Οι 37 ημέρες της κρίσης: Το χρονικό των Ιμίων «λεπτό προς λεπτό»

Το συμβάν αυτό αποτέλεσε την απαρχή για μια αλυσίδα γεγονότων που οδήγησαν στην κλιμάκωση της 31ης Ιανουαρίου του 1996 και την ξαφνική αποκλιμάκωση λίγες ώρες αργότερα.

Η πτώση του ελικοπτέρου του Πολεμικού Ναυτικού  και ο χαμός των τριών στελεχών του αποτέλεσε τον τραγικό «επίλογο» των γεγονότων που εκτυλίχθηκαν εκείνη την κρίσιμη νύχτα. Στις σελίδες που ακολουθούν μπορείτε να διαβάσετε όλα εκείνα που συνέθεσαν αυτό που ονομάζουμε σήμερα «κρίση των Ιμίων», με χρονολογική σειρά από την αρχή της μέχρι το τέλος, όποιο και αν ήταν αυτό…

26/12/1995

Προσάραξη τις πρώτες πρωινές ώρες του τουρκικού φορτηγού πλοίου Figen Akat στην Ανατολική Ίµια. Όλη τη νύχτα προσπαθούν τούρκικες µηχανότρατες να το αποκολλήσουν χωρίς επιτυχία.

Γίνεται επίσης προσπάθεια να αποκολληθεί µε την µεταφορά φορτίου από την µια µεριά στην άλλη, και πάλι ανεπιτυχώς. Το πρωί το Λιµενικό Καλύµνου ενηµερώνει το ΥΕΝ και ζητάει οδηγίες. Το ΥΕΝ απαντά ότι σύµφωνα µε την Ελληνική νοµοθεσία δικαίωµα ναυαγιαιρεσίας έχουν µόνο ρυµουλκά µε ελληνική σηµαία. Ο πλοίαρχος ζητάει τούρκικο ρυµουλκό και αρνείται να ρυµουλκηθεί από ελληνικό.

Τα Υπουργεία Εξωτερικών και Εµπορικής Ναυτιλίας αναθέτουν στον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα, ∆.Νεζερίτη, να επικοινωνήσει και να διευθετήσει το θέµα µε το τουρκικό ΥΠΕΞ.

27/12/1995: Το Τουρκικό ΥΠΕΞ δέχεται να χρησιµοποιηθούν τα ελληνικά ρυµουλκά για την αποκόλληση του Figen Akat. ∆ιαβιβάζεται τηλεφωνικά από το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών προς την Ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα η εξής δήλωση: «Ας το ρυµουλκήσει όποιος θέλει να το ρυµουλκήσει, αλλά πρέπει να ξανασυζητήσουµε το θέµα».

Αυτή η στάση υπαγορευόταν από τον Τουρκικό ισχυρισµό ότι τα θαλάσσια σύνορα µεταξύ αυτής και της Ελλάδας δεν είχαν ποτέ προσδιοριστεί. Έτσι εξ αφορµής της αποκολλήσεως του FIGEN AKAT επανήλθε το θέµα αµφισβήτησης ελληνικών νησιών.

28/12/1995: Μετά από σειρά τηλεφωνικών συνοµιλιών µεταξύ του Τουρκικού ΥΠΕΞ και της Ελληνικής Πρεσβείας στην Άγκυρα, Ελληνικό ρυµουλκό ιδιοκτησίας της εταιρείας Μάτσας που ναυλώθηκε από την τουρκική εταιρεία «∆ιάσωση Omus» αποκόλλησε το πλοίο και το οδήγησε στο Τουρκικό λιµάνι του Κιουλούκ στην απέναντι ακτή.

29/12/1995: Ο Έλληνας πρέσβης προβαίνοντας σε διάβηµα στο ΥΠΕΞ στην Άγκυρα µε αφορµή παραβιάσεις στη Χίο, του παραδίδεται η εξής ρηµατική διακοίνωση: «H βραχονησίδα KAPNTAK αποτελεί µέρος της Τούρκικης επικράτειας και βρίσκεται εγγεγραµµένη στο κτηµατολόγιο της περιφέρειας Μουγλών, της Nοµαρχίας Αλικαρνασσού (Bodrum), στο χωριό KAPAKAΓIA».

4/1/1996: Απόρρητο έγγραφο της ΕΥΠ προς την κυβέρνηση ενηµερώνει για Τουρκική πρόθεση κατάληψης νήσων ή µικρονήσων στο Ανατολικό Αιγαίο. Πληροφορίες για αύξηση της έντασης υπάρχουν τουλάχιστον από τις αρχές του προηγούµενου έτους και δεν είναι άσχετες µε το θέµα εποίκισης ή αξιοποίησης των ακριτικών νησίδων που είχε ξεκινήσει από ελληνικής πλευράς.

9/1/1996: Το ΥΠΕΞ Ελλάδας απαντά απορρίπτοντας τον ισχυρισµό αυτό.

15/1/1996: Παραιτείται ο Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου για λόγους υγείας. Στην Τουρκία επίσης υπάρχει πολιτική κρίση, ο κυβερνητικός συνασπισµός, υπό την πρωθυπουργία της Τσιλέρ, καταρρέει από την αποχώρηση του ρεπουµπλικανικού κόµµατος.

16/1/1996: Το ΥΠΕΞ ζητάει από ΥΕΘΑ αυξηµένη επιτήρηση στη περιοχή που την αναλαµβάνουν ΓΕΕΘΑ και ΓΕΝ. Από πλευράς Τουρκίας την περιοχή επιτηρούσαν σκάφη της Ακτοφυλακής.

17/1/1996: Εκλογή Σηµίτη από την κοινοβουλευτική οµάδα του ΠΑΣΟΚ ως προέδρου του κόµµατος και της Κυβέρνησης.

18/1/1996: Το ΓΕΕΘΑ ζητάει από τους τρεις κλάδους αυξηµένα µέτρα επιτήρησης.

20/1/1996: Το «Εµπιστευτικό Γράµµα», ένα φιλοκυβερνητικό ενηµερωτικό δελτίο που κυκλοφορούσε µόνο σε συνδροµητές αποκάλυψε την ανταλλαγή των ρηµατικών διακοινώσεων µε αφορµή το ναυάγιο στα Ίµια και σχολίαζε ότι η Τουρκία για πρώτη φορά έθετε θέµα εδαφικών διεκδικήσεων.

Η διαρροή της πληροφορίας συνέβη µία ηµέρα µετά την επιλογή του Κ.Σηµίτη ως Πρωθυπουργού από την Κοινοβουλευτική οµάδα του ΠΑΣΟΚ.

24/1/1996: Αποκαλύπτεται το θέµα για πρώτη φορά στο ∆ελτίο του ΑΝΤ1 από το αποκλειστικό ρεπορτάζ του Αντώνη Φουρλή που ξεκίνησε την έρευνα στις 20/1. Αναφέρει ο ίδιος ότι το πρωινό της 24ης Ιανουαρίου έφθασαν στα χέρια του τα τηλεγραφήµατα του Υπουργείου Εξωτερικών και του ΓΕΕΘΑ που ανέφεραν για της αξιώσεις της Τουρκίας. Αναφέρει ότι δεν κατάλαβε ποτέ µε πιο σκεπτικό το είχαν κρατήσει µυστικό για πάνω από 20 µέρες.

Αυξηµένα µέτρα διακριτικής επιτήρησης των µουσουλµανικών υπηρεσιών στη Θράκη.

25/1/1996: Υψώνεται ελληνική σηµαία στην Αν. Ίµια από τον δήµαρχο Καλύµνου ∆. ∆ιακοµιχάλη παρουσία επικεφαλούς αστυνοµίας, δύο κατοίκων, του παπά από την Ψέριµο και τηλεοπτικού συνεργείου. Ο ∆ιακοµιχάλης φέρεται να προέβη σε αυτή την ενέργεια όχι από πρωτοβουλία αλλά σε συνεννόηση µε τον Γ.Αρσένη.

Η Νουρ Μπατούρ απεσταλµένη της «Χουριέτ» στην Ελλάδα βλέπει τα πλάνα του ΑΝΤ1 και πληροφορεί τον αρχισυντάκτη της Ε.Οζκιόκ.

Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του τότε Υφ.Εξ Ινάλ Μπατού και του τότε Τούρκου Πρεσβευτή στην Αθήνα, που αποδίδουν την κρίση σε «Ελληνική προβοκάτσια», προφανώς για να αναδείξουν τις καλές προθέσεις της Τουρκίας και να κατηγορήσουν τους «κακούς Έλληνες».

Σύµφωνα µε τον Μπατού, οι δυο χώρες µετά το επεισόδιο της ρυµούλκησης του µότορσιπ αντάλλαξαν νότες διαµαρτυρίας στις οποίες η κάθε µια στήριζε την άποψη της ότι η βραχονησίδα της ανήκει. Σύµφωνα µε τον Μπατού, «υπάρχουν πάρα πολλά άλυτα προβλήµατα µεταξύ των δυο χωρών στο Αιγαίο, άλλο ένα δεν θα πείραζε την όλη κατάσταση».

Στις 26 Ιανουαρίου, σχεδόν ένα µήνα µετά, ο δήµαρχος της Καλύµνου µαζί µε τον παπά του νησιού, και µερικούς µαθητές, µεταβαίνει στην βραχονησίδα και υψώνει την Ελληνική σηµαία. Σε δηλώσεις του ο Ι.Μπατού χαρακτηρίζει την ενέργεια αψυχολόγητη, προβοκατόρικη και θρυαλλίδα, που άναψε το φυτίλι της κρίσης που έφερε στη συνέχεια τις δυο χώρες στα πρόθυρα του πολέµου. (Υφ.Εξ Ινάλ Μπατού CNNTurk 1/2/2005).

Η επίσηµη αµφισβήτηση της Ελληνικότητας εκατοντάδων νησίδων του Αιγαίου από την γείτονα, η οποία είχε προηγηθεί κατά πολύ, προφανώς δεν είχε προβοκατόρικο χαρακτήρα…

26/1/1996: Εφ. «Χουριέτ»; «Το Τουρκικό Γενικό Επιτελείο άρχισε την χαρτογράφηση βραχονησίδων στο Αιγαίο» και υποστηρίζει ότι είναι απάντηση σε Ελληνικό διάταγµα που εκδόθηκε 3 µήνες πριν για τον εποικισµό των βραχονησίδων και η Τουρκία θα καλέσει στο τραπέζι των διαπραγµατεύσεων της Ελλάδα. Φυσικά πρόκειται για ένα χονδροειδέστατο ψέµα.»

“Θ.Πάγκαλος: «Το θέµα έχει κλείσει. ∆εν το θεωρώ θέµα για τη δηµιουργία ατµόσφαιρας κρίσης.» Τη χαρακτηρίζει «εξωφρενική απαίτηση».”,

Η εφηµερίδα Μιλιέτ στέλνει ελικόπτερο την ίδια µέρα να υψώσει σηµαία αλλά τους στέλνει σε λάθος νησί! Ίσως στη βραχονησίδα Cavus ανατολικότερα των Ιµίων.

27/1/1996: Η εφηµερίδα Χουριέτ, κυκλοφορεί µε πρωτοσέλιδο «Ege ısınıyor», δηλαδή το «Αιγαίο φλέγεται».

«∆ηµοσιογράφοι» της Χουριέτ µε ελικόπτερο που απογειώθηκε από την Σµύρνη (Αdnan Menderes) στις 13:00 έπειτα από χαµηλή πτήση προσγειώνονται στην Ανατολική Ίµια. Κατεβάζουν την Ελληνική σηµαία και υψώνουν την Τουρκική. Η ενέργειά τους µαγνητοσκοπείται και παρουσιάζεται σε τηλεοπτική εκποµπή τουρκικού τηλεοπτικού δικτύου. ∆ύο εκ των µελών της αποστολής είναι άτοµα που τους έχει απαγορευθεί η είσοδος στην Ελλάδα, καθώς εµπλέκονται στην πρόκληση επεισοδίων στη Θράκη και θεωρούνται ενεργούµενα των τουρκικών µυστικών υπηρεσιών.

Η πράξη τους εµφανίζεται ως «ιδιωτική πρωτοβουλία» και, αρχικώς τουλάχιστον, αποδοκιµάζεται από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Ο τότε διευθυντής της Χουριέτ, Ερτουγρούλ Οζκιοκ αναφέρει ότι δεν έδωσε τέτοια εντολή ο υφυπουργός Εξωτερικών Μπατού αλλά ότι ήταν δική τους πρωτοβουλία. Αναφέρει επίσης ότι επέπληξε τον Οζκιοκ τηλεφωνικά και την επόµενη µέρα έδωσε συνέντευξη που χαρακτήριζε την ενέργεια της Χουριέτ ως «εξαιρετικώς ανεύθυνη ενέργεια και µη πυροδοτούµενη από την κυβέρνηση».

