Ιστορία
Το παραμύθι «Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών» του Γερμανού Ε. Τ. Α Χόφμαν έγινε ευρέως γνωστό από τη διασκευή του Γάλλου συγγραφέα Αλέξανδρου Δουμά.
Η μικρή Κλάρα ξυπνά την παραμονή των Χριστουγέννων και βλέπει τον Καρυοθραύστη, το δώρο της, να ζωντανεύει μαζί με όλα τα παιχνίδια γύρω από το δέντρο.
Από τα πιο διάσημα μπαλέτα
Το διάσημο παραμύθι ενέπνευσε το 1892 τον Τσαϊκόφκσι να γράψει τη μουσική για το μπαλέτο «Καρυοθραύστης». Μέχρι σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και αγαπητά θεάματα του κλασικού ρεπερτορίου σε όλο τον κόσμο.
Ο Καρυοθραύστης στα παραμύθια των αδελφών Γκριμ
Το 1835 ο γηραιότερος αδελφός Γκριμ έγραφε στη «Γερμανική Μυθολογία» του για τη συμβολική σημασία του Καρυοθραύστη. Για τον Γιάκομπ Γκριμ ο Καρυοθραύστης είναι σύμβολο δύναμης, φέρνει τύχη και προστατεύει το σπίτι στο οποίο βρίσκεται από τα κακά πνεύματα.
Μια άλλη βερσιόν του Καρυοθραύστη
Το 1851 κυκλοφόρησε στη Γερμανία και μια άλλη εκδοχή του Καρυοθραύστη. Αυτή τη φορά από τον Χάινριχ Χόφμαν, συγγραφέα παιδικών παραμυθιών, ο οποίος εμπνεύστηκε φυσικά από το πρωτόλειο έργο του E. T. A Xόφμαν. Ο τίτλος του παραμυθιού αυτού ήταν «O βασιλιάς Καρυοθραύστης και ο φτωχός Ράινχολντ».
Ο «πατέρας» του ξύλινου Καρυοθραύστη
Εμπνευσμένος από το ομώνυμο παραμύθι ο ξυλουργός Φρίντριχ Βίλχελμ Φίχτνερ σχεδίασε την πρώτη, παραδοσιακή φιγούρα του Καρυοθραύστη το 1870. Αμέσως έγινε ανάρπαστη στην αγορά. Η οικογένειά Φίχτνερ συνέχισε την παράδοση. Σήμερα η όγδοη πλέον γενιά ακολουθεί ακόμη τα χνάρια του «πατέρα» του ξύλινου Καρυοθραύστη.
Η πατρίδα του Καρυοθραύστη
Η πατρίδα του ξύλινου Καρυοθραύστη είναι το Ερτσγκεμπίργκε στα σύνορα Γερμανίας-Τσεχίας. Εκεί οι χωρικοί ζούσαν παλιά από τη γεωργία και την υλοτομία. Έτσι καλλιέργησαν και την ξυλουργική τέχνη. Τα ξύλινα, χειροποίητα χριστουγεννιάτικα στολίδια της περιοχής είναι μέχρι σήμερα περιζήτητα.
Ιππότες και στρατιώτες
Η μαζική παραγωγή του ξύλινου Καρυοθραύστη ξεκίνησε προς το τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνα (δεξιά στην εικόνα). Aντίστοιχες ξύλινες φιγούρες συναντάμε και στην ελβετική παράδοση, όπως ο ξύλινος ιππότης (αριστερά) αλλά σε και πιο σύγχρονες εκδοχές πχ. στις ΗΠΑ, όπως ο αμερικανός στρατιώτης (στη μέση).
Από την παράδοση στον φουτουρισμό
Σήμερα η μεγαλύτερη γερμανική εταιρεία που παράγει μαζικά Καρυοθραύστες είναι η Steinbach από το Ανόβερο. Η εταιρεία γνώρισε άνοδο αμέσως μετά τον πόλεμο, όταν αμερικανοί στρατιώτες ήθελαν έναν «Καρυοθραύστη» ως αναμνηστικό από τη θητεία τους στη Γερμανία. Σήμερα η Steinbach έχει εξελίξει τη γκάμα της με 350 παραλλαγές. Μια από αυτές είναι ο Darth Vader από τον Πόλεμο των Άστρων.
