MGR-1B Honest John: Ο πρώτος τακτικός πύραυλος του ΕΣ

Ο πύραυλος εδέχετο κεφαλή Υψηλής Εκρηκτικότητας (ΗΕ), λάμψεως-καπνού ή πυρηνική.

Η πυρηνική κεφαλή ήταν το κυρίως όπλο και είχε ισχύ 20 κιλοτόνων, όσο και η ατομική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα.

Στις ασκήσεις βέβαια εχρησιμοποιείτο η κεφαλή λάμψεως-καπνού, της οποίας οι προδιαγραφές προσομοίαζαν προς αυτές της πυρηνικής κεφαλής αφενός (μάζα, κέντρο βάρους κ.λπ.) και αφετέρου ήταν εύκολη η παρατήρηση του σημείου εκρήξεως.

Η προώθηση του βλήματος γινόταν με στερεά καύσιμα που εκαίγοντο επί 6 δευτερόλεπτα.

Μετά ο πύραυλος ακολουθούσε καμπύλη τροχιά, σαν συμβατικό βλήμα πυροβόλου.

Εξωτερική περιγραφή

Ο πύραυλος απετελείτο από την κεφαλή και το σώμα του πυραύλου. Το σώμα ήταν επίμηκες κυλινδρικό σωληνωειδές και ήταν γεμάτο από το στερεό προωθητικό καύσιμο.

Απετελείτο από και έφερε τα εξής:

1. Στο πρόσθιο μέρος υπήρχε μικρός κενός χώρος, ο οποίος αποτελούσε το διαμέρισμα του πυροσωλήμα μετά την άρμωση της κεφαλής. Έφερε δε και ηλεκτρικές επαφές για τη σύνδεση του καλωδίου εναύσεως των πυραυλίσκων περιστροφής. Είχε και μικρή θύρα για την εύκολη πρόσβαση στον χώρο.

2. Ακριβώς πίσω από το διαμέρισμα του πυροσωλήνα υπήρχαν 4 ζεύγη πυραυλίσκων, που ήταν τοποθετημένα ανά 900 επί της περιφερείας του σώματος και με τέτοια κλίση ώστε η διεύθυνση των αερίων να συμπίπτει με την εφαπτομένη της περιφερείας του σώματος. Το καύσιμό τους καιγόταν σε 0,4 δευτερόλεπτα και σκοπός τους ήταν να προσδίδουν περιστροφική κίνηση στον πύραυλο για σταθερότητα τροχιάς.

3. Στο πίσω μέρος υπήρχαν 4 μεγάλα πτερύγια τοποθετημένα ανά 900 με πολύ ελαφρά κλίση ως προς την επιφάνεια του σώματος, που σκοπό είχαν την υποβοήθηση και τη διατήρηση της περιστροφικής κίνησης του πυραύλου καθόλη τη διάρκεια της πτήσεως. Ήταν τέτοια η κλίση, ώστε και αν ακόμα οι πύραυλοι περιστροφής δεν ανεφλέγονταν για οποιονδήποτε λόγο, τα πτερύγια προσέδιδαν στον πύραυλο περιστροφική κίνηση κατά την πτήση.

4. Σημεία αναρτήσεως. Υπήρχαν δύο προεξοχές από ισχυρό έλασμα και οπή, η μία ελαφρώς πίσω από τους πυραύλους περιστροφής και η άλλη στο πίσω άκρο του σώματος. Σκοπός τους ήταν να βιδώνεται εκεί η δοκός ανυψώσεως του γερανού για τη φόρτωση του πυραύλου.

5. Οδηγοί. Αυτοί ήταν προεξοχές κατάλληλα διαμορφωμένες για την εφαρμογή στη δοκό εκτοξεύσεως του εκτοξευτού, για να ολισθαίνει ο πύραυλος κατά την εκτόξευση και να παίρνει τη σωστή κατεύθυνση προς τον στόχο. Ευρίσκοντο σε εκ διαμέτρου αντίθετη θέση ως προς τα σημεία αναρτήσεως. Ο πρόσθιος οδηγός είχε μορφή πέλματος και εφάρμοζε στην αύλακα που είχε η δοκός εκτοξεύσεως από το σημείο εκείνο και εμπρός. Ο οπίσθιος οδηγός είχε σχήμα Π και αφενός ακουμπούσε επάνω στον ολισθητήρα της δοκού, αφετέρου εφάπτετο στα πλευρά του ολισθητήρα.

6. Στο πίσω άκρο, ακριβώς πίσω από τον οπίσθιο οδηγό και λίγο αριστερότερα, υπήρχε θέση όπου εφορμοζόταν ένας διακόπτης με μορφή ράβδου κάθετης προς την επιφάνεια του σώματος. Αυτός ο διακόπτης συνδεόταν με καλώδιο με τους πυραύλους περιστροφής και έκλεινε το κύκλωμα εναύσεως μόλις ο πύραυλος εγκατέλειπε τον εκτοξευτή.