Στο ελικόπτερο εκτός από τον πιλότο ήταν ο κάµεραµαν, ο δηµοσιογράφος του «Κανάλ Ντε» κι ο Τζεσούρ Οσέρτ. Το 1998, σε συνέντευξη του στην εφηµερίδα της Χίου «Αλήθεια» ο Οσέρτ µεταξύ άλλων αναφέρει:
«∆εν ξέρω, αν ήταν πιλότος της αεροπορίας του στρατού ή πολίτης. Ξέρω µόνο πως ήξερε καλά πού είναι το νησί, καθώς επίσης κι ότι τις µέρες της κρίσης κέρδισε τόσα πολλά χρήµατα που αµέσως µετά παράτησε τα ελικόπτερα. Πήγε στην Κωνσταντινούπολη και άνοιξε ένα ανταλλακτήριο χαρτονοµισµάτων. Πρέπει να είναι και ο µόνος που πλούτισε απ’ αυτήν την ιστορία».

Σε µια από τις αποκαλύψεις του σκανδάλου Εργκένεκον ο Φατίχ Αλτάιλι του «Χαµπέρ Τουρκ», ο οποίος εργαζόταν τότε στη «Χουριέτ», είχε προειδοποιήσει τον Οζκιόκ καλώντας τον να µη δηµοσιεύσει φωτογραφία δηµοσιογράφου της εφηµερίδας ο οποίος πήγε στις βραχονησίδες, κατέβασε την ελληνική σηµαία και ανάρτησε την τουρκική. «Αυτό θα φέρει πόλεµο. Τουλάχιστον να µην το δηµοσιεύσουµε σε τέτοια έκταση», του είπε ο Αλτάιλι.

Η απάντηση του Οζκιόκ ήταν πως η «Χουριέτ» και στο παρελθόν είχε κάνει τέτοιου είδους ειδήσεις, οι οποίες συνάδουν µε την αποστολή της εφηµερίδας. Μάλιστα του είπε πως κατά τον ίδιο τρόπο διεκδίκησαν και την υπόθεση της Κύπρου.

Ο Τζεσούρ Οσέρτ µόλις πρόσφατα κηρύχθηκε persona non grata στην Ελλάδα. Στα δε εγκαίνια της αεροπορικής γραµµής Σµύρνης-Αθήνας από την Τουρκική Sun Express η πρόξενος µας στην Σµύρνη πέτυχε την µη πρόσκλησή του τελικά, θέτοντας το δίλληµα «ή αυτός ή εγώ».

Γ.Αρσένης ΥΕΘΑ: «Οι Ελληνικές ένοπλες δυνάµεις προασπίζουν τα Ελληνικά εδάφη… το θέµα θεωρείται λήξαν… δεν έχουµε ενδείξεις για κλιµάκωση της έντασης».

Θ.Πάγκαλος: «Τα Ίµια είναι ελληνικά».

Οι πολιτικοί προσπαθούν να υποβαθµίσουν το θέµα. O Α/ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Λυµπέρης αναφέρει χωρίς να έχει διαψευσθεί, ότι αυτήν την ηµέρα (26/1) προσπάθησε να συνοµιλήσει µε το ΥΠΕΞ µε θέµα τα Ίµια και έλαβε την απάντηση «Λόγω φόρτου εργασίας, αυτή η συζήτηση δεν µπορεί να γίνει τώρα»….

28/1/1996

Η Χουριέτ κυκλοφορεί µε πρωτοσέλιδο «ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΗΜΑΙΩΝ». Αναφέρει: «Οι Έλληνες αποτόλµησαν χθες να τοποθετήσουν τη σηµαία τους στη βραχονησίδα που βρίσκεται στην Αλικαρνασσό. Οµάδα της Ηurriyet πήγε αµέσως στη βραχονησίδα, κατέβασε την ελληνική σηµαία και στη θέση της ύψωσε την τουρκική.»

08:10: Περιπολικό «ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΙΙ» (Ρ70) εντοπίζει την Τουρκική σηµαία και το αναφέρει.

08:30: Το πλήρωµα του Ρ70 την υποστέλλει µετά από διαταγή του Α/ΓΕΝ και κατόπιν έγκρισης του ΥΕΘΑ Γεράσιµου Αρσένη.

Ενώ από τις 29/12/1995 η Τουρκία δηλώνει κατηγορηµατικά ότι τα Ίµια δεν είναι Ελληνικά, ακόµα και ένα µήνα µετά, η Ελληνική πολιτική ηγεσία δεν έχει συζητήσει πιθανούς τρόπους αντιµετώπισης του θέµατος.

10:30: Ο Α/ΓΕΝ Ι.Στάγκας επικοινωνεί µε τον Α/ΓΕΕΘΑ Χ.Λυµπέρη, τον οποίο ενηµερώνει για τα γεγονότα. Ο Λυµπέρης επιδοκιµάζει τις κινήσεις του Α/ΓΕΝ και παράλληλα ενηµερώνει τον ΥΕΘΑ Γ. Αρσένη.

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Α/ΓΕΕΘΑ, επικοινωνεί µε το Ναυτικό ∆ιοικητή Αιγαίου, αρχιπλοίαρχο Ι. Καλλιγιάννη, τον οποίο συµβουλεύει όπως η σηµαία υψωθεί µέσω δηµάρχου Καλύµνου και όχι απευθείας από το πολεµικό πλοίο.

Η επικοινωνία, όµως, δεν κατέστη δυνατή µε το πλοίο και η σηµαία υψώθηκε από το πλήρωµα του περιπολικού «Αντωνίου» (P286). Σύµφωνα µε τις υπάρχουσες πληροφορίες, η εντολή του Γεράσιµου Αρσένη ήταν ακριβώς αυτή, απλά και µόνο η υποστολή της τουρκικής σηµαίας, ώστε να αποφευχθεί η κλιµάκωση της κρίσης.

Τέτοια όµως εντολή θα µπορούσε να ερµηνευθεί και ως αποδοχή ότι η κυριαρχία επί της βραχονησίδας τελεί «υπό αµφιβολία».

Σαφώς το υπουργείο Εθνικής Άµυνας επιθυµούσε την αποτροπή περαιτέρω κλιµάκωσης, ωστόσο η ανύψωση της ελληνικής σηµαίας µπορεί να ερµηνευθεί ως ένα είδος υπόµνησης της ελληνικότητας της βραχονησίδας.

Ο υπουργός Εθνικής Άµυνας ζητάει το λόγο από τον Α/ΓΕΝ αντιναύαρχο Ιωάννη Στάγκα, στον οποίο είχε δώσει σαφείς εντολές τηλεφωνικά, το πρωί της ίδιας ηµέρας. Ο Α/ΓΕΝ θέτει την παραίτησή του στη διάθεση του υπουργού.

Αποφασίζεται ότι η σηµαία δεν µπορεί να µείνει αφύλακτη, είτε διότι µπορεί να παρασυρθεί από αέρα-κύµα είτε µπορεί να την υφαρπάξουν οι Τούρκοι.

Για τη συγκεκριµένη σύσκεψη, ο ναύαρχος Λυµπέρης αναφέρει στο βιβλίο του («Πορεία σε ταραγµένες θάλασσες», σελ. 560): «Ζητάω από τον Α/ΓΕΣ να διαθέσει οµάδα ειδικών δυνάµεων για τη φύλαξη της σηµαίας στα Α. Ίµια.

Ο Α/ΓΕΣ στρατηγός Βούλγαρης δεν ανταποκρίνεται θετικά. Προβάλλει αντιρρήσεις για ανάληψη της αποστολής, επικαλούµενος αδυναµίες και ελλείψεις σε σχέση µε υποχρεώσεις. Η φύλαξη εδάφους της ελληνικής επικράτειας (βραχονησίδας) είναι ευθύνη του ΓΕΣ/ΑΣ∆ΕΝ (Ανωτάτη Στρατιωτική ∆ιοίκηση Εσωτερικού Νήσων).

Ο διοικητής ΑΣ∆ΕΝ αντιστράτηγος Σπυρίδων, ο υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ αντιστράτηγος Σταµπουλής και ο διευθυντής Ειδικών ∆υνάµεων του ΓΕΣ υποστράτηγος Νικολαΐδης είχαν αντίθετη άποψη µε τον Α/ΓΕΣ. Απευθύνοµαι στον Α/ΓΕΝ και του ζητάω να διαθέσει βατραχανθρώπους. Ο Α/ΓΕΝ ανταποκρίνεται θετικά.

Με προφορική µου εντολή προς Α/ΓΕΣ και Α/ΓΕΝ διέταξα να έρθουν σε άµεση ετοιµότητα δύο οµάδες βατραχανθρώπων και να µεταφερθούν µε ελικόπτερο του ΣΞ (Στρατός Ξηράς) από την Κω ή την Κάλυµνο, καθώς και να έρθει σε ετοιµότητα τµήµα Ειδικών ∆υνάµεων νήσου περιοχής».

Στο διάστηµα που µεσολάβησε από τη λήψη της διαταγής του ΓΕΕΘΑ µέχρι και την έγκρισή της από το ΣΑΜ, το ΓΕΝ διατάζει τη Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών (ΜΥΚ) να προετοιµάσει ένα στοιχείο της (14 άντρες).

13:15: Η ενηµέρωση ∆ιοικητή ΑΣ∆ΕΝ από Υ/ΓΕΕΘΑ ότι στα Ίµια επιλέχθηκε από ΑΓΕΕΘΑ να πάνε άνδρες της ΜΥΚ προκαλεί την αντίδραση του, επικοινωνεί µε τον ΑΓΕΣ για να… διαµαρτυρηθεί.

14:30: ΣΑΜ προεδρεύων ο ΥΕΘΑ Γ.Αρσένης και παρίσταται και ο ΥΦΕΘΑ Κουρής. Τονίζουν ότι στρατεύµατα θα υπάρχουν εκεί που υπάρχει και σηµαία και µάλιστα µόνο κατά την διάρκεια της νύχτας, ενώ την ηµέρα την επιτήρηση θα την αναλάβουν τα πλωτά µέσα. Ακόµα δεν έχει διευκρινιστεί κατά πόσο τους υποδείχθηκε ή πόσο πιεστικά από την στρατιωτική ηγεσία ότι ήταν λάθος να µην φυλαχτεί και η ∆υτική Ίµια που δεν είχε σηµαία.

Η πολιτική εντολή είναι να µην υπάρξει περαιτέρω κλιµάκωση αλλά να υπάρχει επιφυλακή για παν ενδεχόµενο. Προβάλλονται διάφορες προφάσεις από τον Α/ΓΕΣ, και δηλώνεται αδυναµία φύλαξης από ΜΑΚ. Ο Α/ΓΕΕΘΑ ζητάει από Α/ΓΕΝ να διατεθούν άνδρες της ∆ΥΚ.

Η φύλαξη εδάφους της ελληνικής επικράτειας (βραχονησίδας) είναι ευθύνη του ΓΕΣ/ΑΣ∆ΕΝ. Ο διοικητής ΑΣ∆ΕΝ, ο υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ και ο διευθυντής Ειδικών ∆υνάµεων του ΓΕΣ, είχαν αντίθετη άποψη µε τον Α/ΓΕΣ. Εκ του αποτελέσµατος µε τις εικόνες και τα στοιχεία που δηµοσιεύθηκαν µετά φαίνεται ότι τόσο το στοιχείο που επιλέχθηκε δεν ενηµερώθηκε κι εξοπλίστηκε σωστά όσο κι ότι οι βατραχάνθρωποι δεν διέθεταν επαρκή ή ακόµα και τον καταλληλότερο εξοπλισµό από ότι οι αµφίβιοι καταδροµείς.

15:30: ∆ύο Τουρκικά περιπολικά ζητούν από δύο Ελληνικά να αποχωρήσουν γιατί βρίσκονται σε Τουρκικά ύδατα.

16:00: Τούρκικη βάρκα εντοπίζεται να πλησιάζει µε ταχύτητα την Ίµια. Το «Παναγόπουλος» P70 εκτοξεύει προειδοποιητικές βολές. Η βάρκα αποµακρύνεται.

20:00: Τα Τούρκικα σκάφη αποσύρονται και αρχίζουν να έρχονται νέα Ελληνικά.

