Λάρνακα 1978: Η κυπριακή Εθνοφρουρά αποδεκατίζει τους Αιγύπτιους καταδρομείς

Εκείνη την Κυριακή του Φεβρουαρίου αιγυπτιακές ειδικές δυνάμεις επιχείρησαν να σκοτώσουν δύο Άραβες τρομοκράτες στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Οι Κύπριοι αντέδρασαν, με αποτέλεσμα 15 Αιγύπτιοι να βρουν το θάνατο από τα κυπριακά πυρά.

Όλα ξεκίνησαν από το πρωινό της 18ης Φεβρουαρίου στην Λευκωσία. ∆ύο Παλαιστίνιοι τροµοκράτες εκτέλεσαν στις 10:45 το πρωί έξω από το ξενοδοχείο Χίλτον τον Γιουσούφ Σεµπάι, αρχισυντάκτη της εφηµερίδας του Καΐρου «Al-Ahram» και προσωπικό φίλο του προέδρου της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ.

Ο Σεµπάι, βρισκόταν στη Λευκωσία για την 6η σύνοδο του Κινήµατος «Αφροασιατικής Αλληλεγγύης» του οποίου προέδρευε ο Βάσσος Λυσαρίδης.

Ένας εκ των τροµοκρατών ήταν ο Σαρί Μοχάµεντ Κάνταρ, µέλος της διαβόητης οργάνωσης «Abu Nidal» (ANO), της πλέον εξτρεµιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης πριν την Χαµάς.

Στη συνέχεια οι δύο ένοπλοι εισέβαλλαν µέσα στο ξενοδοχείο όπου πραγµατοποιείτο το συνέδριο παίρνοντας 50 οµήρους µεταξύ αυτών και τον Βάσσο Λυσαρίδη.

Οι δύο τροµοκράτες δικαιολόγησαν τη δολοφονία του Σεµπάι, λέγοντας ότι ήταν ανάµεσα σε αυτούς που είχαν συνοδεύσει τον Αιγύπτιο πρόεδρο Ανουάρ Σαντάτ, το Νοέµβριο του 1977 στην επίσκεψή του στο Ισραήλ και στην συνάντησή του µε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μεναχέµ Μπεγκίν, θέτοντας τις βάσεις για την υπογραφή αργότερα της ειρηνευτικής συνθήκης µεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου στις 26 Μαρτίου του 1979.

Το γεγονός τόσο της επίσκεψης του Σαντάτ στο Ισραήλ όσο και της µετέπειτα συνθήκης ειρήνης, είχε θεωρηθεί τότε από τον Αραβικό κόσµο ως µέγιστη πράξη προδοσίας εκ µέρους της Αιγύπτου.

Να σηµειωθεί ότι και στην κηδεία του Σαντάτ µετά την δολοφονία του από φανατικούς ισλαµιστές στις 6 Οκτωβρίου του 1981, δεν είχε παρευρεθεί κανένας ηγέτης µουσουλµανικής χώρας πλην των ηγετών της Σοµαλίας και του Σουδάν!

Τέτοιο ήταν το χάσµα µε τον αραβικό κόσµο που είχε δηµιουργηθεί από την προσέγγιση Αιγύπτου και Ισραήλ.

Έτσι η δολοφονία του Αιγύπτιου δηµοσιογράφου ήταν το πρώτo βήµα στην σύγκρουση των φανατικών ισλαµιστών µε το Κάιρο κάτι που κορυφώθηκε, µε την δολοφονία του ίδιου του Σαντάτ.

Πως φτάσαµε στη µάχη

Πίσω στην Λευκωσία, οι κυπριακές Αρχές κατάφεραν να συµφωνήσουν µε τους δύο τροµοκράτες να αφήσουν ελεύθερο το µεγαλύτερο µέρος των οµήρων µε αντάλλαγµα την παραχώρηση αεροσκάφους προκειµένου να φύγουν από την Κύπρο.

Έτσι οι Αρχές της Κύπρου παραχώρησαν ένα αεροσκάφος DC-8  των Κυπριακών Αερογραµµών, στο οποίο επέβαιναν 12 (ή 11) όµηροι, στους οποίους συµπεριλαµβάνονταν τέσσερις Αιγύπτιοι, τρεις  Παλαιστίνιοι (δύο κατ΄ άλλες πληρ5οφορίες), δύο  Σύροι, ένας Μαροκινός, ένας Σουδανός και ένας Σοµαλός, τους δύο ενόπλους Άραβες και το 4µελές πλήρωµα (πιλότος, συγκυβερνήτης, ιπτάµενος µηχανικός και ένας φροντιστής).

Οι δύο ένοπλοι διέταξαν τους πιλότους να πετάξουν προς κάποια αραβική χώρα, αλλά καµία από τις χώρες που ζήτησε να προσγειωθεί (Συρία, Ιορδανία, Ιράκ) δεν έδινε άδεια.

Μετά κατευθύνθηκε προς τη Λιβύη και στη συνέχεια πέταξε νότια προς τη Σαουδική Αραβία, χωρίς να καταφέρει να εξασφαλίσει ούτε εκεί άδεια προσγείωσης.

Τα καύσιµα όµως εξαντλούνταν και προ του κινδύνου το αεροσκάφος να συντριβεί, οι δύο Κύπριοι πιλότοι το προσγείωσαν χωρίς άδεια στο Τζιµπουτί, στις 04.30 πρωινή της 19ης Φεβρουαρίου.

Εκεί οι ένοπλοι επικοινώνησαν ξανά µε τις κυπριακές Αρχές µε τον Κύπριο πρόεδρο Σπύρο Κυπριανού να τους προτείνει να επιστρέψουν πίσω στην Κύπρο και να τους δίνει κυπριακά διαβατήρια για να αναχωρούσαν σε χώρα της επιλογής τους,  µε αντάλλαγµα την απελευθέρωση όλων των οµήρων.

Οι ένοπλοι δέχτηκαν και το DC-8 απογειώθηκε µε κατεύθυνση πίσω στη Λάρνακα όπου και προσγειώθηκε στις 17:40 το απόγευµα  της ίδιας ηµέρας δηλαδή της Κυριακής 19 Φεβρουαρίου.

Η προσφορά αυτή στους δύο Άραβες ενόπλους όµως δυσαρέστησε το Κάιρο.

Σύµφωνα µε ρεπορτάζ του περιοδικού Time, ο Σαντάτ είχε ζητήσει από τον πρόεδρο Κυπριανού να σώσει τους οµήρους και να εκδώσει τους τροµοκράτες στο Κάιρο, κάτι που όµως αφενός ήταν δύσκολο, δηλαδή να επιτευχθούν και τα δύο αιτήµατα  του Σαντάτ και αυτό αναίµακτα, αφετέρου δε, στο Κάιρο θεώρησαν ότι η Λευκωσία είχε αποφασίσει να δώσει το ελεύθερο στους τροµοκράτες να αναχωρούσαν από την Κύπρο.

Είχαν σκοπό οι κυπριακές Αρχές µετά την απελευθέρωση των οµήρων να προχωρούσαν στη σύλληψη τελικά των δύο Αράβων και στη συνέχεια στην έκδοσή τους στην Αίγυπτο, αντί  να τους αφήσουν να φύγουν µε κυπριακά διαβατήρια, αυτό είναι κάτι που δεν θα το µάθουµε.

Σηµασία έχει πως οι Αιγύπτιοι θεώρησαν ότι η Κύπρος είχε σκοπό να τους αφήσει να φύγουν και έτσι έλαβε την απόφαση για επέµβαση χωρίς την άδεια των κυπριακών Αρχών.

Η αιγυπτιακή επέµβαση & η µάχη

Πέντε λεπτά µετά την προσγείωση του DC-8, στις 17:45 ο Αιγύπτιος πρωθυπουργός Μαµντούχ Σαλέµ, ενηµέρωσε την κυπριακή κυβέρνηση ότι ένα αεροπλάνο µε τον Αιγύπτιο υπουργό Πληροφοριών θα έφθανε στη Λάρνακα για διαπραγµατεύσεις.

Εκεί η υπόθεση αρχίζει να µπερδεύεται.

Οι Κύπριοι υποστηρίζουν ότι ο Σαλέµ δεν ανέφερε τίποτα περί αποστολής µε το ίδιο το αεροσκάφος ειδικών δυνάµεων. Από την άλλη πλευρά ο πρόεδρος Σαντάτ, αργότερα ισχυρίστηκε πως είπε στους Κύπριους ότι «γιοι µας έρχονται να βοηθήσουν να αντιµετωπιστεί αυτή η κατάσταση».

Ποιοι ήταν αυτοί οι «γιοι» του Σαντάτ; Επρόκειτο για καταδροµείς της ∆ιεύθυνσης Ειδικών  ∆υνάµεων (El-Sa’ka), της Αιγύπτου, η οποία προσγειώθηκε στη Λάρνακα µε µεταφορικό  αεροσκάφος C-130Η.

Το πιο πιθανό είναι το Κάιρο απλώς ενηµέρωσε τον Κυπριανού ότι «άνθρωποι βρίσκονται καθ’ οδόν για να βοηθήσουν στη διάσωση των οµήρων» χωρίς να αναφέρουν ποιος επέβαινε  σε αυτό ή ποιες  οι ακριβείς προθέσεις τους µε τη Λευκωσία να θεωρεί ότι η πτήση αφορούσε –και δικαιολογηµένα αφού αυτή ήταν η ενηµέρωση από το Κάιρο- µόνο τον Αιγύπτιο υπουργό Πληροφοριών και ενδεχοµένως κάποιους βοηθούς του ως διαπραγµατευτές.

Ο Κύπριος υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων, και ο Αρχηγός της Αστυνοµίας, όταν πήγαν στο αιγυπτιακό C-130 αµέσως µετά την προσγείωσή του, είδαν έκπληκτοι ότι το αεροσκάφος δεν µετέφερε κανένα υπουργό Πληροφοριών παρά µόνο γύρω στους 70 πάνοπλους καταδροµείς (άλλες πηγές αναφέρουν 58 άλλες 74). 

Αµέσως η κυπριακή κυβέρνηση διεµήνυσε στον Αιγύπτιο πρεσβευτή και στον στρατιωτικό Ακόλουθο ότι δεν θα επέτρεπε την ανάληψη καµιάς στρατιωτικής δράσης, εκ µέρους των Αιγυπτίων. Ωστόσο απέτυχαν και να δώσουν  εντολή άµεσης απογείωσης του C-130 ή τουλάχιστον να το οδηγήσουν σε κάποιο άλλο σηµείο του αεροδρόµιου µακριά από το DC-8.

Στις 19:25 οριστικοποιήθηκε η συµφωνία µε τους ενόπλους, οι οποίοι επέµεναν να φωτογραφηθούν και µε τα νέα κυπριακά τους διαβατήρια.

Μια ώρα αργότερα ο στρατιωτικός Ακόλουθος της Αιγύπτου πήγε στο C-130, σύµφωνα µε την κυπριακή Κυβέρνηση, για να δώσει τελευταίες εντολές στους καταδροµείς, κατόπιν εντολής του ίδιου του Σαντάτ.

Προφανώς το αιγυπτιακό σχέδιο ήταν οι καταδροµείς να εκδράµουν στο DC-8 αιχµαλωτίζοντας ή σκοτώνοντας τους δύο ενόπλους και στη συνέχεια η άµεση απογείωσή τους από τη Λάρνακα.

Έτσι στις 20:30 το βράδυ οι Αιγύπτιοι καταδροµείς ξεκινούν την επιχείρηση τους. Ξαφνικά το τζιπ που µετέφερε το C-130 κατεβαίνει από τη ράµπα και µε ταχύτητα αρχίζει να κινείται προς το DC-8 ακολουθούµενο από την υπόλοιπη οµάδα των καταδροµέων που έτρεχαν πίσω του.

Καθώς το τζιπ προχωρούσε γρήγορα προς το DC-8, οι κυπριακές δυνάµεις, φέρεται να εξέδωσαν προφορική προειδοποίηση να διακόψουν την επιχείρησή τους. Σύµφωνα µε άλλες αναφορές, οι Κύπριοι εξέδωσαν δύο προφορικές ειδοποιήσεις, µε τη δεύτερη να απαιτεί άµεσα την επιστροφή των Αιγυπτίων στο αεροσκάφος τους.

Οι Αιγύπτιοι καταδροµείς δεν υπάκουσαν και άρχισαν να πυροβολούν από το τζιπ κατά του DC-8 ρίχνοντας τυφλές βολές στο πιλοτήριο και στο µπροστά τµήµα της ατράκτου.

Αµέσως οι Εθνοφρουροί που στο µεταξύ είχαν ακροβολιστεί γύρω από τα δύο αεροσκάφη  άρχισαν µαζικά πυρά. Αυτό που επακολούθησε ήταν µια θυελλώδης µάχη που κράτησε 50 ολόκληρα λεπτά!

Οι Αιγύπτιοι, αν και µε ειδική εκπαίδευση τα είχαν σχεδόν χαµένα καθώς, µέσα στη νύχτα δε γνώριζαν από πού έρχονταν τα πυρά. Από το DC-8 ή από αλλού;

Τελικά τα πυρά έρχονταν από όλες τις κατευθύνσεις.

Ένα RPG των Κύπριων Εθνοφρουρών τινάζει το τζιπ στον αέρα σκοτώνοντας όσους επέβαιναν σε αυτό, ενώ ένα Α/Τ βλήµα των 106 χλστ. από ένα Μ40Α1 (τα γνωστά ΠΑΟ) κτυπά το C-130 στο ρύγχος διαλύοντας το πιλοτήριο και σκοτώνοντας τα τρία µέλη του πληρώµατος.

Η σφοδρότατη ανταλλαγή των πυροβολισµών γινόταν σε απόσταση µικρότερη των 300 µέτρων. Με το αεροσκάφος  της κατεστραµµένο, η αιγυπτιακή δύναµη και οι κυπριακές ειδικές δυνάµεις αντάλλασσαν σφοδρά πυρά για σχεδόν µια ώρα στην πίστα του αεροδροµίου.

Μερικοί από τους Αιγύπτιους καλύφθηκαν σε ένα κοντινό άδειο αεροσκάφος της Air France.

Ο Κυπριανού, ο οποίος παρακολουθούσε τα γεγονότα από τον πύργο ελέγχου του αεροδροµίου, αναγκάστηκε να φυγαδευθεί και να κρυφτεί καθώς Αιγύπτιοι καταδροµείς, µέσα στον πανικό τους έβαλλαν και κατά του πύργου ελέγχου.

Το τέλος της µάχης ήρθε όταν οι Αιγύπτιοι είδαν ότι δεν υπήρχε ελπίδα να βγουν ζωντανοί από τα καταιγιστικά πυρά των Εθνοφρουρών ανακοινώνοντας ότι παραδίδονται.

Το αποτέλεσµα όµως ήταν οδυνηρό για αυτούς: ∆εκαπέντε κείτονταν νεκροί στην πίστα του αεροδροµίου και άλλοι δεκαοχτώ είχαν τραυµατιστεί όπου και  µεταφέρθηκαν  στο Γενικό Νοσοκοµείο της Λάρνακας.

