Ελληνική Βασιλική Αεροπορία: Οι επιχειρήσεις κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων του ’12-’13

Το αεροσκάφος ως μηχανή πόσο μάλλον δε ως πολεμικό εργαλείο δεν είχε συμπληρώσει ούτε μια δεκαετία ζωής από την πρώτη πτήση των αδερφών Ράιτ στις ΗΠΑ το 1903. Αυτό βέβαια δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για την αξιοποίησή του από τους πρώτους Έλληνες Αεροπόρους.

Βέβαια τόσο ως μηχανές όσο και ως αυτοσχέδια βομβαρδιστικά τα αεροπλάνα της εποχής δεν είχαν ουσιαστική επίδραση στην διεξαγωγή των επιχειρήσεων, το ψυχολογικό τους όμως αντίκτυπο στον εχθρό ήταν σημαντικό.

Η έναρξη του Α΄ Βαλκανικού πολέµου συνέπεσε µε τη συγκρότηση του πρώτου «Λόχου Αεροπορίας» στη Λάρισα, τον  Σεπτέµβριο του 1912, ο οποίος υπαγόταν απευθείας  στον Αρχιστράτηγο µέσω του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Στη δύναµή του 1ου αυτού Λόχου εντάχθηκαν άµεσα οι Αεροπόροι ∆ηµήτριος Καµπέρος, Μιχαήλ Μουτούσης, Παναγιώτης Νοταράς και Χρήστος Αδαµίδης, µαζί µε ισάριθµα αεροσκάφη Henry Farman ΙΙΙ.

Επειδή όµως τα συγκεκριµένα αεροσκάφη ήταν ακατάλληλα για πολεµικές επιχειρήσεις παραγγέλθηκαν τα βελτιωµένα Maurice Farman M.F.7 και Henry Farman HF.20, ενώ κατατάχθηκε µε το βαθµό του Ανθυπολοχαγού του Μηχανικού και ο Εµµανουήλ Αργυρόπουλος, ο οποίος είχε και το… δικό του αεροσκάφος ένα τύπου Nieuport IV.G.

Η πρώτη πολεµική αποστολή

Την 5η Οκτωβρίου 1912 πραγµατοποιήθηκε η πρώτη πολεµική αποστολή στα αεροπορικά χρονικά της Ελλάδας, όταν ο Υπολοχαγός ∆ηµήτριος Καµπέρος εκτέλεσε αποστολή τακτικής αναγνώρισης των Οθωµανικών στρατευµάτων στην περιοχή της Ελασσόνας.

Τις επόµενες ηµέρες οι αποστολές επαναλήφθηκαν, προσφέροντας πολύτιµες πληροφορίες για τη θέση των εχθρικών µονάδων, ενώ τα αεροσκάφη βοµβάρδιζαν τις Οθωµανικές δυνάµεις µε πρακτικά αυτοσχέδιες βόµβες, που είχαν µικρή αποτελεσµατικότητα µεν, αλλά σηµαντική ψυχολογική επίδραση δε.

Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στις 26 Οκτωβρίου 1912 από τον Οθωµανικό ζυγό, πρόσθεσε στο δυναµικό του «Λόχου Αεροπορίας» ένα αεροπλάνο τύπου Bleriot XI µε κινητήρα 50 ίππων, το οποίο πετούσε µισθωµένος Γάλλος αεροπόρος, επ’ ωφελεία του Οθωµανικού Στρατού.

Όταν ο Ελληνικός Στρατός απελευθέρωσε την πόλη το αεροπλάνο κατασχέθηκε και ο Γάλλος ιδιοκτήτης του απελάθηκε.

Στο µέτωπο της Ηπείρου

Κατόπιν, οι επιχειρήσεις µεταφέρθηκαν στο µέτωπο της Ηπείρου, όπου δέσποζαν τα οχυρά του Μπιζανίου πουτ είχε κατασκευάσει ο Οθωµανικός Στρατός υπό την επίβλεψη του Γερµανού στρατηγού Goltz.

Ο «Λόχος Αεροπορίας» έδρασε ενισχυµένος µε συνολικά 4 Maurice Farman M.F.7.

Η πρώτη αποστολή στο Μπιζάνι εκτελέστηκε στις 5 ∆εκεµβρίου 1912 από τον Υπολοχαγό Μιχαήλ Μουτούση.

Ο Μουτούσης πετώντας µε αεροπλάνο τύπου Maurice Farman M.F.7, αναγνώρισε από χαµηλό ύψος την περιοχή µέχρι τα Ιωάννινα και προσέβαλε µε αυτοσχέδιες βόµβες συγκεντρώσεις των Τούρκων, καθώς και τα οχυρά του Μπιζανίου.

Όταν προσγειώθηκε, οι στρατιώτες τον υποδέχθηκαν µε ζητωκραυγές, ενώ τον συνεχάρη για την επιτυχία του ο Αρχηγός Στρατού Ηπείρου.

Οι αποστολές συνεχίστηκαν µέχρι την απελευθέρωση των Ιωαννίνων την 21η Φεβρουαρίου 1913.

Ανάλογη προσπάθεια χρησιµοποίησης αεροσκαφών έγινε κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέµων και από το Ναυτικό. Την 11η Νοεµβρίου 1912 παραδόθηκε ένα υδροπλάνο τύπου Astra Hydroplane, το οποίο µεταφέρθηκε στη Λήµνο αλλά κατά τις δοκιµές αποδείχτηκε αποτυχηµένο.

Τότε κλήθηκε ο Υπολοχαγός Μουτούσης µε αεροσκάφος Maurice Farman Hydravion, ο οποίος µαζί µε τον Ανθυποπλοίαρχο Αριστοτέλη Μωραϊτίνη εκτέλεσαν την πρώτη στον κόσµο επιχείρηση προσβολής πλοίων την 24η Ιανουαρίου 1913.

Αυτή περιλάµβανε την αναγνώριση της δύναµης του τουρκικού Στόλου, στη βάση του στο Ναγαρά, στα ∆αρδανέλια και τον βοµβαρδισµό µε χειροβοµβίδες των εγκαταστάσεων.

Η αποστολή είχε σηµαντικό ψυχολογικό αντίκτυπο και απέδωσε σηµαντικές πληροφορίες, ανοίγοντας το δρόµο για την αξιοποίηση του αεροπορικού όπλου σε αεροναυτικές επιχειρήσεις.

Επίλογος

Το ενδιαφέρον στράφηκε εκ νέου στη Μακεδονία, όπου υπέβοσκε ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεµος.

Στην περιοχή ο Αργυρόπουλος πέταξε αρκετές αναγνωριστικές αποστολές µε ορµητήριο, το πεδίο προσγείωσης Λεµπέτ (σηµερινή Ευκαρπία) στη Θεσσαλονίκη.

Ο πρωτοπόρος αεροπόρος σκοτώθηκε µε το αεροπλάνο – λάφυρο του Γάλλου αεροπόρου στη Θεσσαλονίκη, τύπου Bleriot XI, µαζί µε τον διανοούµενο, ποιητή και οπλαρχηγό Κωνσταντίνο Μάνο, όταν έπεσαν σε καταιγίδα στην περιοχή του Λαγκαδά, την 4η Απριλίου 1913.