7. Στο πίσω άνοιγμα του σώματος, στη δίοδο διαφυγής των αερίων, υπήρχε θέση για την τοποθέτηση της μονάδας εναύσεως του προωθητικού καυσίμου.

Ο εκτοξευτής

Ο εκτοξευτής ήταν ένα βενζινοκίνητο βαρύ αυτοκίνητο (32 τόνοι απόβαρο) μέ τέσσερα ζεύγη ελαστικών στο πίσω μέρος.

Έφερε τη δοκό εκτοξεύσεως, η οποία ήταν στερεωμένη επάνω σε φορέα στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου. Η δοκός εφάρμοζε στο πίσω μέρος του φορέα της και μπορούσε να κινηθεί καθ’ ύψος, μαζί δε με τον φορέα μπορούσε να κινηθεί κατά διεύθυνση για τις ανάγκες της σκοπεύσεως.

Όταν ο εκτοξευτής δεν εχρησιμοποιείτο ή ήταν σε κίνηση, η δοκός ήταν κατεβασμένη και το εμπρός μέρος της ακουμπούσε σε υποστήριγμα στο εμπρός μέρος του αυτοκινήτου.

Η καθ’ ύψος κίνηση της δοκού γινόταν από δύο φιάλες με υδραυλική πίεση ελαίου. Ο συμπιεστής ελαίου έπαιρνε κίνηση από τη μηχανή του οχήματος.

Η τελική ρύθμιση της κλίσεως γινόταν με χειροκίνητο στροφείο που βρισκόταν στο πίσω δεξιό του οχήματος.

Στο πίσω αριστερό έφερε άλλο χειροκίνητο στροφείο για την ρύθμιση της κατά διεύθυνση σκοπεύσεως.

Το όχημα έφερε σε ειδικές θήκες 6 αναδιπλούμενα πόδια (3 σε κάθε πλευρά) που κετέληγαν σε ισχυρά πέλματα.

Αυτά, όταν επρόκειτο να ταχθεί ο εκτοξευτής για βολή, τα τραβούσαν οι στρατιώτες από τις θήκες τους, τα αναδίπλωναν για να φέρουν τα πέλματα στο έδαφος και μετά εχειρίζοντο το χειροκίνητο υδραυλικό σύστημα για να οριζοντιώσουν τον εκτοξευτή. Η οριζοντίωση ελεγχόταν με αεροστάθμες (φυσαλίδες).

Η δοκός εκτοξεύσεως έφερε στο επάνω μέρος της ολισθητήρα πάνω στον οποίο γλιστρούσε ο πύραυλος κατά την εκτόξευση.

Από το μέσον περίπου και εμπρός έφερε αύλακα μέσα στην οποία εφάρμοζε ο πρόσθιος οδηγός. Ο ολισθητήρας αλειφόταν με γράσο πριν από την εκτόξευση.

Στο πρόσθιο άκρο της δοκού, στο αριστερό της μέρος και κάθετα προς αυτήν, υπήρχε μικρή ράβδος.

Σκοπός της ήταν να σπάσει προσκρούοντας επάνω της ο προεξέχων ραβδοειδής διακόπτης, που ήταν στο πίσω άκρο του πυραύλου, κατά τη στιγμή που ο πύραυλος εγκατέλειπε τη δοκό, καθώς και να πυροδοτηθούν οι πύραυλοι περιστροφής.

Στο πίσω δεξιό, η δοκός έφερε τη θέση τοποθετήσεως του τετράντος για την καθ’ ύψος σκόπευση του πυραύλου. Στο πίσω αριστερό, έφερε θέση για την τοποθέτηση της σκοπευτικής διόπτρας για την κατά διεύθυνση σκόπευση.

Δεξιά και αριστερά είχε σιδερένιες σκάλες αφενός για να ευκολύνεται η πρόσβαση στην κεφαλή και τον πυροσωλήνα και αφετέρου για τη συντήρηση της δοκού και του ολισθητήρα.

Τέλος, η δοκός έφερε τρία ζεύγη ιμάντων με τους οποίους δενόταν ο πύραυλος μετά τη φόρτωση και μέχρι την εκτόξευση.

Η Συσκευή Μετρήσεως Ανέμου

Οι μετεωρολογικές συνθήκες είχαν δραστική επίδραση στην πτήση του πυραύλου προς τον στόχο.

Στο συμβατικό βλήμα πυροβόλου εφαρμόζεται η εσωτερική βλητική και η εξωτερική βλητική. Εκεί η εσωτερική βλητική ελέγχεται και η εξωτερική δεν επηρεάζει δραστικά την τροχιά του βλήματος, γιατί το βλήμα έχει ικανοποιητική αρχική ταχύτητα καθώς εξέρχεται από τον σωλήνα του πυροβόλου, έχει ήδη αποκτήσει την περιστροφική κίνησή του και τέλος το σχήμα και ο όγκος του εξασφαλίζουν χαμηλό δείκτη αντίστασης, άρα την ελάχιστη δυνατή επίδραση των καιρικών φαινομένων. Στον πύραυλο όμως έχουμε μόνο εξωτερική βλητική.

