«ΔΕΛΦΙΝ» & «ΞΙΦΙΑΣ»: Τα πρώτα ελληνικά υποβρύχια και η δράση τους το 1912-13

Το υποβρύχιο ∆ΕΛΦΙΝ  παραγγέλθηκε µαζί µε το ΞΙΦΙΑΣ (το οποίο αποτελούσε «αδερφό» σκάφος) στα γαλλικά Ναυπηγεία Schneider τον Σεπτέµβριο του 1910.

Την περίοδο εκείνη, λίγο πριν τον Βαλκανικό Πόλεµο, η Ελλάδα βρισκόταν στην  διαδικασία ενίσχυσης και µάλιστα άµεσης του Ναυτικού της, το οποίο αναµενόταν να διαδραµατίσει κρίσιµο ρόλο στην επικείµενη σύγκρουση.

Οι γαλλικές σχεδιάσεις

Το 1896 το γαλλικό Ναυτικό είχε ξεκινήσει ένα διαγωνισµό για την προµήθεια «καταδυόµενων» σκαφών (“submersible” όπως ήταν ο γαλλικός όρος της  εποχής τον οποίο υιοθέτησε και το Ελληνικό Ναυτικό τότε) τα οποία ήταν έκδηλο ότι θα εγκαινίαζαν ένα νέο είδος ναυτικού πολέµου.

Στον διαγωνισµό ο οποίος είχε 23(!) συµµετοχές πήρε µέρος και ο πρωτοπόρος Γάλλος ναυπηγός ο Maxime Laubeuf, οι σχεδιάσεις του οποίου επρόκειτο να καθορίσουν το µέλλον των υποβρυχίων.

Το γαλλικό Ναυτικό ζητούσε ένα σκάφος µε µέσο εκτόπισµα 200 τόνων, ταχύτητα 12 κόµβων σε ανάδυση µε αυτονοµία 160 χλµ. και 6 κόµβων σε κατάδυση µε  αυτονοµία 16 χλµ.

Η σχεδίαση του Laubeuf µε το όνοµα Narval αποδείχθηκε νικήτρια του διαγωνισµού. Οι καινοτοµίες του Γάλλου ναυπηγού ακολουθούνται µέχρι και σήµερα στις σχεδιάσεις των υποβρυχίων. Έτσι το Narval διέθετε διπλό σύστηµα πρόωσης ένα ατµολέβητα για πλεύσει στην επιφάνεια της θάλασσας και ένα ηλεκτροκινητήρα για την κατάδυση.

Ενώ το σκάφος βρισκόταν στην επιφάνεια γινόταν η φόρτιση των συσσωρευτών του από τον κινητήρα.

Ακόµη το γαλλικό «καταδυόµενο» διέθετε διπλό κύτος, ένα σφαιρικής διατοµής για να αντέχει την πίεση ενώ ήταν σε κατάδυση και ένα υδροδυναµικό εξωτερικό βελτιστοποιηµένο για πλεύση στην επιφάνεια.

Το Narval παραλήφθηκε από το γαλλικό Ναυτικό το 1900 και παροπλίστηκε το 1909. Βέβαια όπως όλες οι πρώτες σχεδιάσεις έτσι και το Narval υπέφερε από σοβαρά προβλήµατα. Για παράδειγµα το σκάφος έπρεπε να παραµένει στην επιφάνεια για 21 λεπτά πριν καταδυθεί καθώς ο ατµολέβητας έπρεπε να πρώτα να κρυώσει.

Ο χρόνος αυτός µειώθηκε αργότερα στα 12 λεπτά, αλλά αυτό ουσιαστικά στερούσε από το υποβρύχιο το στοιχείο του αιφνιδιασµού. Τα προβλήµατα αυτά λύθηκαν αργότερα µε την υιοθέτηση των κινητήρων ντίζελ.

Οι δυνατότητες των πρώτων ελληνικών καταδυοµένων

Στο σχέδιο αυτό στηρίχθηκαν και τα δύο ελληνικά καταδυόµενα που παραγγέλθηκαν από το Ελληνικό Ναυτικό. Τα σκάφη αναφέρονται ως κλάση Schneider-Laubeuf, είχαν εκτόπισµα στην επιφάνεια 360 τόνων, 452 τόνων σε κατάδυση, το µήκος τους πλησίαζε τα 50 µέτρα, πλάτος 4,7, βύθισµα 2,7 και µπορούσαν να αναπτύξουν µέγιστη ταχύτητα στην επιφάνεια 12 κόµβων και 8 κόµβων σε κατάδυση.