19:45-20:45: Νωρίς το βράδυ της ίδιας ηµέρας αποστέλλεται η οµάδα των βατραχανθρώπων της ΜΥΚ στη νησίδα για φύλαξη της ελληνικής σηµαίας. Συγκεκριµένα µε ελικόπτερο CH-47C Chinook οι βατραχάνθρωποι µεταφέρθηκαν στην Κάλυµνο πριν από τη δύση του ηλίου και από εκεί επιβιβάστηκαν στην κανονιοφόρο «ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ» P61 που κατευθύνθηκε στην περιοχή των Ιµίων. Το στοιχείο διαιρέθηκε σε δύο υποστοιχεία των 7 αντρών το καθένα και ανέλαβε την εκτέλεση της αποστολής. Το πρώτο υποστοιχείο θα αποβιβαζόταν στην Ανατολική Ίµια, ενώ το δεύτερο θα παρέµενε σε ετοιµότητα επί της κανονιοφόρου. Επικεφαλής του στοιχείου είναι ο Υποπλοίαρχος.

«Επιτρέπεται η χρήση βίας για αυτοάµυνα σε περίπτωση µη συµµόρφωσης των επιχειρούντων αποβίβαση. Να αποτραπεί προσέγγιση τουρκικού ελικοπτέρου στη νησίδα Ίµια. Εγκρίνεται η χρήση προειδοποιητικών βολών.»

Η αποβίβαση στη βραχονησίδα επρόκειτο να γίνει µε ελαστική λέµβο, η οποία θα προσέγγιζε µε κωπηλασία και όχι µε τη χρήση εξωλέµβιου κινητήρα, ώστε η όλη ενέργεια να γίνει όσο το δυνατόν πιο αθόρυβα. Τελικά περί τις 20.45΄ η αποβίβαση πραγµατοποιήθηκε χωρίς -όπως αργότερα αποδείχτηκε- να γίνει αντιληπτή από τον εχθρό. ∆έκα ώρες µετά την εντολή που τους δόθηκε οι βατραχάνθρωποι ήταν πάνω στην βραχονησίδα.

Στο σηµείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι µαρτυρία ατόµου (που παρουσιάσθηκε ως µέλος του συγκεκριµένου στοιχείου στην τηλεοπτική εκποµπή «Φάκελοι» του Αλέξη Παπαχελά) αναφέρει ότι λόγω περιορισµένου χρόνου η ενηµέρωση και σχεδίαση της αποστολής ήταν ελλειµµατική, µε αποτέλεσµα αρχικά το στοιχείο να προσεγγίσει και αναγνωρίσει λάθος βραχονησίδα.

Όταν διαπιστώθηκε το λάθος, η διαδικασία επαναλήφθηκε και τελικά το υποστοιχείο αποβιβάστηκε στην Ανατολική Ίµια.

29/1/1996

05:30: Οι βατραχάνθρωποι διατάσσονται να επιστρέψουν στον «ΠΥΡΠΟΛΗΤΗ» Ρ61, αφήνοντας την βραχονησίδα αφύλακτη. Η ενέργεια έγινε κατόπιν πολιτικής εντολής που έβρισκε αντίθετο τον Α/ΓΕΕΘΑ.

Στο µεταξύ, από τα ξηµερώµατα το ∆΄ Σώµα Στρατού στον Έβρο τίθεται σε επιφυλακή, ενώ ξεκινά και η εθνική διακλαδική άσκηση επί χάρτου (ΤΑΑΣ) «Αλέξανδρος», που διευθύνεται από τον Α/ΓΕΕΘΑ και συµµετέχουν τα Γενικά Επιτελεία, οι µεγάλοι σχηµατισµοί και των τριών Κλάδων των Ενόπλων ∆υνάµεων, υπουργεία και δηµόσιοι Οργανισµοί.

Οι τουρκικές εφηµερίδες στα πρωτοσέλιδα αναφέρονται σε «αισχρή ελληνική πρόκληση».

Πρωτοσέλιδο Χουριέτ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ: «H Αθήνα παίζει µε τη φωτιά. Στην ανήκουσα στην Τουρκία βραχονησίδα «Κardak», όπου οµάδα της Ηurriyet ύψωσε την τουρκική σηµαία, χθες Έλληνες στρατιώτες την κατέβασαν και ύψωσαν την ελληνική. Ελληνικά πλοία περικύκλωσαν το νησί. Το δηµοσίευµα αναφέρει τρία εναλλακτικά σχέδια δράσης της Άγκυρας.

«Αν η Ελλάδα δεν αποσύρει τους άνδρες της από τα Ίµια:

1) Θα γίνει κατάληψη κάποιας βραχονησίδας.

2) Θα επιχειρηθεί απόβαση τουρκικών στρατευµάτων στην άλλη βραχονησίδα (∆υτ.Ίµια)*

3) Θα επιχειρηθεί απόβαση σε άλλο νησί» Αναφέρει επίσης και το ενδεχόµενο αποκλεισµού των βραχονησίδων µε λίγες όµως πιθανότητες πραγµατοποίησης».

09:00: Συσκέπτεται το ΣΑΓΕ και οι αρχηγοί συµφωνούν µε την άποψη του Α/ΓΕΕΘΑ περί αποστολής και πάλι των βατραχανθρώπων στη βραχονησίδα. Κατόπιν ο ναύαρχος Λυµπέρης µεταφέρει την άποψή του στον Γ.Αρσένη και τον πείθει.

Υπάρχει σκέψη για συγκρότηση ειδικού τµήµατος ειδικών δυνάµεων µεικτής σύνθεσης, τόσο από καταδροµείς-αλεξιπτωτιστές όσο και από άντρες του ΕΤΑ. Τελικά αποφασίζεται να συγκροτηθεί δύναµη ταχείας ενίσχυσης από µονάδες ειδικών δυνάµεων της Αττικής, τον πυρήνα της οποίας θα αποτελούσαν οµάδες της εδρεύουσας στον Ασπρόπυργο 2ης Μοίρας Αλεξιπτωτιστών-2 ΜΑΛ και του ΕΤΑ.

Η τυχόν προώθησή τους ως «ενίσχυση της αµυντικής ικανότητας νησιωτικών χώρων στα ∆ωδεκάνησα» θα υλοποιούνταν µε ελικόπτερα ή µεταφορικά αεροσκάφη C-130. Ο A/ΓΕΣ δίνει άδεια εκτέλεσης εκπαιδευτικών βολών αποδοχής αντιαρµατικών πυραύλων AGM-114 Hellfire και ρουκετών από το 1ο ΤΕΕΠ (ΑΗ-64Α).

10:00: Το υποστοιχείο βατραχανθρώπων που είχε παραµείνει στην κανονιοφόρο αποβιβάζεται στην Ανατολική Ίµια. Η ενέργεια πραγµατοποιείται υπό το φως της ηµέρας. Για πέντε ώρες περίπου η σηµαία και η νησίδα είχαν παραµείνει αφύλακτες.

10:00: Ο ∆ιοικητής ΑΣ∆ΕΝ αντιστράτηγος ∆.Σπυρίδων αναφέρει ότι υπάρχουν έτοιµες δύο οµάδες καταδροµέων στην Κω µε δύο ελικόπτερα UH-1H, έτοιµες για µεταφορά στα Ίµια όπως του είχε ζητηθεί από την προηγουµένη µέρα. Επιθυµία του να αναχωρήσουν άµεσα διότι η πρόβλεψη καιρού έκανε λόγο για ραγδαία επιδείνωση από τις απογευµατινές ώρες και µετά.

10:15: Σηµειώνεται και αεροπορικό επεισόδιο, όταν τουρκικό ελικόπτερο που ίπταται στην περιοχή, εντός του ελληνικού εναέριου χώρου, αναχαιτίζεται από ελληνικό F-4E.

10:25: Λόγω της κλιµακούµενης έντασης, ο Α/ΓΕΕΘΑ «αποδεσµεύει» τους κανόνες εµπλοκής για κάθε είδους αποβατική ενέργεια. Το σήµα που εξέδωσε στις 10.25΄ το ΓΕΕΘΑ προς τα Γενικά Επιτελεία ανέφερε: «Επιτρέπεται η χρήση βίας για αυτοάµυνα και, σε περίπτωση µη συµµόρφωσης των επιχειρούντων αποβίβαση, να αποτραπεί προσέγγιση τουρκικού ελικοπτέρου στη νησίδα Ίµια. Εγκρίνεται η χρήση προειδοποιητικών βολών».

Η αναφορά σε «νησίδα» µπορεί να θεωρηθεί ότι επικεντρώνει όλο το ενδιαφέρον της ελληνικής πλευράς στην Ανατολική Ίµια όπου υπήρχε η σηµαία. Ελάχιστοι στην κυβέρνηση έδειχναν να γνωρίζουν τη σηµασία του όρου «κανόνες εµπλοκής». Εικάζεται πως ο Α/ΓΕΕΘΑ φοβήθηκε αποβατική ενέργεια την οποία θα παρακολουθούσαν αµέτοχες οι ελληνικές δυνάµεις µη έχοντας εξασφαλίσει την απαραίτητη άδεια να αµυνθούν.

Ανακοίνωση της τουρκικής κυβέρνησης στον Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα µιλάει για την Ιταλό-Τουρκική Συµφωνία του 1932 και λέει ότι δεν την αναγνωρίζει λόγω των ιδιότυπων συνθηκών του Β’ΠΠ παρά µόνο το αρ. 14 της Συµφωνίας των Παρισίων του 1947. Έτσι αναφέρουν, ότι τα Ίµια ούτε «παρακείµενη» είναι ούτε και «νησίδα». ∆ιατυπώνεται η τουρκική «πρόταση απεµπλοκής», σύµφωνη µε την πάγια τουρκική πολιτική στο Αιγαίο: προτείνεται η διεξαγωγή διαπραγµατεύσεων για την οροθέτηση των θαλασσίων συνόρων µεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Η συγκεκριµένη ενέργεια φαίνεται πως δικαιώνει όσους ερµηνεύουν την κρίση ως τµήµα της τουρκικής στρατηγικής για την αποτροπή της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων από τα 6 ναυτικά µίλια στα 12, σύµφωνα µε τις προβλέψεις της ∆ιεθνούς Συνθήκης για το ∆ίκαιο της Θάλασσας, όπως αυτή συµφωνήθηκε το 1982 στο Μοντέλο Μπέι της Τζαµάικα και τέθηκε σε ισχύ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, µετά την επικύρωσή της από τον αριθµό των κρατών που προβλεπόταν.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι υπάρχουν στο Αιγαίο και άλλα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων το νοµικό καθεστώς είναι ασαφές. Ζητείται η αποµάκρυνση των ελληνικών τµηµάτων από αυτήν.

Καθ’ όλη την διάρκεια της ηµέρας οι Τούρκοι ελέγχουν την κατάσταση της ∆υτ. Ίµιας από αέρα και θάλασσα και ωριµάζει η σκέψη για κατάληψη της πριν προλάβουν να σκεφτούν οι Έλληνες να την φυλάξουν. Θα ληφθεί υπόψη να γίνει αναίµακτα και αρχίζουν να ρίχνουν το βάρος στην παραπλάνηση του τρόπου ενεργείας ή και του τόπου µε παράλληλη συνεχή παρακολούθηση για το αν υπάρχουν ελληνικές δυνάµεις εκεί.

14:00: Το ΓΕΕΘΑ διέταξε τη συγκρότηση δύο οµάδων αµφίβιων καταδροµέων στην Κω, «µε δυνατότητα ανάληψης αποστολής αποτροπής/αναχαίτισης ενέργειας αποβίβασης σε βραχονησίδες Ίµια και για άµυνα διατήρησής τους».

15:23: Αποπλέουν από το ναύσταθµο του Aksaz οι ΤΠΚ τύπου Dogan «Gurbet» P346 και «Firtina» P347 εξοπλισµένες µε Κ/Β Harpoon.

∆ιατυπώνεται η πρώτη έκφραση ανησυχίας των Ηνωµένων Πολιτειών, ιδίως λόγω της συσσώρευσης δυσανάλογα ισχυρών ναυτικών δυνάµεων σε πολύ περιορισµένη γεωγραφικά περιοχή. Από Ελληνικής πλευράς, στην ευρύτερη περιοχή είναι αναπτυγµένα δύο παράκτια περιπολικά («Παναγόπουλος ΙΙ» P70, «Αντωνίου» P289), στα οποία προστέθηκαν αργότερα το επίσης παράκτιο περιπολικό «Παναγόπουλος ΙΙΙ» P96, οι πυραυλακάτοι «Μυκόνιος» P22, «Ξένος» P27 και «Σταράκης» P29, καθώς και οι κανονιοφόροι «Πυρπολητής» P57 και «Πολεµιστής» P61.