Αυτός αρχίζει να κινείται με δικά του μέσα κι έτσι αποκτά την ποθητή αρχική ταχύτητα για να συνεχίσει την πορεία του προς τον στόχο. Λόγω όγκου, σχήματος και κυρίως λόγω των τεραστίων πτερυγίων, επηρεάζεται άμεσα από την ένταση και τη διεύθυνση του ανέμου, τη θερμοκρασία, τα ανοδικά ή καθοδικά αέρια ρεύματα κ.λπ.

Για τον λόγο τούτο, γίνεται μετεωρολογική παρατήρηση από ειδικευμένο τμήμα μετεωρολόγων, με άφεση μπαλονιού και τα στοιχεία μεταβιβάζονται στο Κέντρο Διευθύνσεως Πυρός (ΚΔΠ), για τον υπολογισμό των στοιχείων βολής. Κατά τη διάρκεια της βολής υπάρχει η Συσκευή Μετρήσεως Ανέμου (ΣΜΑ) για τη μέτρηση της διευθύνσεως και της εντάσεως του ανέμου για την περίπτωση που θα χρειασθεί να διορθωθούν τα στοιχεία βολής την τελευταία στιγμή.

Η ΣΜΑ, λοιπόν, ευρίσκεται επάνω σε ένα δίτροχο που ερυμουλκείτο από ένα φορτηγό όχημα Dodge 3/4 τόνου και απετελείτο από έναν τηλεσκοπικό ιστό στην άκρη του οποίου ετοποθετείτο συσκευή μετρήσεως (αεροπλανάκι) της διευθύνσεως και της εντάσεως του ανέμου που τα ανέλυε σε δύο συνιστώσες, τη διαμήκη και την εγκάρσια.

Επάνω στο ρυμουλκούμενο υπήρχε επίσης μία βενζινομηχανή που κινούσε τον συμπιεστή ελαίου για την ανύψωση του ιστού. Ο ιστός αναπτυσσόταν σε ύψος 50 ποδών (περίπου 16 μέτρα) αφού οριζοντιωθεί το ρυμουλκούμενο και λάβει κατεύθυνση παράλληλη με αυτήν της δοκού εκτοξεύσεως.

Ο ιστός δενόταν και παρέμενε κατακόρυφος με δύο τριάδες συρματοσχοίνων προσαρτημένων στο 1/3 και στα 2/3 του ύψους του. Τα συρματόσχοινα έφεραν στην άκρη τους σιδηρούς πασαλίσκους και συσκευή τάσεως. Οι πασαλίσκοι εκαρφώνοντο στο έδαφος σε λογική απόσταση από τον ιστό και τα σύρματα ετεντώνοντο με τις χειροκίνητες συσκευές τάσεως.

Το αεροπλανάκι είχε ελευθερία κινήσεως περί τον άξονά του προς κάθε κατεύθυνση και χωρίς περιορισμό. Οι ενδείξεις του απεστέλλοντο με καλώδιο στη συσκευή καταγραφής και αναλύσεως.

Άλλα οχήματα

Η μεταφορά του πυραύλου γινόταν με ένα όχημα Μ55 των 5 τόνων, το οποίο μπορούσε να μεταφέρει δύο πυραύλους και ρυμουλκούσε έναν δίτροχο φορέα με έναν έτοιμο πύραυλο.

Για τη φόρτωση του πυραύλου επάνω στον εκτοξευτή υπήρχε ένας αυτοκινούμενος υδραυλικός γερανός με τηλεσκοπική δοκό.

Στο άγκιστρο της τροχαλίας ανυψώσεως του γερανού κρεμιόταν μία δοκός η οποία βιδωνόταν στα σημεία αναρτήσεως του πυραύλου.

Το στοιχείο υπηρετήσεως του πυραύλου μεταφερόταν με το όχημα μεταφοράς προσωπικού REO 2,5 τόνων. Τέλος, υπήρχε το τζιπ με ασύρματο και ασυρματιστή για τη μεταφορά του Αξιωματικού Βολής (Αξ. Β.) και επικοινωνία με όλες τις υπηρεσίες.

Οργάνωση Μοιρών

Η μονάδα των πυραύλων Honest John ήταν η Μοίρα, η οποία ανήκε διοικητικά στο Σώμα Στρατού, αλλά επιχειρησιακά ανήκε στο τότε Στρατηγείο του ΝΑΤΟ, στη Νάπολη της Ιταλίας.

Η οργάνωση της Μοίρας είχε ως εξής:

• Διοίκηση με πλήρη επιτελική οργάνωση και διοικητή παλαιό αντισυνταγματάρχη ή συνταγματάρχη. Περιελάμβανε γραφείο υπασπιστού (Α1), πληροφοριών και ερευνών (Α2), εκπαιδεύσεως και πυρηνικής προστασίας (Α3), Διοικητικής Μερίμνης (Α4) και ειδικό τομέα διαβιβάσεων διοικήσεως.

• Πυροβολαρχία Διοικήσεως.

• Πυροβολαρχία Βολής. Είχε 4 εκτοξευτές και σε κάθε εκτοξευτή αντιστοιχούσε ένα στοιχείο υπηρετήσεως. Κάθε στοιχείο είχε ένα τζιπ με ασύρματο και ασυρματιστή για τον Αξ. Β.  (Αξιωματικός Βολής) και επικοινωνίες του στοιχείου. Ένα όχημα Dodge 3/4 τόνου που έσυρε την ΣΜΑ, ένα REO 2,5 τόνων για τη μεταφορά του προσωπικού και φυσικά τον εκτοξευτή.

• Ουλαμός Αρμολογήσεως και Μεταφοράς πυραύλων με επικεφαλής υπολοχαγό. Είχε στην ευθύνη του τους γερανούς και τα οχήματα μεταφοράς πυραύλων Μ55 με τους ρυμουλκούμενους φορείς.

• Διμοιρία Τεχνικού Σώματος με επικεφαλής υπολοχαγό. Είχε οργανωμένο συνεργείο οχημάτων και έκανε συντήρηση Β’ κλιμακίου. Είχε στη διάθεσή του κινητό συνεργείο.

• Διμοιρία Σώματος Εφοδιασμού Μεταφορών με επικεφαλής υπολοχαγό. Ήλεγχε τις κινήσεις των οχημάτων, τα καύσιμα και τα λιπαντικά.

• Ουλαμό Διαβιβάσεων του όπλου των Διαβιβάσεων με επικεφαλής λοχαγό. Ήλεγχε όλους τους ασυρμάτους και τα πάσης φύσεως μέσα επικοινωνίας και είχε συνεργείο και τεχνικό προσωπικό για συντήρηση και επισκευές. Σημειωτέον ότι η Μοίρα διέθετε και επικοινωνίες σε Λίαν Υψηλές Συχνότητες Επικοινωνιών, τα λεγόμενα «ΛΥΣΕ» (VHF) για άμεση, ανεξάρτητη και απρόσκοπτη επικοινωνία με το Σώμα και το Στρατηγείο του ΝΑΤΟ. Και αυτή ήταν η δύσκολη δουλειά των διαβιβαστών κατά τις ασκήσεις, όταν έπρεπε να αποκαθιστούν επικοινωνίες στήνοντας ιστούς με παραβολικές κεραίες, ανακλαστήρες και αναμεταδότες μέσα στα βουνά.

• Μετεωρολογικό απόσπασμα.

• Λόχος πεζικού για υποστήριξη. Ο ρόλος του ήταν να λαμβάνει θέσεις υποστηρίξεως γύρω από τη θέση εκτοξεύσεως του πυραύλου και να εξασφαλίζει την ασφαλή αποχώρηση οχημάτων, υλικού και προσωπικού σε περίπτωση προσβολής από τον εχθρό.

Διαδικασία βολής

Κατά τις επιχειρήσεις και κατά τη διάρκεια των βολών, η επικοινωνία γινόταν με τους ασυρμάτους επί των αυτοκινήτων. Οι συχνότητες εδίδοντο την τελευταία στιγμή. Η διασπορά των διαφόρων υπηρεσιών ήταν μεγάλη. Επίσης, η στρατοπέδευση γινόταν πολλά χιλιόμετρα από τα προτιθέμενα σημεία βολής και πάντοτε σε χώρους με ευκολία για απόκρυψη και παραλλαγή.

Αμέσως μετά την άφιξη στον χώρο στρατοπεδεύσεως, οι επικεφαλής των διαφόρων τμημάτων έφευγαν για αναγνώριση των χώρων βολής, εναλλακτικών θέσεων, σήμανση αυτών προκειμένης νυκτερινής βολής. Οι διαβιβασταί ανεγνώριζαν τους χώρους που τους ενδιέφεραν και οι πεζικάριοι επέλεγαν τα σημεία που θα τοποθετούσαν τα αποσπάσματά τους για υποστήριξη κατά τη διάρκεια της βολής.

Ολόκληρη η μονάδα λειτουργούσε πυρετωδώς και κανένας δεν καθόταν εάν δεν τελείωνε όλη η οργάνωση.

Αποστολή βολής: Αυτή την εντολή εξέπεμπε το ΚΔΠ και αμέσως έμπαιναν σε πυρετώδη προετοιμασία το στοιχείο βολής που είχε επιλεγεί για τη συγκεκριμένη βολή, ο ουλαμός αρμολογήσεως και μεταφοράς (που είχε πάντα έναν πύραυλο έτοιμο), το απόσπασμα πεζικού για την υποστήριξη, οι μετεωρολόγοι που πήγαιναν αμέσως να κάνουν μετεωρολογικό με άφεση μπαλονιού και οι διαβιβασταί που έκαναν έναν τελευταίο έλεγχο σε όλες τις επικοινωνίες.

Σε λίγο ερχόταν η επιβεβαίωση της αποστολής βολής και εδίδοντο μία από τις προεπιλεγείσες θέσεις εκτοξεύσεως, προκαταρκτικά στοιχεία βολής, υλικό που θα χρησιμοποιηθεί, ώρα πυροδοτήσεως του πυραύλου (Τ) κ.λπ.

Αμέσως ο εκτοξευτής οδηγείτο σε επιλεγμένο σημείο φορτώσεως, δίπλα του πήγαινε ο γερανός που γρήγορα ετοιμαζόταν κατεβάζοντας τα πέλματά του για στήριξη και ελέγχοντας τη δοκό.

Δίπλα στον γερανό ερχόταν ο φορέας με τον έτοιμο πύραυλο. Γινόταν η φόρτωση του πυραύλου επάνω στον εκτοξευτή και χωρίς καθυστέρηση όλα τα οχήματα εγκατέλειπαν τον χώρο.

Ο Αξ. Β., ανάλογα με τον χρόνο που υπολοιπόταν μέχρι τη βολή, απεφάσιζε εάν θα εκινούντο αμέσως προς το σημείο τάξεως του εκτοξευτή ή θα πήγαιναν να καλυφθούν. Το απόσπασμα του πεζικού συνήθως επήγαινε στον χώρο τάξεως και κατελάμβανε τις θέσεις του πριν από όλους και ανέφερε την ετοιμότητά του και ότι ο χώρος είναι ασφαλής.

Από το σημείο αυτό δεν επιτρεπόταν καμία απολύτως χρήση των ασυρμάτων παρά μόνον για να δοθούν οι κεκανονισμένες εντολές και αναφορές σε σχέση με τη βολή, οι οποίες εξεπέμποντο σε προκαθορισμένους χρόνους (Τ-χ).

Φθάνοντας στον χώρο τάξεως (βολής), ο Αξ. Β. ήξερε ήδη τα προκαρκτικά στοιχεία βολής και έτσι μεριμνούσε για την τάξη του εκτοξευτή και της ΣΜΑ προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι μετεωρολόγοι ήδη είχαν δώσει στο ΚΔΠ τα μετεωρολογικά στοιχεία και είχαν αποχωρήσει. Συνήθως άφηναν το μπαλόνι περίπου 100 μέτρα από το σημείο τάξεως και προς τον στόχο.

Ο εκτοξευτής ετάσσετο για βολή με τον ίδιο τρόπο όπως τα πυροβόλα. Η κατεύθυνσή του γινόταν με τη βοήθεια πυξίδας και ετοποθετούντο δύο πάσαλοι ευθυγραμμισμένοι στα αριστερά και πίσω, που καθόριζαν το διάθημα αγκιστρώσεως της σκοπευτικής διόπτρας για την τελική κατά διεύθυνση σκόπευση του εκτοξευτού. Η ΣΜΑ ετάσσετο περίπου 30 μέτρα εμπρός και αριστερά του εκτοξευτού.

Στα αριστερά επίσης και σε απόσταση περίπου 100 μέτρων εσκάπτετο όρυγμα-κρύπτη για την προστασία του προσωπικού κατά την εκτόξευση (προωθητικά αέρια, αστοχία του υλικού, έκρηξη, κ.ά.). Στην κρύπτη ετοποθετείτο και το όργανο αναλύσεως του ανέμου της ΣΜΑ, το οποίο ήταν συνδεδεμένο με το αεροπλανάκι με καλώδιο.

Αφού ο εκτοξευτής έπαιρνε τη θέση του, οι υπηρέτες κατέβαζαν τα πέλματα και τον οριζοντίωναν.

Οι ιμάντες που συγκρατούσαν τον πύραυλο επάνω στη δοκό ελύνοντο, η δοκός ελευθερωνόταν από τα στηρίγματά της και ανυψωνόταν με τη βοήθεια της μηχανής μέχρι περίπου την αρχική κλίση που είχε δοθεί και ρυθμιζόταν ακριβώς με το χειροκίνητο στροφείο.

Ο Αξ. Β. ρύθμιζε τον πυροσωλήνα και ο λοχίας ΑΣ (Αρχηγός Στοιχείου) ανέβαινε στη δοκό, άνοιγε τη μικρή θύρα του διαμερίσματος του πυροσωλήνα, ελευθέρωνε τη θέση του και τον τοποθετούσε.

Δεν έκανε καμία άλλη κίνηση και κατέβαινε αφήνοντας τη θυρίδα ανοιχτή. Ένας στρατιώτης συνέδεε το καλώδιο πυροδοτήσεως των πυραύλων περιστροφής στις επαφές που υπήρχαν για τον σκοπό αυτό μέσα στο διαμέρισμα του πυροσωλήνα, αλλά δεν αφαιρούσε τις περόνες ασφαλείας.

