Γιατί γιορτάζουμε την επανάσταση του 1821 την 25η Μαρτίου αφού είχε ξεκινήσει νωρίτερα;

Η 25η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως η ημέρα έναρξης της επανάστασης των Ελλήνων το 1821. Τον ξεσηκωμό του έθνους ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό, ο οποίος κρατούσε κάτι λιγότερο από 400 χρόνια.

Τι πραγματικά όμως συνέβη εκείνη την ημέρα; Πέρα από μερικές ασήμαντες μάχες, τίποτα το αξιοσημείωτο. Κανένα πολεμικό γεγονός με σημασία για το μέλλον του αγώνα, ούτε καν το η συμβολική έναρξη του αγώνα με την ύψωση του λαβάρου της επανάστασης στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως το τελευταίο έγινε 8 ημέρες νωρίτερα, όταν στην λειτουργία στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, συγκεντρώθηκαν οπλαρχηγοί και έκαμψαν τις αντιρρήσεις του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Άλλοι πάλι ισχυρίζονται πως αυτό δεν συνέβη ποτέ και πως πρόκειται για έναν μύθο που εμπνεύστηκε από τον Γάλλο φιλέλληνα ιστορικά Φρανσουά Πουκεβίλ, ο οποίος συνέγραψε την τετράτομη «Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδος». Η ιστορία διαδόθηκε προφορικά και απέκτησε εικόνα με τον πίνακα «Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας» του ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη.

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός δεν ανέφερε τίποτα γι’ αυτό το σημαντικό περιστατικό στα απομνημονεύματά του, που αν είχε συμβεί σίγουρα δεν θα το είχε παραλείψει. Άλλωστε σύμφωνα με ιστορικές πηγές εκείνη την ημέρα βρισκόταν στην Πάτρα και όχι στα Καλάβρυτα.

Η πρώτη μάχη της επανάστασης δόθηκε στη Μολδοβλαχία στις 22 Φεβρουαρίου, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον Προύθο ποταμό και κατέλαβε το Βουκουρέστι. Ο ξεσηκωμός εντός της χώρας ξεκίνησε στην Αρεόπολη της Μάνης στις 17 Μαρτίου, όταν οι πρόκριτοι συγκεντρώθηκαν και αποφάσισαν να πάρουν τα όπλα. Μια εκδοχή λέει πως εκεί βρέθηκε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, αν και δεν επιβεβαιώνεται.

Οι Τούρκοι είχαν υποψιαστεί τις κινήσεις των Ελλήνων. Στις 19 Μαρτίου ήχησαν για πρώτη φορά τα τουφέκια, όταν οι Πετμεζαίοι επιτέθηκαν σε άνδρες του βοεβόδα των Καλαβρύτων, Ιμπραήμ Αρναούτογλου. Στις 23 Μαρτίου έγινε η άλωση της Καλαμάτας, σχεδόν αναίμακτα. Η Άλωση της Τριπολιτσάς 6 μήνες αργότερα, ήταν εκείνη που εδραίωσε την επανάσταση.

Η 25η Μαρτίου ως ημέρα εορτασμού της Επανάστασης του 1821, καθιερώθηκε 17 χρόνια μετά την έναρξη της επανάστασης, και συγκεκριμένα το 1838 από τον Βασιλιά Όθωνα. Ο λόγος ήταν για να συνδεθεί με τη μεγάλη θρησκευτική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Υπήρξε ο διακαής πόθος του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να γίνει αυτή η σύνδεση με μια θρησκευτικοί γιορτή για να τονωθεί το φρόνημα των Ελλήνων για την επανάσταση.

Στην πραγματικότητα η ημερομηνία – σταθμός για την έναρξη της επανάστασης είναι η 23η Μαρτίου. Εκείνη την ημέρα έγινε η κατάληψη της Καλαμάτας, της Βοστίτσας (σημερινό Αίγιο), ενώ μάχη δόθηκε και στην Πάτρα.

Εκείνη την ημέρα, ο Σερραίος έμπορος και φλογερός πατριώτης Εμμανουήλ Παππάς, ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό το Άγιο Όρος, ώστε να ξεκινήσει την επανάσταση και στη Μακεδονία. Η 25η Μαρτίου λοιπόν ως ημέρα εορτασμού της έναρξης της επαναστάσεως έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα, που όμως με τη σειρά του βοήθησε κι αυτός στην επιτυχία της επανάστασης.