Αντίστοιχα µονάδες κρούσης του τουρκικού στόλου κινήθηκαν από τα ∆αρδανέλια και το ναύσταθµο του Ακσάζ προς τα ∆ωδεκάνησα. Στην επίµαχη περιοχή υπήρχαν τέσσερις ακτοφυλακίδες (οι SG-67 και SG-62 τύπου SAR-33 που έχουν ως βάση τους τη Σµύρνη, η SG-56 που ναυλοχεί στην Αλικαρνασσό, και η SG-32 τύπου SG-21 που ναυλοχεί στο Ακσάζ).

16:00: Βολές αποδοχής AGM-114 Hellfire στο πεδίο βολής αρµάτων Λιτοχώρου από ζευγάρι των νεοπαραληφθέντων ΑΗ-64Α του 1ου ΤΕΕΠ το οποίο είχε ολοκληρώσει τις παραλαβές τους που είχαν ξεκινήσει από τον Αύγουστο του 1995. Αν και το τάγµα δεν είχε προλάβει να περάσει από την επιχειρησιακή αξιολόγηση που θα την χαρακτήριζε επιχειρησιακή κι ετοιµοπόλεµη προέβη σε βολές αποδοχής των αντιαρµατικών βληµάτων για να προωθηθούν τα Apache στη περιοχή της κρίσης, προσφέροντας τα µοναδικά χαρακτηριστικά των µέσων ως πολλαπλασιαστής ισχύος.

Παράλληλα κατόπιν συνεννόησης των διοικητών του 1ου ΤΕΕΠ και της 114ΠΜ µεταφέρθηκαν -«δανείστηκαν»- πυροµαχικά πυροβόλου 30mm των Mirage για να εξοπλιστούν τα Apache αφού ακόµα δεν είχαν παραληφθεί τα δικά τους. Αργά το βράδυ έπειτα από χαµηλή πτήση, για να µην εντοπιστούν στα εχθρικά radar, σε ιδιαίτερα αντίξοες καιρικές συνθήκες βρέθηκαν στην αεροπορική βάση της Σαντορίνης πλήρως εξοπλισµένα. Τις επόµενες ώρες µέχρι την λήξη της κρίσης αναφέρθηκε παρουσία AH-64A και σε άλλα νησιά στην ευρύτερη περιοχή των Ιµίων.

Στην Κω η οµάδα των αµφίβιων καταδροµέων και τα δύο ελικόπτερα Huey παρέµεναν σε ετοιµότητα 15 λεπτών.

17:00: Σύσκεψη του Τουρκικού Συµβουλίου Εθνικής Ασφαλείας αποφασίζεται η µεταφορά 2 οµάδων βατραχανθρώπων από τον Bόσπορο στην Αλικαρνασσό (επιχείρηση YUNUS1).

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το βιβλίο «Η Λαίδη µε τη Μάσκα» (1999) του Φαρούκ Μπιλντιριτζί, δηµοσιογράφου της «Χουριέτ», που µέσω απόρρητων πρακτικών του Εθνικού Συµβουλίου Ασφαλείας της Αγκύρας σκιαγραφεί τον ρόλο της Τσιλέρ στην κρίση. Ο δηµοσιογράφος ισχυρίζεται ότι η Τσιλέρ είχε ουσιαστικά άγνοια και αδιαφορούσε για το θέµα προσάραξης του Figen Akat µέχρι τη στιγµή που οι δηµοσιογράφοι της Χουριετ αντικατέστησαν την ελληνική σηµαία που τοποθέτησε ο δήµαρχος Καλύµνου µε µια τούρκικη:

«Το Συµβούλιο Ασφαλείας συγκεντρώθηκε το µεσηµέρι στο πρωθυπουργικό γραφείο. Η Τσιλέρ ρώτησε τον σύµβουλο του υπουργείου Εξωτερικών Ορσάν Οϊµέν: «Ο φάκελός µας για το Καρντάκ νοµικά είναι ισχυρός;».

Και έλαβε την καταφατική απάντηση του Οϊµέν. Ενώ για το θέµα αυτό στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών υπήρχαν δύο απόψεις. Η τουρκικότητα του Καρντάκ ήταν ένα αµφιλεγόµενο θέµα. Ο Οϊµέν δεν ανέφερε αυτές τις απόψεις!. Από το σηµείο αυτό η Τσιλέρ εµφανίζεται να σκληραίνει τη στάση της συµφωνώντας µε την πρόταση του πρέσβη Μπατού για ενέργεια στην διπλανή αφύλακτη νησίδα, και µε την επιβεβαίωση των γερακιών ότι υπάρχει η δυνατότητα για δυναµική αντίδραση. , γύρισε προς τον Β’ Α/Γ ΓΕΕΘΑ Τσεβίκ Μπιρ και τον ναύαρχο Γκιουβέν Έρκαγια και τους είπε: «Θέλω να πιάσετε αυτούς τους Έλληνες στρατιώτες από τα αφτιά και να τους πετάξετε από το Καρντάκ, µπορείτε να τα καταφέρετε;». Οι στρατηγοί είπαν το «ναι», όµως η Τσιλέρ επέµενε «απόψε µπορείτε;».

Σε αυτή τη φάση παρενέβη ο ΥΠΕΞ Ντενίζ Μπαϊκάλ και υπενθύµισε την επικινδυνότητα του εγχειρήµατος.

Τότε ακριβώς, σύµφωνα πάντα µε τον τούρκο δηµοσιογράφο, ήρθε η παρέµβαση των διπλωµατών του ΥΠΕΞ. Ο πρέσβης Ινάλ Μπατού δήλωσε ότι οι διπλωµατικοί δίαυλοι δεν είχαν εξαντληθεί και έφερε στο τραπέζι την εξής πρόταση: «Το Καρντάκ δεν είναι µία µόνο βραχονησίδα. Απέναντι είναι και άλλη βραχονησίδα όπου δεν υπάρχει κανένας Έλληνας στρατιώτης. Γιατί δεν κάνουµε την απόβαση εκεί; Έτσι θα αποφύγουµε τη µάχη και θα εξασφαλίσουµε την ισορροπία σε διπλωµατικό επίπεδο». Ο Μπαϊκάλ αρνήθηκε την πρόταση, ενώ ο Έρκαγια ζήτησε διορία ένα 24ωρο».

Σύµφωνα µε τον ΥΦΕΞ Ινάλ Μπατού (CNNTurk 1/2/2005) η Τσιλέρ, αρχικά αγνοούσε τελείως το ζήτηµα. Είδε στην κρίση, (µε τον χαρακτηριστικό οπορτουνισµό που την διέκρινε), µια χρυσή ευκαιρία για να καταξιωθεί πολιτικά και να γίνει ήρωας στα µάτια του τουρκικού λαού.

Οι στρατιωτικοί αντιµετώπιζαν µε καχυποψία την πρωθυπουργό, διαβλέποντας στις φιλοπόλεµες κραυγές της τις προσωπικές της φιλοδοξίες. Σύµφωνα µε τον Μπατού, η στρατιωτική ηγεσία δεν είχε εµπιστοσύνη στις ικανότητες επιτυχούς αντιµετώπισης του Ελληνικού στόλου από το Τουρκικό ναυτικό.

Εντελώς διαφορετική εικόνα εµφανίζει η Μιλιέτ. Στις 29/6/2000 η Μιλιέτ µε τίτλο «Μάθηµα δηµοκρατίας από το ναύαρχο» δηµοσιεύει τη συνοµιλία του Έρκαγια µε την Τσιλέρ, η οποία του ζητούσε επίµονα να ετοιµάσει εντός 24 ωρών τις δυνάµεις του για απόβαση στις βραχονησίδες. Ο Τούρκος ναύαρχος απάντησε ότι αυτό µπορεί να γίνει, αλλά εξέφρασε την αντίθεσή του, λέγοντας ότι κάτι τέτοιο θα σήµαινε πόλεµος. «Η απόφαση για πόλεµο είναι αρµοδιότητα της Εθνοσυνέλευσης».

Στη συνοµιλία παρών ήταν και ο διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών αρµόδιος για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, Ινάλ Μπατού, ο οποίος προέτρεψε την Τανσού Τσιλέρ να µη λάβει εσπευσµένες αποφάσεις. Ήταν µάλιστα αυτός που πρότεινε ως εναλλακτική λύση την απόβαση των τουρκικών δυνάµεων στη βραχονησίδα δίπλα στα Ίµια, η οποία «ανήκει σε εµάς», όπως χαρακτηριστικά είπε ο Τούρκος διπλωµάτης. Σύµφωνα µε την εφηµερίδα, µετά την αποχώρηση των Έρκαγια και Μπατού από το γραφείο της Τανσού Τσιλέρ, εκείνη ζήτησε από το ράφτη της να της ετοιµάσει µία στολή παραλλαγής, σε περίπτωση που ξέσπαγε πόλεµος.

«Ο Έρκαγια δυσανασχετούσε από τη στάση της Τσιλέρ» διευκρινίζει ο Μπατού και υποστηρίζει ότι η τότε πρωθυπουργός ήταν έτοιµη να οδηγήσει την Τουρκία σε περιπέτεια, προκειµένου να εξασφαλίσει την παραµονή της στην κυβέρνηση.

Για τη σύσκεψη αυτή και τις εξελίξεις αναφέρθηκε και ο Ινάλ Μπατού στο CNNTurk (1/2/2005). Στην ιστορική αυτή συνεδρίαση της Άγκυρας εκτός από την Τσιλέρ πήραν µέρος ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Ντενίζ Μπαικάλ, ο υφυπουργός Εξωτερικών, προσκείµενος στον Μπαικάλ, Ινάλ Μπατού, ο πρέσβης, Ονούρ Οϊµέν, προσκείµενος στην Τσιλέρ και οι υπεύθυνοι των ελληνικών υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών.

Από στρατιωτικής πλευράς, ο υπαρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Τσεβίκ Μπιρ, που είχε υποσκελίσει για λίγο τον Ισµαήλ Καρανταγί, τότε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου, ο αρχηγός του Επιτελείου Ναυτικού, Γκουβέν Έρκαγια, (από την αρχή οργισµένος µε την Τσιλέρ), οι αρχηγός Στρατού, στρατηγός Χικµέτ Κιοκσάλ, ο αρχηγός Αεροπορίας, Αχµέτ Τσορεκτσί και ο αρχηγός της ΜΙΤ, στρατηγός Τεοµάν Κοµάν.

Η Τσιλέρ αµέσως µόλις κάθισαν στο τραπέζι απευθύνθηκε στον Οϊµέν και τον ρώτησε µε έµφαση αν έχει µελετήσει τον φάκελο των βραχονησίδων και αν η Τουρκία έχει δυνατά επιχειρήµατα για να υποστηρίξει τις απόψεις της. Ο Οϊµέν απάντησε απερίφραστα πως ναι, η Τουρκία είχε ατράνταχτα επιχειρήµατα, (ενώ αργότερα παραδέχτηκε πως είπε ψέµατα).

Τότε η Τσιλέρ µε όλη την έπαρση αλλά και την άγνοια της για τα στρατιωτικά θέµατα, στράφηκε προς την πλευρά των στρατιωτικών και τους είπε πως θα πρέπει να κατεβάσουν αµέσως τους Έλληνες κοµάντος από την βραχονησίδα και να υποστείλουν την ελληνική σηµαία. Το ύφος της εκνεύρισε τους στρατιωτικούς και ιδιαιτέρα τον Έρκαγια, που έπνεε µένεα για την Τσιλέρ διαπιστώνοντας πως αγνοούσε την µειονεκτική θέση των Τούρκων και τους στοιχειώδεις στρατιωτικούς κανόνες εµπλοκής και απεµπλοκής από µια στρατιωτική κρίση.

Τότε µίλησε ο Μπατού και είπε πως, «Εντάξει, αν πάµε εµείς να τους κατεβάσουµε τότε οι δυνάµεις των Ελλήνων τα πλοία και τα αεροπλάνα που βρίσκονται εκεί θα µείνουν απαθείς; Αυτό είναι αδύνατον», και τότε πρόσθεσε το χαρακτηριστικό, «µια σπίθα, (kivilcim), φτάνει µε την τεράστια συγκέντρωση των αεροναυτικών δυνάµεων των δυο χωρών για να ανάψει µεγάλη φωτιά που δύσκολα θα σβήσει. Αν γίνει αυτό που ζητάει η Τσιλέρ θα ξεσπάσει αµέσως πόλεµος».

Η κατάσταση φαίνονταν για τους Τούρκους αδιέξοδη, καθώς, όπως αναφέραµε παραπάνω, υπήρχε το δεδοµένο ότι οι Έλληνες είχαν στρατηγικό πλεονέκτηµα γιατί ήδη είχαν στρατιωτικό άγηµα στην Ίµια.

Οι στρατιωτικοί ήταν οργισµένοι µε τις δηµόσιες δηλώσεις της Τσιλέρ να φύγουν οι Έλληνες στρατιώτες να κατεβεί η ελληνική σηµαία, καθώς διαπίστωναν πως είχαν οδηγηθεί σε µια άνευ προηγουµένου κρίση χωρίς να έχουν την πρωτοβουλία και χωρίς να υπάρχει από πριν κάποιος σχεδιασµός για την αντιµετώπιση της. Εν τω µεταξύ συνεχώς έρχονταν αναφορές για τη εξέλιξη της κατάστασης. Όλες οι αναφορές επεσήµαναν την τεράστια συγκέντρωση ναυτικών και αεροπορικών δυνάµεων της Ελλάδας στην περιοχή, ενώ είχε αρχίσει ένα κυνηγητό µεταξύ των πλοίων των δυο χωρών γύρω από την βραχονησίδα που βρίσκονταν οι Έλληνες κοµάντος. Η ένταση ήταν πολύ µεγάλη καθώς ο φόβος µιας αποτυχίας είχε αγχώσει την στρατιωτική ηγεσία που ήταν ανεπανόρθωτα εκτεθειµένη εξ αιτίας της Τσιλέρ. Ήταν κάτι το προφανές για τους Τούρκους στρατηγούς γιατί µια ήττα θα χρεώνονταν επάνω τους µε όλες τις συνέπειες µιας τέτοιας εξέλιξης. Τότε έγινε ένα διάλλειµα για να συζητήσουν κατά µέρος την κατάσταση. Ο Μπαικάλ αποσύρθηκε µε τους συµβούλους του σε µια γωνιά και τους είπε: «Είµαστε µπροστά σε µεγάλη απόφαση και θα έπρεπε όλοι να πούνε την γνώµη τους», και συνέχισε, «Είµαστε σε πόλεµο αν οι στρατιωτικοί εκτελέσουν τις εντολές της Τσιλέρ. Πρέπει να συνεχίσουµε την διπλωµατική προσπάθεια αλλά έτσι όπως εξελίχτηκαν τα πράγµατα δεν υπάρχει περιθώριο». Τότε αναφέρει ο Μπατού: «Μου ήρθε η ιδέα (;), ότι δίπλα στην βραχονησίδα υπάρχει και µια δεύτερη βραχονησίδα».

Αποφάσισα να προτείνω να κάνουµε απόβαση στην άλλη βραχονησίδα αφού ήταν αφύλακτη και έτσι η κατάσταση θα ισοφαρίζονταν µε τους Έλληνες, (εδώ πράγµατι υπάρχουν πολλά ερωτηµατικά για αυτή την «τουρκική ιδέα» µετέπειτα διεκδίκησε από τον Μπατού ο ναύαρχος Γκουβέν Έρκαγια, ο οποίος υποστήριξε πως ήταν δική του η ιδέα να αποβιβαστούν στην δεύτερη βραχονησίδα). Στη συνέχεια υποστήριξε ο Μπατού, «µετά θα περιµένουµε την επέµβαση της ΕΕ και των ΗΠΑ για να εκτονωθεί η κατάσταση. Οι στρατιωτικοί αφού άκουσαν αυτή την άποψη είπαν να το συζητήσουµε και τελικά αποφασίστηκε να γίνει η απόβαση στην δεύτερη βραχονησίδα µέσα στη νύχτα και µε κάποιο καµουφλάζ από τουρκική φρεγάτα. «Αποσυρθήκαµε όλοι στις θέσεις µας», συνεχίζει ο Μπατού και ενώ συνεχίστηκε η ροή των πληροφοριών περιµέναµε µε αγωνία το αποτέλεσµα αυτής της επιχείρησης.

19:00: Σταθµός υποκλοπών της ΕΥΠ στην Αλεξανδρούπολη υποκλέπτει εντολές του τουρκικού ΓΕΝ προς δύο περιπολικά σκάφη, να ελέγξουν στα Ίµια που βρίσκονται Έλληνες οι Έλληνες και ελληνική σηµαία.

20:00: Αποβιβάζεται η δεύτερη οµάδα των ΜΥΚ στην Αν. Ίµια. Ανάµεσα στις νησίδες περιπολούν τα «Παναγόπουλος» και «Aντωνίου», ενώ από τουρκικής πλευράς 2 περιπολικά της Aκτοφυλακής.

22:00: Υποκλέπτεται σήµα Τουρκικού πλοίου που αναφέρει την ύπαρξη αγήµατος στην Αν. Ίµια.

Τον Φεβρουάριο του 1996, δηµοσιεύεται σε περιοδικό ποικίλης ύλης έγγραφο της ΕΥΠ µε αριθµό πρωτοκόλλου 115/24/40 το οποίο περιείχε συνοµιλίες Τούρκων αξιωµατικών της αντικατασκοπίας που υποκλάπηκαν το βράδυ της ∆ευτέρας, 29 Ιανουαρίου.

Το εν λόγω έγγραφο προειδοποιούσε το ΓΕΝ για τις προθέσεις των Τούρκων να καταλάβουν τη βραχονησίδα 24 ώρες πριν από την κατάληψή της.

Στις 23 Φεβρουαρίου 1996, το ΥΕΘΑ σε επίσηµη ανακοίνωσή του αναφέρει πως «κατά τη διάρκεια της κρίσης στα Ίµια, υπήρχε ροή άλλων πληροφοριών για τις δραστηριότητες των δυνάµεων της Τουρκίας. Από την ανάλυση των πληροφοριών αυτών δεν προέκυπτε καµία ένδειξη για τις προθέσεις της Άγκυρας». Τις επόµενες ηµέρες ο τότε υφυπουργός Άµυνας Νίκος Κουρής ισχυρίσθηκε ότι δεν υπήρξε ποτέ το συγκεκριµένο έγγραφο, δηλώνοντας πως «ουδέποτε το ΓΕΝ, το ΓΕΕΘΑ ή το υπουργείο έλαβε έγγραφη αναφορά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών».

O Αµερικανός πρέσβης στην Αθήνα Thomas Niles αποστέλλει το παρακάτω τηλεγράφηµα στο State Department: «…Αυτή η ελληνοτουρκική αψιµαχία µε αντικείµενο ένα ακατοίκητο κοµµάτι γης, έκτασης ίσως δύο οικοδοµικών τετραγώνων, εµφανίζει στοιχεία κωµικής όπερας… Είναι προφανές ότι θα προτιµούσαµε να µην εµπλακούµε στη διαφορά αυτή, αλλά από την πείρα µας γνωρίζουµε ότι ίσως να µην έχουµε αυτή την επιλογή. Εποµένως, πιστεύω ότι πρέπει να εξετάσουµε το ιστορικό αρχείο στον βαθµό που το επιτρέπουν οι πληροφορίες µας, προκειµένου να καθορίσουµε το διεθνές καθεστώς των Ιµίων, καθώς είναι πιθανό σε κάποια στιγµή να χρειαστεί να πάρουµε θέση σχετικά µε τα νόµιµα δικαιώµατα στην υπόθεση αυτή…»

30/1/1996
Κινητοποίηση του Τουρκικού Ναυτικού, διπλωµατικός πυρετός.

00:10: Αναφορές για κινητοποίηση τούρκικων Ναυτικών ∆υνάµεων, διαπιστώνεται αυξηµένη δραστηριότητα στους τουρκικούς ναυστάθµους της Σµύρνης και του Ακσάζ.

00:25: Συνάντηση Τσιλέρ-Ντεµιρέλ, δήλωση για την αναγκαιότητα διαπραγµατεύσεων για το θέµα των βραχονησίδων.

00:30: ∆ιατάσσεται η επιστροφή της Φ/Γ «Υ∆ΡΑ» F452 τύπου MEKO-200HN από την Αδριατική, όπου είχε διατεθεί στη Νατοϊκή επιχείρηση αποκλεισµού της Σερβίας. Ήταν η νεότερη µονάδα του στόλου, η µόνη από τις τέσσερις υπό παραγγελία φρεγάτες τύπου ΜΕΚΟ που είχε µέχρι τότε παραδοθεί. H Φ/Γ «Α∆ΡΙΑΣ» ηγείται µοίρας σκαφών που παρακολουθούν την κινητικότητα από τα ∆αρδανέλια. Από Ακσάζ θα εξέλθουν 3 από τις 4 Φ/Γ συνοδεία 2 ΤΠΚ και 2 Κ/Φ.

00:55: Αποπλέουν από τη Σµύρνη τα περιπολικά τύπου HISAR (P 1638) «SULTAN HISAR» P111 και «DEMIR HISAR» P112 µε κατεύθυνση την περιοχή Σάµου – Ικαρίας.

02:50: Αποπλέει από το ναύσταθµο του Ακσάζ η Φ/Γ «EGE» F256 τύπου Knox κατευθυνόµενη προς τη Χάλκη – νοτιοανατολικά της Τήλου.

03:45: Αύξηση δραστηριότητας σε Ακσάζ και Σµύρνη.

04:00: Συναγερµός σε ΕΘΚΕΠΙΧ µετά από εντοπισµό τουρκικών πολεµικών σκαφών που βγαίνουν στο Αιγαίο.

04:10: Η ναυαρχίδα του Τούρκικου στόλου Φ/Γ Yavuz F-240, η οποία είχε αποπλεύσει από το ναύσταθµο Ακσάζ συνοδεία ΤΠΚ, εντοπίζεται στην περιοχή των Ιµίων.

05:00: Σύσκεψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής Άµυνας, επαναβεβαιώνεται η εντολή αυξηµένης ετοιµότητας και στους τρεις Κλάδους των Ενόπλων ∆υνάµεων, ανακαλούνται οι άδειες του προσωπικού, και οι αεροπορικές δυνάµεις τίθενται σε κλιµακωτές ετοιµότητες 2, 5, 10 και 15 λεπτών. Εξετάζεται να αποσταλούν φρουρές σε νησίδες της ευρύτερης περιοχής.

07:16: Εντοπίζεται δεύτερη τουρκική φρεγάτα τύπου KΝΟΧ, η «Trakya» F254, προερχόµενη από τα Στενά, που κατευθύνεται επίσης προς τα Ίµια.

07:20: Η Φ/Γ Yavuz F-240 πλησιάζει επιδεικτικά τα Ίµια. Παραβιάζει πολλές φορές τα χωρικά ύδατα.

07:30: Την πλαισιώνει µια Φ/Γ ΚΝΟΧ

08:00: Ελικόπτερο απονηώνεται από την Φ/Γ YAVUZ και πετά προκλητικά πάνω από την ανατολική Ίµια. Επιτηρούν την ελληνική κινητοποίηση.

08:45: Απογείωση δύο ΑΒ-212 το ΠΝ12 και το ΠΝ21 από Κοτρώνι Μαραθώνα.

Ο Αρχηγός της ΕΥΠ κ. Βασιλικόπουλος επισκέπτεται τον πρωθυπουργό και του µεταφέρει επιστολή του αρχηγού της CIA Τ.Τένετ που του παρέδωσε ο σταθµάρχης της CIA στην Αθήνα.

Ο Κ.Σηµίτης αφού τον άκουσε του είπε ότι δεν τον χρειάζεται άλλο.

09:00: Απωθείται από ελληνικό περιπολικό Τούρκικη βάρκα µε 6-7 άνδρες που προσεγγίζει τα Ίµια.

Ο Α/ΓΕΕΘΑ κατόπιν συνόδου του ΣΑΓΕ και του ΣΑ, αναλαµβάνει την επιχειρησιακή διοίκηση των Ενόπλων ∆υνάµεων που εµπλέκονται στην κρίση. Αυτό σηµαίνει ότι ο Α/ΓΕΕΘΑ αναθέτει αποστολή κατευθείαν στους ΑΣ, διοικητή Στρατιάς, διοικητή ΑΣ∆ΕΝ και ΑΤΑ, οι οποίοι διευθύνουν τις επιχειρήσεις προς εκτέλεση της αποστολής που τους ανατίθεται.

Κατά την διάρκεια των πρωινών ωρών γίνονται πολλές αναχαιτίσεις. Ελληνικό ελικόπτερο πετάει συνεχώς πάνω από τα Ίµια.

10:00: Συνοµιλίες Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα µε τον Τούρκο Υφ. Εξωτερικών. Η Τουρκία απορρίπτει το Ελληνικό διάβηµα που αναφέρει παραβίαση ελληνικών χωρικών υδάτων και εναέριου χώρου. Ο πρέσβης της Ελλάδος ζητάει την απόσυρση των τουρκικών δυνάµεων. Ο Τούρκος Υφυπουργός ζητάει την απόσυρση των Ελληνικών δυνάµεων και δηλώνει ότι η Άγκυρα περιµένει απάντηση στο κάλεσµα της Τσιλέρ για διάλογο περί το ιδιοκτησιακό καθεστώς των βραχονησίδων.

Πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία Κ. Σηµίτη µε Β. Clinton και του ΥΕΘΑ Γ.Αρσένη µε τον οµόλογό του W.Perry. H ελληνική πλευρά δηλώνει ότι επιθυµεί αποκλιµάκωση αλλά έτοιµη να απαντήσει δυναµικά εφόσον προκληθεί όπως επίσης ότι δέχεται αµοιβαία απόσυρση δυνάµεων χωρίς όµως υποστολή σηµαίας.

Ο W.Perry αναφέρει στον Γ. Αρσένη ότι η Τουρκία επιθυµεί αποκλιµάκωση κι αµοιβαία αποχώρηση στρατιωτικής δύναµης αλλά και αποµάκρυνση της ελληνικής σηµαίας, έτσι λόγω αδιεξόδου οι ΗΠΑ αποσύρονται διότι δεν µπορούν να βοηθήσουν, σε µια προσπάθεια να δηµιουργήσουν στην Ελλάδα την πεποίθηση ότι δεν µπορούν να αποτρέψουν τους Τούρκους εάν επιλέξουν τη χρήση στρατιωτικής βίας. Παρόµοιο είναι το µήνυµα που µεταφέρει προς τον Α/ΓΕΕΘΑ ναύαρχο Λυµπέρη ο αρχηγός των Αµερικανικών Ενόπλων ∆υνάµεων στρατηγός Τζον Σαλικασβίλι. Ο Σηµίτης αργότερα στη βουλή δηλώνει ότι η ελληνική σηµαία παραµένει.

10:30: Συγκαλείται σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κώστα Σηµίτη για την εξέταση της κατάστασης, µε τη συµµετοχή των υπουργών Εξωτερικών Θεόδωρου Πάγκαλου, Εθνικής Άµυνας Γεράσιµου Αρσένη, Εσωτερικών Άκη Τσοχατζόπουλου, Εθνικής Οικονοµίας Γιάννου Παπαντωνίου, Τύπου ∆ηµήτρη Ρέππα και του Α/ΓΕΕΘΑ ναύαρχου Χρήστου Λυµπέρη. Μετά το πέρας της σύσκεψης παραχωρείται από τους υπουργούς Εξωτερικών και Εθνικής Άµυνας -Θ. Πάγκαλο και Γ. Αρσένη- συνέντευξη Τύπου στην οποία απορρίπτονται µε τον πλέον επίσηµο τρόπο οι τουρκικές προκλητικές απαιτήσεις. Ωστόσο έχει ήδη διαφανεί η ασυνεννοησία µεταξύ του πρωθυπουργικού γραφείου, του υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Εθνικής Άµυνας.

Ο Κ. Σηµίτης αφού ενηµερώθηκε από το Α/ΓΕΕΘΑ έδωσε εντολή για παραµονή της κατάστασης ως έχει και την αποφυγή ενεργειών κλιµάκωσης. Σε ερώτηση του Α/ΓΕΕΘΑ πως επιθυµεί η κυβέρνηση να αντιδράσει σε παραβίαση κανόνων αβλαβούς διέλευσης από τα τουρκικά πολεµικά η απάντηση ήταν η µη χρήση βίας, µη παρενόχληση αλλά ενηµέρωση και αίτηση αποµάκρυνσης.

10:45: Το ΑΒ-212, ΠΝ12 αφού προσνηώνεται στη Φ/Γ ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» F-461 αποβιβάζοντας προσωπικό και υλικά, αµέσως επιστρέφει στο Κοτρώνι και δίνει τη θέση του στο ΠΝ-21 το οποίο θα παραµείνει ως οργανικό ελικόπτερο της φρεγάτας. Στην περιοχή σηµειώνονται εµπλοκές µαχητικών.

11:00: ∆ίνεται σήµα για τον απόπλου του Ελληνικού στόλου. Ο Πάγκαλος αναφέρει χωρίς να διαψευσθεί ότι η εντολή απόπλου δόθηκε από το προηγούµενο απόγευµα για το βράδυ της 29/1. Σύµφωνα µε δηµοσίευµα του περιοδικού ∆ιπλωµατία και την εκποµπή «Μηχανή του Χρόνου», ο δηµοσιογράφος ∆. Βερύκιος πληροφορείται µια ώρα νωρίτερα από φίλο του κυβερνήτη φρεγάτας, ότι έχουν εντολή να αποπλεύσει ο στόλος. Κατόπιν, πληροφορεί τον δ/ντη του ΣΚΑΙ Μαλέλη, και την µετάδοση την κάνει ο ∆. Σταυρόπουλος. Πολλά γράφτηκαν για αυτήν την ενέργεια όπως: «H µετάδοση του απόπλου του Στόλου δεν ήταν µία αυθόρµητη δηµοσιογραφική ενέργεια. Οργανώθηκε και εκτελέστηκε µε πρωταγωνιστή τον ιδιοκτήτη του καναλιού. H µετάδοση έγινε από το ∆. Σταυρόπουλο, που επέβαινε στο σκάφος του ιδιοκτήτη ανοιχτά του Φαληρικού Όρµου, ενώ δίπλα έπλεε σκάφος του Λιµενικού. Κατά τη διάρκεια της µετάδοσης υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του επιχειρηµατία µε τον υπουργό Άµυνας.» (Αλήθειες και Ψέµατα, Ηµερησία 5/2/2011).

Μετά την κρίση, οι «δράστες» επικαλέσθηκαν την ελευθερία του λόγου και την δικαιολογία… ότι όλοι µπορούσαν να δουν την έξοδο του στόλου. Με αυτό το σκεπτικό προφανώς θα µπορούσε να στηθούν οι κάµερες επίσης στα στρατιωτικά αεροδρόµια και έξω από στρατιωτικές µονάδες ενηµερώνοντας τη κοινή γνώµη (κι όχι µόνο) για την στρατιωτική κινητοποίηση.

Το ΓΕΕΘΑ διατάσσει τη διατήρηση των οµάδων αµφίβιων καταδροµών στην Κω σε δεκαπεντάλεπτη ετοιµότητα, την αύξηση της ετοιµότητας των οµάδων του ΕΤΑ και της 2ης ΜΑΛ στην Αττική σε 30 λεπτά και θέτει την 2η ΜΑΛ και το 575ο Τάγµα Πεζοναυτών σε ετοιµότητα δύο ωρών. Επίσης διατάσσονται τακτικές αναγνωρίσεις από την Πολεµική Αεροπορία, και αραίωση των ελικοπτέρων του στρατού σε Σάµο και Ρόδο.

Η κατάσταση κλιµακώνεται και στον αεροπορικό τοµέα µε τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου µεταξύ Σάµου και Κω από 17 (εκ των οποίων πέντε οπλισµένα) τουρκικά µαχητικά (F-16C Fighting Falcon, F-4E Phantom II και RF-4E Phantom II σε εννέα σχηµατισµούς) και δύο ελικόπτερα. Για την αναχαίτισή τους πραγµατοποιούνται 14 έξοδοι ελληνικών µαχητικών και δύο από τις αναχαιτίσεις καταλήγουν σε εµπλοκές.

Σε δηλώσεις του ο Γ.Αρσένης απορρίπτει τα «αιτήµατα» της Τσιλέρ, όπως αυτά προέκυψαν µετά τη σύσκεψη του τουρκικού Συµβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.

11:47: Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» και η ΤΠΚ «Ξένος» διατάσσονται να πλεύσουν προς την περιοχή της Καλολίµνου και να τεθούν σε κατάσταση ετοιµότητας βολής κατευθυνόµενων βληµάτων. Οι κανονιοφόροι «Πυρπολητής» και «Πολεµιστής» αναλαµβάνουν την παρακολούθηση και αποτροπή προσέγγισης των βραχονησίδων στην φρεγάτα Υavuz και την ΤΠΚ Firtina, αντίστοιχα, έχοντας ετοιµότητα βολής πυροβόλων. Το αντιτορπιλικό «Θεµιστοκλής» αναλαµβάνει την διακριτική παρακολούθηση της φρεγάτας Εge. H τακτική διοίκηση των ναυτικών µονάδων στην περιοχή περνά στην Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ».

12:00: Η τουρκική Φ/Γ Ege επιχειρεί αβλαβή διέλευση από τα ελληνικά χωρικά ύδατα µεταξύ Λέρου και Λειψών και κατόπιν επιστρέφει στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Όλη η κίνηση γίνεται υπό την παρακολούθηση του αντιτορπιλικού «Θεµιστοκλής».

Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα ∆ηµήτρης Νεζερίτης µεταβαίνει στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών όπου και συναντά τον υφυπουργό Ονούρ Οϊµέν. Ο κ. Νεζερίτης προειδοποιεί την Άγκυρα για τον κίνδυνο θερµού επεισοδίου εάν δεν σταµατήσουν οι παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων. Ο κ. Οϊµέν θέτει ως προϋπόθεση την επιστροφή στο status quo ante, περιγράφοντάς το ως «την αποχώρηση των πλοίων, στη συνέχεια του προσωπικού και τέλος των σηµαιών». Είναι η πρώτη φορά που γίνεται λόγος για το «συµβιβασµό απεµπλοκής», που τελικά υιοθετήθηκε. Αυτό πιθανότατα υποδηλώνει είτε προηγούµενη συνοµιλία και αποδοχή του από τους Αµερικανούς είτε προσπάθεια πειθαναγκασµού της Ελλάδας να τον αποδεχθεί µέσω της τήρησης από την τουρκική ηγεσία σκληρής γραµµής, πάντα υπό την απειλή της στρατιωτικής σύγκρουσης.

12:30: Στα νησιά όλες οι µονάδες είναι σε γενική επιφυλακή. Αναφορές για Ηλεκτρονικό Πόλεµο από την µεριά των Τούρκων.

∆ήλωση του πρωθυπουργού Κ.Σηµίτη: «Αν η Τουρκία αποσύρει τα πλοία της, τότε και εµείς θα αποσύρουµε τα δικά µας».

13:00: Μεγάλο µέρος του ελληνικού στόλου, υπό τη συνεχή απ’ ευθείας τηλεοπτική κάλυψη µέσω ελικοπτέρου του τηλεοπτικού σταθµού (ΣΚΑΙ), εγκαταλείπει το ναύσταθµο της Σαλαµίνας και οδεύει προς την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της κρίσης. Η Τουρκία από την πλευρά της στέλνει περισσότερες φρεγάτες στην περιοχή.

13:15: Ο Ναύαρχος Λυµπέρης διαγράφει τις λέξεις «∆υτική Ίµια» και γράφει «Καλόλιµνος» στο σήµα που ήθελε να στείλει ο Υ/ΓΕΕΘΑ όταν το ΓΕΣ πείστηκε ότι πρέπει να φυλαχτεί και αυτή.

Έτσι τα δύο ελικόπτερα µε τους καταδροµείς της ΑΣ∆ΕΝ που πήγαιναν στη ∆υτική αφύλακτη Ίµια άλλαξαν πορεία πτήσης και κατέληξαν στην Καλόλιµνο.

Ο Ναύαρχος Λυµπέρης δικαιολογεί την κίνηση του µε το ότι οι πολιτικοί του λένε ότι προχωράνε σε αποκλιµάκωση και αν πράγµατι πραγµατοποιούταν αποβίβαση δυνάµεων στη ∆.Ίµια θα ήταν αντίθετο µε το πνεύµα αυτό.

14:30: Λόγω των βαθµιαία επιδεινούµενων άσχηµων καιρικών συνθηκών τα µικρότερου εκτοπίσµατος περιπολικά αποσύρθηκαν καθώς δεν µπορούσαν να επιχειρούν πλέον.

Στη θαλάσσια περιοχή γύρω από τα Ίµια έχουν αναπτυχθεί σηµαντικές ναυτικές δυνάµεις και των δύο χωρών. Οι ναυτικές αυτές µονάδες δεν έµελλε να διαφοροποιηθούν κατά τη διάρκεια των επόµενων κρίσιµων 18 ωρών.

14:56: Το ΓΕΕΘΑ διατάζει την αύξηση της επιτήρησης και του ελέγχου των ελληνικών µικρονησίδων στο ανατολικό Αιγαίο µεταξύ των νήσων Σάµου και Κω.

15:20: Το 5ο ΕΤΕΑ µεταφέρεται τελικώς στην Καλόλιµνο (προφανώς και στη βραχονησίδα Πίττα ∆-Β∆ της Καλολίµνου) έπειτα από την παρέµβαση του Α/ΓΕΕΘΑ Λυµπέρη (βλ. σήµα 13:15). Αποστολή της οµάδας ήταν αφενός η αποτροπή αποβίβασης Τούρκων στη νησίδα και αφετέρου η επιτήρηση της ευρύτερης περιοχής.

