Ιστορία
Ο Δοκός, ένα μικρό «άγνωστο» νησί που κρύβεται στον Αργολικό κόλπο, ανάμεσα στην Ύδρα και την Ερμιόνη, έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση πολλών πολέμων και συγκρούσεων.
Μολονότι το συγκεκριμένο νησί είναι άγνωστο στους περισσότερους Έλληνες, έχει τεράστιο ενδιαφέρον για την παγκόσμια αρχαιολογική κοινότητα, καθώς εκεί εντοπίστηκε το αρχαιότερο υποβρύχιο ναυάγιο που έχει βρεθεί ποτέ, σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Μάλιστα, τα πρώτα σημάδια πολιτισμού χρονολογούνται ήδη από την εποχή του Χαλκού.
Σύμφωνα, δηλαδή με τις αρχαιολογικές έρευνες που έχουν γίνει, το νησί κατοικείται εδώ και 6.000 χρόνια. Ο Δοκός χρησιμοποιήθηκε ανά τους αιώνες πολλές φορές ως ένα ασφαλές αγκυροβόλιο, λόγω της προνομιακής του θέσης, ακόμα και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Με βάση την απογραφή του 2011, ο Δοκός έχει μόλις 18 μόνιμους κατοίκους, ενώ πρόκειται για ένα ορεινό, άγονο, βραχώδες νησί, με λίγα κτίσματα και ελάχιστες πηγές νερού. Στην ανατολική πλευρά, βρίσκονται τα ερείπια ενός μεγάλου βυζαντινού-ενετικού κάστρου.
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, στη βόρεια ακτή του νησιού ιδρύθηκαν δύο μόνιμες εγκαταστάσεις, στο Ακρωτήριο Μύτη Κομμένη και στη θέση Λέδεζα, με μεγάλη ακμή του θαλάσσιου εμπορίου τόσο στα νερά του Αργοσαρωνικού όσο και στο Μυρτώο πέλαγος.
Το νησί αυτό παλαιότερα λεγόταν Απεροπία, λόγω της άπειρης θέας που προσέφερε η στρατηγική του θέση, ωστόσο μετονομάστηκε σε Δοκός κατά τη Βυζαντινή περίοδο λόγω της γεωγραφικής του θέσης, ονομασία που διατηρεί ακόμα και στις μέρες μας.
The Dokos shipwreck is the oldest underwater shipwreck discovery. The wreck has been dated to the second Proto-Helladic period, 2700–2200 BC. The remains of the shipwreck are located off the coast of southern Greece near the island of Dokos in the Aegean Sea. pic.twitter.com/VBBSLkJuxM
— World History Unplugged (@ArchivesWorld) November 29, 2020
Το παλαιότερο υποβρύχιο ναυάγιο του κόσμου στο Δοκό
Τον Αύγουστο του 1975 ο Peter Throckmorton, πρωτοπόρος ερευνητής των βυθών, εντόπισε μια μεγάλη συγκέντρωση σπασμένης κεραμικής μάζας στο βυθό της νήσου Δοκού, σε βάθος 15-30 μέτρων.
Λίγο αργότερα επέστρεψε στο σημείο μαζί με τον αρχαιολόγο Γιώργο Παπαθανασόπουλο και μαζί προσπάθησαν να χρονολόγησαν τα ευρήματα που είχε ανακαλύψει.
Τα αποτελέσματα ήταν πραγματικά απίστευτα. Τα κεραμικά ανήκαν στην περίοδο της πρωτοελλαδικής εποχής, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου, χρονολογημένο στα 2200 π.Χ.
Η υποβρύχια ανασκαφική έρευνα, η οποία κράτησε 4 ολόκληρα χρόνια λόγω της σπανιότητας αλλά και της σημασίας των ευρημάτων, έφερε στην επιφάνεια δύο λίθινες άγκυρες, μεγάλες ποσότητες κεραμικής όπως λυχνάρια, μαγειρικά σκεύη καθώς και πλήθος λίθινων εργαλείων, όπως μυλόπετρες, τριπτήρες από τον Σαρωνικό και λεπίδες οψιανού από τη Μήλο.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως το πρωτοελλαδικό πλοίο ναυάγησε στον Όρμο Σκίντου, διότι ο καπετάνιος γνώριζε ότι εκεί υπήρχε οικισμός και ότι ο όρμος θα του προσέφερε καταφύγιο. Η εκτίμηση λοιπόν είναι ότι το ναυάγιο προκλήθηκε όταν το σκάφος κινδύνευσε λόγω της τρικυμίας και πάνω στην προσπάθεια να στρίψει μέσα στον όρμο έχασε την ευστάθεια και βούλιαξε σε μικρή απόσταση από τη νότια βραχώδη ακτή του Ακρωτηρίου Κομμένη.
Στον Δοκό του σήμερα, στον ίδιο όρμο, αρκετά ιστιοπλοϊκά αλλά και τουριστικά πλοιάρια βρίσκουν προσωρινό αγκυροβόλιο κατά το πέρασμά τους από τον Σαρωνικό στο Μυρτώο και αντίστροφα, αγνοώντας όμως τη σημασία του ανά τους αιώνες.
Τα διαυγή πεντακάθαρα νερά του, η ηρεμία του τόπου αλλά και η ασφάλεια που συναντούν είναι ο μόνος λόγος διαμονής άλλωστε, τη στιγμή που τα μόνα σημάδια ζωής που βλέπει ο επισκέπτης αναφέρονται στα τρία γαϊδουράκια, στις ελεύθερες γαλοπούλες, και στα κατσίκια που βελάζουν βόσκοντας ελεύθερα στον κατά δικό τους τόπο που το υπουργείο πολιτισμού έχει κηρύξει πλέον αρχαιολογικό χώρο.
Δείτε το βίντεο:
