Λόφος Φιλοπάππου: Από πού πήρε το όνομά του;

Οι περισσότεροι αν όχι όλοι μας, έχουμε πάει κάποια στιγμή στη ζωή μας, βόλτα στο λόφο του Φιλοπάππου, ωστόσο λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν λεπτομέρειες για την ιστορία του ανθρώπου που είναι πίσω από αυτό το όνομα.

Είναι ο Φιλοπάππος ο οποίος μάλιστα πολλοί δεν γνωρίζουν ότι δεν ήταν Έλληνας. Κι όμως υπάρχουν πολλές άγνωστες πληροφορίες για τον ίδιο και την ιστορία του Φιλοπάππου.

Ο κατάφυτος λόφος που βρίσκεται, λοιπόν, απέναντι από την Ακρόπολη πήρε το όνομά του από τον Φιλοπάππο.

Παλιότερα δεν είχε βέβαια αυτό το όνομα. Για την ακρίβεια, στην αρχαιότητα τον αποκαλούσαν λόφο των Μουσών ή Μουσείο κι αυτό γιατί σύμφωνα με τη μυθολογία πάνω στο λόφο συνέθετε και έψαλε τους ύμνους του συνοδεία της λύρας του ο μαθητής του Ορφέα.

Ήταν ο περίφημος Μουσαίος. Μάλιστα λεγόταν ότι εκεί πάνω βρισκόταν και ο τάφος του. Από λόφο Μουσών μετονομάστηκε σε Φιλοπάππου κατά τη Ρωμαϊκή εποχή.

Ποιος ήταν όμως ο Φιλοπάππος;

Όπως είπαμε δεν πρόκειται για κάποιον Αθηναίο αλλά ούτε καν Έλληνα. Ολόκληρο το όνομά του ήταν Γάιος Ιούλιος Αντίοχος Επιφανής Φιλόπαππος (στα λατινικά: Gaius Julius Antiochus Epiphanes Philopappus‎) και ήταν ένας ευεργέτης της πόλης των Αθηνών.

Γεννημένος κοντά στο 70 μ.Χ. ήταν ο εγγονός του Αντίοχου Δ΄ του Επιφανούς, τελευταίου βασιλέως της Κομμαγηνής στη σημερινή Συρία. Σε αυτό τον άνδρα είναι αφιερωμένο, λοιπόν, το μνημείο του Φιλοπάππου στον ομώνυμο λόφο.

Ο Φιλοπάππος ήρθε από την πατρίδα του με αρκετό πλούτο και σύντομα άρχισε να τον μοιράζει στην τότε αρχαία Ελλάδα. Ήταν μάλιστα αγωνοθέτης στα Διονύσια, ενώ στην πορεία ονομάστηκε Αθηναίος πολίτης και τέλος ανακηρύχτηκε και ύπατος της πόλης.

Κι γι’ αυτό οι Αθηναίοι τίμησαν την αγάπη του για την πόλη τους ενώ υπάρχουν αναφορές για την αγάπη του στον αρχαίο ελληνικό πολιτισιμό. Το μνημείο του Φιλοπάππου ανεγέρθη το 114 με 116 προς τιμή του με δαπάνες της πόλης των Αθηνών και υπό την επίβλεψη των δύο αδελφών του. Και δεν επρόκειτο για κάποιον απλό τάφο ή ένα μικρό μνημείο.

Αντιθέτως ήταν ένα ολόκληρο ταφικό μνημείο τεραστίων διαστάσεων. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι η πρόσοψη του η οποία έβλεπε προς την πλευρά του Παρθενώνα είχε ύψος 12 μέτρα και όλο το μνημείο είχε τον όγκο μιας σημερινής πολυώροφης πολυκατοικίας.

Το ταφικό μνημείο δεν είχε απλή όψη αλλά αντιθέτως ήταν διακοσμημένο με ανάγλυφες παραστάσεις οι οποίες έδειχναν τον ίδιο τον Φιλόπαππο πάνω σε άρματα, να παρακολουθεί διάφορες τελετές αλλά και να περικυκλώνεται από υπηρέτες και ραβδούχους και άλλα παρόμοια.

Ένα πραγματικά εντυπωσιακό μνημείο που σκοπό είχε να τραβήξει το βλέμμα του επισκέπτη της περιοχής…