Την άλλη άκρη του καλωδίου την έφερνε πίσω και τη συνέδεε στον ραβδοειδή διακόπτη, τον οποίο είχε ήδη τοποθετήσει στη θέση του στο πίσω μέρος του πυραύλου.

Τα αυτοκίνητα που δεν απαιτούντο πλέον αποχωρούσαν ήδη για να διασπαρούν και να καλυφθούν. Το δε στοιχείο, αφού είχαν γίνει όλες οι ενέργειες τάξεως και κατευθύνσεως του εκτοξευτή συγκεντρωνόταν στην κρύπτη περιμένοντας τελικές εντολές. Την ώρα Τ-15 εδίδοντο συνήθως τα τελικά στοιχεία βολής.

Τότε όλο το στοιχείο πήγαινε στον εκτοξευτή, ήλεγχε την οριζοντίωση, διόρθωνε τα στοιχεία βολής σύμφωνα με τις δοθείσες διορθώσεις για πυροσωλήνα διάθημα και κλίση, τοποθετούσε στο πίσω μέρος του πυραύλου, στην έξοδο των προωθητικών αερίων, τον εναυστήρα του προωθητικού καυσίμου και τον συνέδεε με το καλώδιο της συσκευής εκτοξεύσεως που ήταν στην κρύπτη. Ο Αξ. Β. ήλεγχε τα πάντα προσωπικά ο ίδιος και αποχωρούσαν στην κρύπτη. Εκεί τότε ο Αξ. Β. παρακολουθούσε τις ενδείξεις του ανέμου για να υπολογίσει τις τελευταίες ενδεχόμενες διορθώσεις.

Ένα λεπτό πριν την εκτόξευση (Τ-1), ο Αξ. Β. σημειώνει τις ενδείξεις ανέμου και δίνει εντολή να τρέξουν στον εκτοξευτή. Τώρα πηγαίνουν μόνο ο ΑΣ, ο σκοπευτής, ο Νο 1, ο Εκτοξευτής Πυραύλου (ΕΠ) και ο Αξ. Β., ο οποίος ενώ τρέχει προς τον εκτοξευτή υπολογίζει τις τελικές διορθώσεις βάσει υπάρχοντος τύπου.

Φθάνοντας ανακοινώνει τις τελικές διορθώσεις, τις οποίες σπεύδουν να εκτελέσουν ο σκοπευτής και ο Νο 1, ενώ ο ίδιος μαζί με τον ΑΣ σκαρφαλώνουν τάχιστα στη δοκό, διορθώνουν τον πυροσωλήνα και αφαιρούν όλες τις περόνες ασφαλείας. Κλείνουν την πορτούλα και κατεβαίνοντας ο Αξ. Β. ελέγχει και τις άλλες διορθώσεις. Ο ΕΠ αφαιρεί και αυτός τις περόνες ασφαλείας από τον ραβδοειδή διακόπτη και τον εναυστήρα καυσίμου. Παίρνουν την σκοπευτική διόπτρα και τον τετράντα και τρέχουν στην κρύπτη.

Η αντίστροφη μέτρηση αρχίζει 10 δευτερόλεπτα πριν την ώρα Τ. Την Τ-5δλ ο ΕΠ απασφαλίζει το κομβίο πυροδοτήσεως. Όταν ο Αξ. Β. διατάξει ΠΥΡ σημειώνει τις ενδείξεις ανέμου για συγκριτικό έλεγχο αργότερα. Το προωθητικό καύσιμο πυροδοτείται και αφήνει μια τεράστια φλόγινη ουρά που σκάβει έναν τεράστιο λάκκο πίσω από τον εκτοξευτή.

Τώρα όλοι τρέχουν αμίλητοι και με ασύλληπτη ταχύτητα μαζεύουν τον εκτοξευτή και την ΣΜΑ, περισυλλέγουν όλα τα όργανα, υλικά και παρελκόμενα και μέσα σε ελάχιστα λεπτά εγκαταλείπουν τον χώρο. Συναντούν τα άλλα οχήματα που ήδη έχουν ετοιμαστεί με το άκουσμα της εκτόξευσης και η φάλαγγα ξεκινά ολοταχώς, με όσο μεγαλύτερη ταχύτητα επιτρέπει το έδαφος και απομακρύνονται. Σε λίγα λεπτά, μια φωνή ακούγεται στον ασύρματο που ανακοινώνει τα στοιχεία εκρήξεως, δηλαδή τόσα μέτρα μακρότερον ή εγγύτερον και τόσα δεξιότερα ή αριστερότερα.

Προκειμένου για εκτόξευση πυρηνικής κεφαλής έπρεπε να γίνουν και κάποιοι έλεγχοι επί της κεφαλής και το στοιχείο να φέρει εξάρτυση πυρηνικής προστασίας. Ευτυχώς ποτέ δεν χρειάσθηκε να χρησιμοποιηθεί πυρηνική κεφαλή. Ευνόητο είναι ότι θα ήταν καταστροφικό και για το στοιχείο βολής.

