Ιστορία
Ο Εφιάλτης ήταν αρχαίος Έλληνας, γιος του Ευρυδήμου. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος παρουσιάστηκε στον Ξέρξη και του υπέδειξε τη στενή διάβαση που οδηγούσε από το όρος Καλλίδρομο στις Θερμοπύλες και ανέλαβε να οδηγήσει από ‘κει τους Πέρσες, για να χτυπήσουν έτσι από τα νώτα τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα (480 π.Χ.).
Για την κυκλωτική κίνηση των Περσών, επιλέχθηκαν οι 10.000 επίλεκτοι φρουροί του βασιλιά, γνωστοί και ως «Αθάνατοι», με αρχηγό τους τον Υδάρνη. Οι Πέρσες ακολούθησαν τον Εφιάλτη με τη δύση του ηλίου.
Όλο το βράδυ ακολούθησαν το μονοπάτι που τους οδηγούσε ο Έλληνας προδότης. Το όνομα αυτού του στενού περάσματος ήταν Ανοπαία Ατραπός και, επειδή και οι ελληνικές δυνάμεις του βασιλιά Λεωνίδα γνώριζαν την ύπαρξη του, είχαν θέσει ως φρουρούς του περάσματος 1.000 Φωκείς.
Οι Πέρσες απώθησαν τους Φωκείς και κύκλωσαν τους Έλληνες. Ο Εφιάλτης είχε εκπληρώσει το ρόλο του. Για τη πράξη του αυτή ο Πέρσης αυτοκράτορας του έδωσε μια μεγάλη χρηματική ανταμοιβή. Όταν οι Πέρσες νικήθηκαν και έφυγαν από την Ελλάδα, η Δελφική Αμφικτυονία, τον επικήρυξε έναντι χρηματικής αμοιβής και γι’ αυτό ο Εφιάλτης κατέφυγε στη Θεσσαλία.
Όταν έπειτα από χρόνια γύρισε στην πατρίδα του, Αντίκυρα, δολοφονήθηκε. Ο άντρας που τον σκότωσε ήταν ένας Τραχίνιος, ο Αθηνάδης, ο οποίος σύμφωνα με τον Ηρόδοτο τον αναγνώρισε.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πηγές που αναφέρουν και ως προδότες τους Ονήτη του Φαναγόρα, με καταγωγή από την Κάρυστο, αλλά και τον Κορυδαλλό από την Αντίκυρα. Αυτοί οι δυο κατά τον Ηρόδοτο δεν μπορεί να ήταν προδότες εφόσον η Αμφικτυονία δεν τους επικήρυξε. Είναι γνωστό πως ο Ηρόδοτος έτρεφε μεγάλη πίστη στην κρίση και στις αποφάσεις των Δελφών.