Από κυπριακής πλευράς υπήρξαν µόνο τραυµατίες, έξι στον αριθµό, ανάµεσα στους Εθνοφρουρούς, µαζί µε ένα αστυνοµικό και ένα πολίτη και αυτοί ελαφρά.

Η Εθνοφρουρά είχε υπερασπιστεί επιτυχώς το αεροδρόµιο της Λάρνακας.

Επίλογος

Μετά την επίθεση, προέκυψε ότι η παράδοση των δύο αεροπειρατών είχε ήδη εξασφαλιστεί τη στιγµή της αποτυχηµένης αιγυπτιακής επίθεσης. Το τι έγινε µε τους δύο τροµοκράτες είναι άγνωστο.

Άλλες πηγές αναφέρουν ότι συνελήφθησαν από τις κυπριακές Αρχές και αργότερα εκδόθηκαν στην Αίγυπτο, όπου και καταδικάστηκαν σε ισόβια. Άλλες αναφέρουν ότι τουλάχιστον ο Σαρί Μοχάµεντ Κάνταρ απελάθηκε από την Κύπρο και συνέχισε τις τροµοκρατικές δραστηριότητές του σε Ιταλία, ∆ανία, και Σουηδία.

Θεωρείται, χωρίς όµως να είναι επιβεβαιωµένο, ότι έχασε τη ζωή του, το 1988 κατά την διάρκεια της τροµοκρατικής επίθεσης στην Ελλάδα, στο πλοίο «City of Poros».

Μια ακόµη θεωρία για την τύχη του είναι ότι κατάφερε να διαφύγει στην τότε ΕΣΣ∆, µέσω Ελλάδας και Ανατ. Γερµανίας.

Τα ίχνη του πάντως αγνοούνται έκτοτε. Αργότερα στην κηδεία των 15 Αιγυπτίων, ο Σαντάτ είπε ότι διέταξε την επίθεση στο DC-8 όταν κατάλαβε ότι οι κυπριακές Αρχές θα έδιναν διαβατήρια στους δύο δολοφόνους να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Ο Σαντάτ εξοργισµένος, αποφασίζει τη διακοπή των διπλωµατικών σχέσεων της Αιγύπτου µε την Κύπρο, παρά το γεγονός ότι δέχτηκε έντονες επικρίσεις από άλλες αραβικές χώρες για την απόφασή του να διατάξει επιδροµή σε ξένη χώρα χωρίς την άδεια των Αρχών της.

∆ίχως την παραµικρή αυτοσυγκράτηση αποκάλεσε τον πρόεδρο Κυπριανού «νάνο» και τον απείλησε ότι «θα πληρώσει για την προδοτική του απόφαση, που κατέληξε στο θάνατο µερικών από τα παιδιά του», όπως είχε πει.

Στις 20 Φεβρουαρίου, η Αίγυπτος ανακάλεσε τη διπλωµατική της αποστολή και ζήτησε από την Κυπριακή κυβέρνηση να κάνει το ίδιο στο Κάιρο. Με τη σειρά της, η Κύπρος ζήτησε την αποχώρηση του στρατιωτικού ακολούθου της Αιγύπτου, καθώς ο πρεσβευτής είχε ήδη αποχωρήσει.

Οι δύο χώρες διέκοψαν τις διπλωµατικές τους σχέσεις για αρκετά χρόνια, οι οποίες αποκαταστάθηκαν το 1984. Αραβικές χώρες όπως η Συρία και η Λιβύη κατήγγειλαν την ενέργεια της Αιγύπτου.

Ως συνέπεια της καταστροφής, η αιγυπτιακή κυβέρνηση αποφάσισε τη δηµιουργία µιας νέας αντιτροµοκρατικής µονάδας της “Task Force 777” ή “Unit  777” εντός της ∆ιεύθυνσης Ειδικών ∆υνάµεων (El-Sa’ka), του αιγυπτιακού Στρατού.