Το πλήρωµά τους αποτελείτο από 24 άτοµα.

Το καταδυόµενο είχε αυτονοµία µε 8 κόµβους: τις 2 ώρες, µε 6 κόµβους 7.5 ώρες και µε 4.5 αυξανόταν στις 17.5 ώρες.  Ο οπλισµός και των σκαφών αποτελείτο από 4 εκτοξευτές τορπιλών των 45 εκ. εξωτερικά του σκάφους κάτω από το ξύλινο κατάστρωµα (2 στην πλώρη και 2 στην πρύµη µε γωνία 5º ως προς τον διαµήκη) και 1 τορπιλοσωλήνα  εσωτερικά στο πρωραίο διαµέρισµα.

Ο συνολικός φόρτος ήταν  6 τορπίλες Schwartzkorpf (5 στις θέσεις εκτοξεύσεως και µια εφεδρική). Το σκάφος  µπορούσε να φτάσει σε µέγιστο βάθος κατάδυσης έως και τα 36 µέτρα.

Η παραλαβή του πρώτου, εκ των δύο καταδυόµενων  του ∆ΕΛΦΙΝ έγινε στις 5 Οκτωβρίου 1912 από τον Πλωτάρχη  Στ. Παπαρηγόπουλο.

Η πρώτη τορπιλική επίθεση

Το ∆ΕΛΦΙΝ κατέπλευσε στο Ναύσταθµο εγκαίρως για να λάβει µέρος στους Βαλκανικούς Πολέµους του 1912-1913 και έµελλε να είναι το υποβρύχιο που πραγµατοποίησε την πρώτη επίθεση µε τορπίλη κατά σκάφους επιφανείας στην παγκόσµια ναυτική ιστορία.

Πιο συγκριµένα στις 9 ∆εκεµβρίου 1912 εξαπέλυσε τορπίλη εναντίον του τουρκικού καταδροµικού MEDJIDIEH.

Η τορπίλη απέτυχε να βρει το στόχο της και το ∆ΕΛΦΙΝ καταδιώχθηκε από τα τουρκικά πλοία  µε συνέπεια να καταδυθεί σε µεγάλο βάθος προς τα Μαυρονήσια.

Αµέσως µετά την επίθεση αυτή και ενώ βρίσκονταν εν καταδύσει, προσάραξε και για να απελευθερωθεί αναγκάστηκε να αφήσει τα µολυβένια βάρη ασφαλείας του. Αυτό του στέρησε τη δυνατότητα συµµετοχής στις υπόλοιπες επιχειρήσεις µέχρι το τέλος του πολέµου.

Στη συνέχεια έφτασε από το Μούδρο το θωρηκτό Αβέρωφ για να απαλλάξει τα ελληνικά πλοία από την τουρκική απειλή.

Ακολούθησε η περίοδος του εθνικού διχασµού και τα κίνηµα της «Εθνικής Άµυνας» µε την Αντάντ (Γαλλία, Βρετανία) να καταλαµβάνουν καίρια σηµεία των Αθηνών και  µαζί µε αυτά και τον Στόλο.

Έτσι το 1916 µαζί µε τα πλοία του Στόλου που κατασχέθηκαν από τους Γάλλους ήταν και τα δύο ελληνικά καταδυόµενα. Όταν επεστράφησαν όµως ήταν σε τόσο κακή κατάσταση που διατηρήθηκαν σε υπηρεσία για πολύ λίγο χρονικό διάστηµα  µέχρι και το 1920, οπότε και παροπλίσθηκαν.

Το ΞΙΦΙΑΣ

Το έτερο καταδυόµενο ΞΙΦΙΑΣ δεν µπόρεσε να λάβει µέρος σε πολεµικές επιχειρήσεις καθώς η παραλαβή του έγινε αργότερα.

Αυτό παραλήφθηκε στις 2 Μαρτίου του 1913 από τον Πλωτάρχη ∆. Λάµπρου. Όπως και το ∆ΕΛΦΙΝ κατασχέθηκε από τους Γάλλους το 1916 µαζί µε τα περισσότερα πλοία του Ελληνικού Στόλου και όταν επεστράφη οι Γάλλοι φρόντισαν να είναι σε τόσο κακή κατάσταση ώστε να µην µπορεί να χρησιµοποιηθεί επιχειρησιακά.

Παροπλίσθηκε ως καταδυόµενο το 1920 και το σκάφος χρησιµοποιήθηκε για λίγο καιρό αργότερα ως υδροφόρο.