16:00: ∆υο τουρκικά ελικόπτερα πετούν πάνω από τα Ίµια και προσπαθούν να εντοπίσουν τα ελληνικά σκάφη. Μερικά από αυτά είναι «αθέατα» σε κολπίσκους των γειτονικών νησίδων.

17:00: Ο ΥΦΕΘΑ Κουρής αρνείται εισήγηση του Α/ΓΕΕΘΑ Λυµπέρη για µεταφορά καταδροµέων και στο Φαρµακονήσι, (επιπρόσθετα το ΓΕΣ αδυνατούσε όµως να παραχωρήσει δυνάµεις για τη φύλαξη της βραχονησίδας). Ως εναλλακτική λύση διατάχθηκε η επιτήρηση µε ναυτική περιπολία.Ο Τούρκος ΥΠΕΞ δηλώνει ότι υπάρχουν κι άλλες βράχια, νησίδες, βραχονησίδες και µικρονήσια των οποίων το καθεστώς είναι ασαφές.

Στις Βρυξέλλες ο µόνιµος αντιπρόσωπος στο ΝΑΤΟ συναντά τον Έλληνα οµόλογό του και του προτείνει επιστροφή σε status quo ante την οποία κοινοποιεί στο ΥΠΕΞ.

Παραδίδεται non-paper σε διπλωµατικούς υπαλλήλους Ελλάδας και Τουρκίας στην Ουάσινγκτον, από το βοηθό υπουργό Εξωτερικών των Ηνωµένων Πολιτειών Ρίτσαρντ Χόλµπρουκ, το οποίο προωθείται στα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών.

Κεντρική ιδέα είναι η προσπάθεια αποκλιµάκωσης σε επίπεδο ναυτικών δυνάµεων, καθώς εκεί εντοπιζόταν ο κίνδυνος απότοµης-κάθετης κλιµάκωσης που θα οδηγούσε σε στρατιωτική σύγκρουση µεταξύ των πολεµικών ναυτικών Ελλάδας και Τουρκίας, µε ορατό-άµεσο τον κίνδυνο να ξεσπάσει συνολικός πόλεµος.

17:40: ∆υο τουρκικά περιπολικά ελέγχουν την κατάσταση των βραχονησίδων. Επιβεβαιώνουν ότι το ελληνικό άγηµα είναι στην Αν. Ίµια και ότι η ∆υτική δεν φυλάσσεται. Η αντίστροφη µέτρηση για την πραγµατοποίηση της επιχείρησης έχει αρχίσει. Τα ελληνικά περιπολικά τα απωθούν όπως και ένα zodiac µε Τούρκους στρατιώτες και τουρκική σηµαία, που είχαν πλησιάσει επικίνδυνα την βραχονησίδα. Η Ελληνική φρουρά που ήταν πάνω σε αυτήν είχε πάρει αµυντική θέση.

18:00: Εντολή για έναρξη επιχείρησης YUNUS1 – ένα ενισχυµένο στοιχείο αποτελούµενο από 18 άνδρες, φτάνει στην Αλικαρνασσό από την Κων/πολη µέσω Dalaman. Τελικός προορισµός το Gumusluk 3,5 µίλια ανατολικά από τα Ίµια. Τα υλικά και την µεταφορά του εξοπλισµού την αναλαµβάνουν δύο S-70A Black Hawk.

Πληροφορίες της ΕΥΠ γνωστοποιούν την µεταφορά µιας Μοίρας Καταδροµών από τη Μugla (Μοβολλά στα Ελληνικά) στην Αλικαρνασσό.(Σπυρίδων ∆ιοικητής ΑΣ∆ΕΝ Αθ.Κόσµος 20/10/09).

Στα Μοβολλά δεν εδρεύει µονάδα καταδροµών, παρά µόνο το 2ο Τάγµα Πεζικού στη πρωτεύουσα του νοµού. Η πληροφορία πιθανόν να αφορά τους SAT-SAS της επιχείρησης YUNUS-1.

Σε επίπεδο ΣΑΓΕ αποφασίστηκε η ανάκληση των δυνάµεων µας, που βρίσκονταν σε συµµαχικές αποστολές εκτός ελληνικής επικράτειας – µία φρεγάτα, δύο αεροσκάφη C-130 και ένας ενισχυόµενος λόχος µεταφορών.

Από τον υπουργό Άµυνας, εγκρίθηκε η επιστροφή της φρεγάτας Υ∆ΡΑ και η παραµονή των δύο C-130 σε δίωρη ετοιµότητα επιστροφής. Την ίδια ώρα τίθεται θέµα από Α/ΓΕΝ για αντικατάσταση και ξεκούραση των βατραχανθρώπων που εναλλάσσονται επί 24 ώρες µε άσχηµες καιρικές συνθήκες.

Ο Α/ΓΕΣ εκφράζει εν νέου αδυναµία να ικανοποιήσει το αίτηµα, µε την δικαιολογία ότι υπάρχουν εγγενείς αδυναµίες. Η φρουρά της νησίδας µένει ως έχει. Οι «εγγενείς αδυναµίες» ίσως είναι η αδυναµία ή η επικινδυνότητα πτήσης των ελικοπτέρων Χιούι λόγω ισχυρών ανέµων.

18:20: Ανακοίνωση ΥΦΕΘΑ ότι στην περιοχή βρίσκονται 7 πολεµικά σκάφη 3 ΤΠΚ και 2 Υ/Β. Αρχίζουν να αντικαθίστανται τα περιπολικά µε µεγαλύτερα σκάφη.

Ο καιρός επιδεινώνεται.

Ο σταθµάρχης της CIA ανήσυχος επισκέπτεται στον διοικητή της ΕΥΠ µεταφέροντας πρόταση του Τένετ για αποκλιµάκωση. Ο διοικητής προσπαθεί να επικοινωνήσει µε τον Α/ΓΕΕΘΑ αλλά ενηµερώνεται ότι βρίσκεται στη βουλή µε τον πρωθυπουργό.

20:00: Συνοµιλία Αµερικανού ΥΠΕΞ Ουόρεν Κρίστοφερ µε Έλληνα οµόλογό του Θ.Πάγκαλο ο οποίος επιδεικνύει διάθεση αποκλιµάκωσης της κρίσης και συµφωνεί µε την άµεση αποµάκρυνση πολεµικών πλοίων και βατραχανθρώπων, αλλά σηµειώνει ότι η αποµάκρυνση της σηµαίας θα πρέπει να γίνει µερικές µέρες µετά.

20:35: Συνοµιλία W.Perry µε τον Έλληνα οµόλογό του ΥΠΕΘΑ Γ. Αρσένη ο οποίος του ανακοινώνει ότι η χώρα µας συµφωνεί µε την αποµάκρυνση πλοίων και φρουράς αλλά όχι µε την αποµάκρυνση της σηµαίας.

21.00: Αλλάζει η οµάδα βατραχανθρώπων που βρίσκεται στην Aν. Ίµια.

Λαµβάνει χώρα τηλεφωνική επικοινωνία του Αµερικανού Προέδρου Κλίντον µε τον Τούρκο Πρόεδρο Σουλεϊµάν Ντεµιρέλ. Ο Κλίντον χρειάστηκε πολλές προσπάθειες µέχρι να βρει και εν τέλει να συνοµιλήσει µε την Τσιλέρ. Την προτρέπει για αποκλιµάκωση και την προειδοποιεί για κίνδυνο πολέµου αν προσπαθήσει να αποβιβάσει στρατιώτες σε κάποιο νησί.

21:30: Άρνηση Σηµίτη στο αίτηµα Αρσένη να µεταφερθούν στο ΕΘΚΕΠΙΧ.

21:33: Ένας από τους οµαδάρχες των Τούρκων βατραχανθρώπων της επιχείρησης Yunus-1(Ali Turksen), αγοράζει βενζίνη για το φουσκωτό τους, κάνοντας χρήση της πιστωτικής κάρτας του έτερου οµαδάρχη Ercan Kiretepe. Επίσης αγοράζουν…ρεφενέ ψωµί και τυρί.

Την απόδειξη αγοράς έδειξε πολλά χρόνια αργότερα κατά την διάρκεια δίκης για συµµετοχή του στο Σχέδιο Κλωβός (Kafes Eylem Plan) και στο Σχέδιο ∆ολοφονίας Ναυάρχων (Amirallere Suikast) τον Ιούλιο του 2010.

21:36: Το αρµαταγωγό «Karamurselbey» NL-124 τύπου Sarucabey φτάνει στην Αλικαρνασσό, έχοντας αποπλεύσει νωρίτερα την ίδια ηµέρα από τη Σµύρνη. Το Α/Γ ήταν κενό και άµεσα στοχοποιήθηκε.

21:50: Το στοιχείο της ΜΥΚ λαµβάνει εντολές να ρίξει προειδοποιητικές βολές σε περίπτωση που επιχειρηθεί απόβαση Τούρκων. Αν και αυτή δεν αποτρέψει τους Τούρκους, µπορούν να ανοίξουν πυρ.

22:10: Η ΕΥΠ υποκλέπτει επικοινωνίες των Τούρκων που ρωτάνε αν υπάρχουν Ελληνικές δυνάµεις πάνω στη ∆υτ. Ίµια.

Ο αρχηγός της ΕΥΠ Ναύαρχος Βασιλικόπουλος βρίσκεται στη Βουλή για να ενηµερώσει τον πρωθυπουργό σχετικά µε πληροφορίες επικείµενης αποβίβασης και πρόταση αποκλιµάκωσης Τένετ.

Η γραµµατέας του µεταφέρει την επιθυµία του πρωθυπουργού να ενηµερώσει αντ΄ αυτού τον Μαντέλη για να εισπράξει την απάντηση ότι είναι ο αρχηγός της ΕΥΠ και πρέπει να µιλήσει µόνο στον πρωθυπουργό. Περιµένει υποµονετικά για τις επόµενες τρεις ώρες τον Σηµίτη που δεν τον δέχεται!!!

Και ακόµα ένα περιστατικό, ενδεικτικό της ποιότητας της Ελληνικής ηγεσίας:

Στην εκποµπή «Φάκελοι» ο Nαύαρχος Λυµπέρης υποστηρίζει ότι ουδέποτε είδε σήµα της ΕΥΠ πληροφορίες επικείµενης αποβίβασης. Στις 8/2/1996, στο ΚΥΣΕΑ που αποστρατεύθηκε προκάλεσε τον τότε πρωθυπουργό να του δείξει αυτό το σήµα.

Ο Σηµίτης τον ρώτησε πως είναι δυνατόν να µην το ξέρει αφού κοινοποιήθηκε στον Α/ΓΕΝ. Είµαι Α/ΓΕΕΘΑ του ανταπάντησε για να εισπράξει το «µα καλά δεν είστε Ναύαρχος;» (!!!). Στην ίδια εκποµπή δηλώνει ότι «Ουδέποτε λήφθηκε από εµένα οποιοδήποτε σήµα της ΕΥΠ που να έλεγε µέσα ότι πρόκειται να αποβιβαστούν οι Τούρκοι στα ∆υτ.Ιµια. ∆ιερεύνησα κατόπιν για αυτό το σήµα µε τον αρχηγό της ΕΥΠ κ. Βασιλικόπουλο, και κατέληξα ότι δεν υπήρξε ποτέ τέτοιο πραγµατικό σήµα». Επίσης επιβεβαιώνει ότι το βράδυ ο Βασιλακόπουλος περίµενε τον Σηµίτη έξω από το γραφείο του στη Βουλή και εκείνος δεν τον δεχόταν.

22:30: Ο Perry ενηµερώνει τον Αρσένη για την µη αποδοχή της πρότασης αποκλιµάκωσης της ελληνικής πλευράς από την Άγκυρα, καθώς οι Τούρκο επιµένουν στην αποµάκρυνση της σηµαίας.

22:40: Επικοινωνεί ο Σηµίτης µε τον Κλίντον και του κάνει σαφές ότι η Ελλάδα είναι πρόθυµη για την αποκλιµάκωση. Σε ερώτηση του Κλίντον ο Σηµίτης απαντά ότι η σπουδαιότητα της συµβολικής σηµασίας της σηµαίας δεν είναι διαπραγµατεύσιµη.

22:50: Τρία µεγάλα τουρκικά σκάφη περνούν τα ∆αρδανέλια και κατευθύνονται στα Ίµια.

23:00: Στην κατεχόµενη Κύπρο τρία αρµαταγωγά αποβιβάζουν άρµατα µάχης στη Αµµόχωστο συνεχίζοντας την ενίσχυση των δυνάµεων τους εκεί όπως κάνουν τις τελευταίες µέρες.

