά, κουβαρίστρες, τσατσάρες. Η πληρωμή γίνονταν συνήθως σε είδος και όχι απαραίτητα σε χρήματα.
Ο γυρολόγος αυτός προκαλούσε σχετική αναστάτωση όταν έφθανε σε κάποιο χωριό, οπότε οι γυναίκες έτρεχαν να δουν τα καλά που μετέφερε και ν΄ αγοράσουν.
Εκτός από πράγματα, ένας γυρολόγος μπορεί να ήταν και κάποιος που πουλούσε τρόφιμα, όπως χαλβά ή σαλέπι (που βλέπουμε σπάνια, αλλά και σήμερα).
Γυρολόγοι αλλά με γαιδουράκι ήταν κατά κάποιον τρόπο και οι υφασματέμποροι ή οι μπαχτσαβάνηδες (αυτοί πουλούσαν λαχανικά) και οι γαλατάδες. Όλοι αυτοί είχαν γαιδουράκι που κουβαλούσε σε ειδικά κοφίνια τα προϊόντα.
Οι γαλατάδες περνούσαν από τις γειτονιές κάθε πρωί και έφερναν φρέσκο γάλα μέσα σε ειδικά δοχεία από αλουμίνιο. Οι μπαχτσαβάνηδες (τους έλεγαν και περιβολάρηδες) καλλιεργούσαν τα οπωρολαχανικά τους στα περιβόλια τους και τα διέθεταν στους εμπορομανάβηδες, ή τα πουλούσαν μόνοι τους στις συνοικίες.
Mια σύγχρονη εκδοχή ήταν ο ρόλος του Νίκου Ρίζου στο “Η αρχόντισσα κι ο αλήτης”.