Λίγα λόγια για τις ελληνικές Μοίρες Honest John

Οι πύραυλοι Honest John ήλθαν στην Ελλάδα γύρω στο τέλος της δεκαετίας του ’50 με τις αρχές της δεκαετίας του ’60. Ανήκαν στο Πυροβολικό και δημιουργήθηκαν τότε δύο Μοίρες: η 194 ΜΠΗJ (Μοίρα Πυραύλων Honest John) που έδρευε στο Κιλκίς και η 195 ΜΠΗJ που έδρευε έξω από το χωριό Περιβολάκι, επί της οδού Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά, 3 χιλιόμετρα πριν τον Λαγκαδά.

Οι εγκαταστάσεις που εφιλοξένησαν τις Μοίρες πυραύλων ήσαν καινούργιες και για την εποχή τους εθεωρούντο οι πλέον μοντέρνες. Προσέφεραν δε στους στρατιώτες τους ανέσεις που για τις εγκαταστάσεις των άλλων μονάδων του Ελληνικού Στρατού εθεωρούντο απλώς άπιαστα όνειρα.

Η καραβάνα είχε καταργηθεί μέσα στο στρατόπεδο. Οι στρατιώτες έτρωγαν σε εστιατόριο, σε τραπέζια με τραπεζομάντηλο, με πιάτα και μαχαιροπήρουνα και το φαγητό σερβιριζόταν από σερβιτόρους βοηθητικούς στρατιώτες. Μαγειρεία και εστιατόριο ελειτουργούσαν σαν τα αντίστοιχα ανωτέρας κατηγορίας.

Το φαγητό ήταν πλούσιο και προ παντός καλομαγειρεμένο. Είχε εφαρμοσθεί ο ατομικός φοριαμός στους προθαλάμους των κτιρίων, αφοδευτήρια, πλυντήρια, λουτρά και ένα σωρό καινοτομίες, που οι επισκέπτες, αξιωματικοί και στρατιώτες από άλλες μονάδες τα έβλεπαν και ζήλευαν. Αρβύλες δεν έμπαιναν μέσα στους θαλάμους. Οι στρατιώτες είχαν τσόκαρα για να κάνουν το μπάνιο τους και σαγιονάρες για να μπαίνουν στο θάλαμο. Για να μην αναφέρουμε όλα τα καλά θα πούμε ότι οι στρατιώτες εκεί ζούσαν σαν άνθρωποι και όχι σαν «βρωμοποδαράδες».

Ήταν τέτοια η κατάσταση, ώστε αυτόματα είχε αναπτυχθεί η αγάπη και αλληλεγγύη μεταξύ των στρατιωτών, ανεπτύχθη ένα ομαδικό πνεύμα μοναδικό και η πειθαρχία και η εκπαίδευση ήσαν άψογα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι όταν επισκέφθηκε για πρώτη φορά την 195 ΜΠΗJ ο αείμνηστος Στρατηγός Κων. Τσολάκας, τότε διοικητής του Γ’ Σώματος Στρατού και μετέπειτα Α/ΓΕΕΘΑ, στο πλαίσιο γενικότερης επιθεωρήσεως της φρουράς Λαγκαδά, εντυπωσιάσθηκε και χάρηκε τόσο που με συγκίνηση δήλωσε: «Τουλάχιστον έτσι αξίζει να ζει ο λεβέντης ο Έλληνας στρατιώτης».

Την ίδια μέρα το απόγευμα, στη συγκέντρωση αξιωματικών της φρουράς, ο στρατηγός είπε σε όλους τους διοικητάς των μονάδων να επισκεφθούν την 195 και να εφαρμόσουν και στις μονάδες τους τις ίδιες ανέσεις. Όταν οι διοικηταί ευπειθώς παρετήρησαν ότι η υποδομή των μονάδων τους δεν άφηνε περιθώρια «για τέτοιες πολυτέλειες», ο στρατηγός τους είπε: «Σας παρακαλώ πολύ να καταβάλετε κάθε δυνατή προσπάθεια και όπου μπορεί και το Σώμα θα βοηθήσει».

Εκπαίδευση

Η αρχική εκπαίδευση στο όπλο αυτό έγινε στις ΗΠΑ. Είχαν αποσταλεί εκεί αξιωματικοί για να εκπαιδευθούν, οι οποίοι στη συνέχεια εκπαίδευσαν άλλους αξιωματικούς και τους στρατιώτες. Έτσι δημιουργήθηκαν οι δύο Μοίρες.

Στις προπαρασκευαστικές σχολές του Πυροβολικού τότε δεν διδασκόταν ο πύραυλος, ούτε στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πυροβολικού ούτε στις σχολές υπαξιωματικών. Η εκπαίδευση γινόταν στη μονάδα από τους παλαιοτέρους. Άλλωστε λίγα πράγματα ήταν τα καινούργια σε σχέση με το συμβατικό Πυροβολικό.

Είναι αλήθεια ότι στις μονάδες αυτές ετοποθετούντο επιλεγμένα άτομα, από τον πιο απλό στρατιώτη μέχρι τον πιο υψηλόβαθμο αξιωματικό. Έτσι το επίπεδο ευφυΐας ήταν πολύ άνω του μετρίου. Γι’ αυτό και οι επιδόσεις ήταν πάντοτε άριστες. Σαν συμπέρασμα ήταν οι καλύτερες μονάδες του Ελληνικού Στρατού. Ήταν τιμή να υπηρετείς σ’ αυτές τις μονάδες.

Η 195 ΜΠΗJ, στην οποία είχε την τιμή να υπηρετήσει ο γράφων, δεχόταν πολύ συχνά επισκέψεις από όλες τις παραγωγικές σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων, τις σχολές μετεκπαιδεύσεως αξιωματικών, την Ανωτάτη Σχολή Πολέμου κ.ά. για ενημέρωση και παρακολούθηση επιδείξεων στην εκπαίδευση και τη βολή.

Γινόταν ενημέρωση πριν και απάντηση σε ερωτήσεις και απορείες μετά.

Οι επιδείξεις και οι εικονικές βολές εγίνοντο μέσα στο στρατόπεδο. Υπήρχαν περιπτώσεις κατά τις οποίες φοιτητές ανωτέρων ή ανωτάτων σχολών αξιωματικών παρηκολούθησαν και πραγματικές βολές από παρατηρητήρια, χωρίς να πλησιάζουν ή να εμπλέκονται.

Η εκπαίδευση στη μονάδα γινόταν και ημέρα και νύκτα στο συμβατικό όπλο αλλά και στο πυρηνικό.

Υπήρχε μέσα στο στρατόπεδο και ένας λόχος Αμερικανών που είχε προορισμό να φυλάσσει μαζί με Έλληνες στρατιώτες την αποθήκη με τις πυρηνικές κεφαλές και κρατούσαν το ένα κλειδί. Αυτοί εξεπαιδεύοντο κυρίως χωριστά, αλλά μερικές φορές γινόταν κοινή εκπαίδευση.

Ασκήσεις

Όπως αναφέραμε παραπάνω, οι μονάδες διοικητικά ανήκαν σε ένα Σώμα Στρατού (η 195 ανήκε στο Γ’ Σώμα) αλλά επιχειρησιακά εξηρτώντο άμεσα από το τότε Στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Νάπολη της Ιταλίας.

Ασκήσεις με πραγματικά πυρά διεξήγοντο δύο φορές το χρόνο υπό την επίβλεψη του ΝΑΤΟ. Δηλαδή τις ασκήσεις παρακολουθούσε ομάδα αξιωματικών από όλα σχεδόν τα κράτη-μέλη που τους όριζε το Γενικό Στρατηγείο.

Η παρακολούθηση άρχιζε από τη στιγμή της αναχώρησης από το στρατόπεδο μέχρι την επιστροφή σε αυτό μετά το πέρας της ασκήσεως.

Οι αξιωματικοί αυτοί ήταν παρόντες σε όλα τα σημεία δράσεως, μέρα-νύχτα, δεν επενέβαιναν ποτέ και σε τίποτα, παρά μόνο έβλεπαν και εσημείωναν. Ήλεγχαν τα πάντα.

Μετά το πέρας της κάθε ασκήσεως έκαναν κριτική και κοινοποιούσαν τη βαθμολογία τους για την άσκηση και την επιμέρους και τη γενική.

Σε κάθε άσκηση πραγματοποιούντο 3-4 εκτοξεύσεις και οι παρατηρηταί συνήθως έριχναν το περισσότερο βάρος τους στην εκτέλεση της βολής. Μετά γινόταν συζήτηση και οι παρατηρηταί εκοινοποιούσαν τις πιο δυσμενείς παρατηρήσεις τους και ελάμβανε χώρα συζήτηση.

Έχουμε την ικανοποίηση ότι στην 195 ΜΠΗJ οι παρατηρήσεις αυτού του είδους υπήρξαν σπάνιες και αυτές εύκολα τις καταρρίπταμε. Η μονάδα αυτή εθεωρείτο εκ των πρώτων σε όλο το ΝΑΤΟ.

Κλείνουμε εδώ με την αναφορά σε ένα ακόμη καλό για τους στρατιώτες.

Η μονάδα κάθε καλοκαίρι πήγαινε σε κάποιο θέρετρο για θερινή διαβίωση, χωρισμένη στα δύο, από δεκαπέντε ημέρες το κάθε μισό. Μπάνια στη θάλασσα, αθλοπαιδιές και λίγη εκπαίδευση. Ήταν μια αναζωογονητική ένεση που ανέβαζε το ηθικό και τη διάθεση για δουλειά.

Ας μην ξεχνάμε ότι τότε η στρατιωτική θητεία στον Στρατό Ξηράς ήταν 24 μήνες.