∆ιακόπτονται οι συζήτησης στη βουλή για προγραµµατικές δηλώσεις νέας κυβέρνησης

23:30: Νέες τηλεφωνικές επικοινωνίες του Αµερικανού υπουργού Άµυνας και του αρχηγού των Αµερικανικών Ενόπλων ∆υνάµεων µε τον Έλληνα υπουργό Εθνικής Άµυνας. Γνωστοποιήθηκε εκ νέου η αρνητική τουρκική θέση για την αποκλιµάκωση της κρίσης εάν δεν αποµακρυνθεί η ελληνική σηµαία από την Ανατολική Ίµια.

∆ιατάσσεται µε πρωτοβουλία του Α/ΓΕΕΘΑ η επιστράτευση των τοπικών εφεδρειών στον Έβρο και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ξεκινάει αποστολή Ατοµικών Φύλλων Πρόσκλησης.

Ως αποστολή της οµάδας των πλοίων της περιοχής Ιµίων είχε καθοριστεί «να απαγορεύσει την προσέγγιση τουρκικών πλοίων στη νησίδα προς αποβίβαση τουρκικού αγήµατος. Σε περίπτωση εχθρικής ενέργειας εναντίον ηµετέρου πλοίου να ανταποδώσει µε αποφασιστικότητα και καθοριστικό τρόπο»

23:57: Το ΓΕΝ διατάζει τον απόπλου του συνόλου των πλοίων του στόλου, σε εφαρµογή µέτρων ενισχυµένου συναγερµού κι εντατικοποίηση των µέτρων επιτήρησης για αποτροπή και απαγόρευση οποιασδήποτε τουρκικής ενέργειας εξόδου σε ελληνικό έδαφος. ∆ιατάσσεται επίσης η αύξηση της ετοιµότητας των επιχειρησιακά διαθέσιµων επιθετικών ελικοπτέρων Apache, η µετακίνηση τους µε το πρώτο φως, και εκτέλεση αεροπορικών αναγνωρίσεων στην περιοχή ενδιαφέροντος.

31/1/1996

00:00: Από ΓΕΕΘΑ/ΓΕΣ ενηµερώνεται ο ∆ιοικητής ΑΣ∆ΕΝ ότι οι Τούρκοι θα επιχειρήσουν την επόµενη ώρα κάποια ενέργεια, µε πηγή «συµµαχικούς φίλους».

Την ίδια ώρα οι οµάδες των SAT/SAS ξεκινούν από το Gumusluk για την επιχείρηση YUNUS-1.

Ο υπεύθυνος της Ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον ενηµερώνει τον Αρσένη ότι σύµφωνα µε πληροφορίες του, οι Τούρκοι επρόκειτο να αποβιβαστούν σε κάποιο νησί.

00:15: Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» ενηµερώνει ότι ελικόπτερα πετούν βόρεια των βραχονησίδων.

00:30: Αρχίζει η διαρκής συνεδρίαση της µικρής κυβερνητικής επιτροπής στο γραφείο του Σηµίτη στη Βουλή. Συµµετέχουν, εκτός των τακτικών µελών, ο γραµµατέας του Υπουργικού Συµβουλίου Τάσος Μαντέλης και οι σύµβουλοι του πρωθυπουργού Ν. Θέµελης και ∆. Καραϊτίδης. Ο διοικητής της ΕΥΠ Βασιλακόπουλος που ακόµα περιµένει στο προθάλαµο δεν καλείται να συµµετάσχει. Ο Α/ΓΕΕΘΑ παρουσιάζει την στρατιωτική κατάσταση στην περιοχή. Ο Α/ΓΕΕΘΑ ζητάει τους κανόνες εµπλοκής και ειδικά σε περίπτωση επιχειρήσεως απόβασης σε κάποια βραχονησίδα του απαντάει ο Αρσένης: «Αρχηγέ άφησε τους κανόνες εµπλοκής εδώ έχουµε διαπραγµατεύσεις!». Έτσι, δεν εξουσιοδοτήθηκαν περαιτέρω κανόνες εµπλοκής ούτε επικυρώθηκαν εκείνοι που είχαν τεθεί σε ισχύ µε διαταγή ΑΓΕΕΘΑ και την έγκριση του υπουργού Άµυνας.

«Εκεί [Σ.Σ.: στο πρωθυπουργικό γραφείο] πρωτακούω, κατά τις 12:30 τη νύχτα, µία παρά, τον κ. πρωθυπουργό να λέει στον Θ.Πάγκαλο, ο οποίος είχε έλθει από το ΜΕGΑ: Θόδωρε, πού βρίσκονται οι διαπραγµατεύσεις; Εγώ πέφτω από τα σύννεφα. Είµαι Α/ΓΕΕΘΑ, διευθύνω τις Ένοπλες ∆υνάµεις και δεν γνωρίζω ότι γίνονται διαπραγµατεύσεις. ∆εν γνωρίζω ποια είναι η πολιτική της κυβέρνησης εκείνη την ώρα. Στη συνέχεια, µου λέει ο κ. πρωθυπουργός: Κύριε Λυµπέρη, είναι σοβαρό πράγµα για τις Ένοπλες ∆υνάµεις να φύγει η σηµαία; Και του απάντησα: «Πολύ σοβαρό, κύριε πρωθυπουργέ, οι αξιωµατικοί ορκιζόµαστε στη σηµαία, µπορεί να πέσει και η κυβέρνηση γι’ αυτό το θέµα»

Απάντηση του κ. πρωθυπουργού: Είστε συναισθηµατικός και υπερβολικός. Μιλούσαν µε τους Αµερικανούς από άλλο καµαράκι. Ουδέποτε άκουσα τι έλεγαν και τι τους λέγανε. Έρχεται ο κ. Αρσένης και µου λέει: «Κύριε αρχηγέ, µου λέει εδώ ο Αµερικανός Α/ΓΕΕΘΑ ότι γι’ αυτούς δεν είναι σοβαρό πράγµα να πάρουν το άγηµα και τη σηµαία. Προς στιγµήν λέω: Μπας και κάνω λάθος και πάει η χώρα σε πόλεµο; Του λέω: Κύριε υπουργέ, όχι. Για µας είναι σοβαρό πράγµα. Αν θέλετε να κάνετε αυτό που σας λένε οι Αµερικανοί, κάντε το, αλλά εγώ δεν συµφωνώ να φύγει η σηµαία. Είµαι ήδη 70 ώρες ξύπνιος. Και ακούω αυτά. Και απογοητεύοµαι που δεν έχω µετάσχει στις διαπραγµατεύσεις, το θεώρησα υποτιµητικό. Έρχεται ο κ. Πάγκαλος και µου λέει: Κύριε Λυµπέρη, δεν λες ότι την πήρε τη σηµαία το κύµα και ο άνεµος να κλείνουµε την υπόθεση; Και είπα: Όχι. ∆εν συµφώνησα.

Το ηθικό των Ενόπλων ∆υνάµεων εκείνη την ηµέρα ήταν υψηλό. Είχαµε τακτικό πλεονέκτηµα. ∆ηλαδή (είχαµε) περισσότερα πλοία και περισσότερους πυραύλους. Από τις 1:05 π.µ. είχα δώσει εντολή στον Α/ΓΕΝ να στοχοποιηθεί ο τουρκικός στόλος. Και στοχοποιήθηκε» (Α/ΓΕΕΘΑ, Ναύαρχος Λυµπέρης).

Ο Λυµπέρης µετά την κρίση κατηγορήθηκε ότι ψεύδεται σχετικά µε την σηµαία. Αρκετά χρόνια αργότερα η δηµοσίευση απόρρητων αµερικανικών εγγράφων αποδεικνύει ότι έλεγε αλήθεια.

00:35: Συνεχίζεται η διασπορά των ελληνικών δυνάµεων και η αποστολή ατοµικών φύλλων πρόσκλησης στους εφέδρους των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Η ΑΣ∆ΕΝ έχει θέσει ήδη τις µονάδες σε θέσεις µάχης.

Τα φουσκωτά µε τους SAT-SAS πιθανολογείται ότι συναντούν τουρκική Φ/Γ ΜΕΚΟ Α-ΒΑ της τουρκικής βραχονησίδας Cavus, περίπου 1 ναυτικό µίλι από το Gumusluk και ~3,5νµ από την ∆υτική Ίµια.

00:40: Αρχίζουν διαπραγµατεύσεις µε τον ΥΦΕΞ των ΗΠΑ Χόλµπρουκ. Πληροφορίες για επικείµενη προσπάθεια αποβίβασης.

00:45: Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» εντοπίζει ελικόπτερα να κινούνται βόρεια προς Ίµια. Ενηµερώνονται οι άνδρες των ΜΥΚ στην Αν. Ίµια ότι επίκειται µεταφορά εχθρικών δυνάµεων µε ελικόπτερα.

00:47: Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» ενηµερώνει ΓΕΝ για τον εντοπισµό 2 ελικοπτέρων που προσεγγίζουν τα Ίµια.

Αρχίζει η φάση αναγνωρίσεως της ∆υτικής βραχονησίδας και παράλληλα ο αντιπερισπασµός για τον τρόπο ενεργείας αφού αυτή δεν θα πραγµατοποιηθεί από αέρος αλλά από θαλάσσης.

00:55: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «∆εν θα πατήσει Τούρκος στα νησιά. Να βληθούν προειδοποιητικές βολές και αν συνεχίσουν να καταρριφθούν. Να προστατευθούν τα Ίµια και το Φαρµακονήσι».

Ο Α/ΓΕΕΘΑ διατάζει τον Α/ΓΕΝ να δώσει εντολή στοχοποίησης όλου του Τουρκικού στόλου στο Αιγαίο. ∆ήλωση Κλίντον ότι εντός 24-48 ωρών η ένταση θα αποκλιµακωθεί και οι δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.

Εντολή για Scramble στην 337ΜΠΚ στη Λάρισα.

01:00: Αποπλέει από το ναύσταθµο η Φ/Γ «Έλλη» F450, επί της οποίας επιβαίνει ο αρχηγός Στόλου.

01:04: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «∆ύο Τουρκικά Ελικόπτερα Black Hawk βρίσκονται στην περιοχή, 1000yrds ∆υτικά από τα Ίµια πλησίον της Yavuz. Το άλλο υπερίπταται Yavuz.»

Τα ελικόπτερα εκτέλεσαν εικονικές απονηώσεις όπως θα έπρατταν τα ΑΒ-212. Στην πραγµατικότητα είναι S-70A-28 Black Hawk που φέρει το καθένα µία οµάδα βατραχανθρώπων ως τοπική εφεδρεία. Αν η αποβίβαση µέσω θαλάσσης ήταν αδύνατη για οποιαδήποτε αιτία, τότε υπήρχε το εναλλακτικό σενάριο της αποβίβασης της µίας οµάδας από το ένα S-70A µε κάλυψη και εφεδρική την άλλη. Σε περίπτωση εκδηλώσεως πυρών από τους Έλληνες ΜΥΚ της Αν. Ίµια τότε θα επενέβαινε η εφεδρική µε κάλυψη της πρώτης. Στην περίπτωση της επιτυχούς αποβίβασης από θάλασσα στη ∆. Ίµια και εκδήλωση πυρών από την Αν. Ίµια τότε θα τους κάλυπταν οι δύο αυτές µονάδες.

Ε/π S-70A πραγµατοποιεί αναγνωριστική πτήση στην Αν. Ίµια και στη συνέχεια κατευθύνεται στη ∆υτική που την ερευνά για 10 λεπτά µε προβολέα, για να σιγουρευτούν ότι δεν υπάρχει Ελληνικό άγηµα ακόµα πάνω σε αυτήν, το δεύτερο ίπταται ανατολικότερα.

01:05: Εκτελούνται CAP µέχρι τις 04:25 από τρία ζεύγη F-4Ε της 337ΜΚΠ. Τα F-4E στα CAP επιχειρούσαν µε 2xAIM-7F, 2xAIM-7E, 2xAIM-9P, 2xAIM-9L και σύστηµα αυτοπροστασίας. Περιπολούν παράλληλα και M2000 από Τανάγρα.

Τα αντιαεροπορικά συστήµατα έχουν τεθεί σε λειτουργία αλλά ο καιρός σε όλο το Αιγαίο είναι τέτοιος που καθιστά τις επιχειρήσεις µε τις υπάρχουσες δυνατότητες εξαιρετικά δυσχερείς.

Εντολή για εκκένωση µονάδων και διασπορά υλικών µετά από απογείωση «πακέτου» 8-10 αεροσκαφών από την αεροπορική βάση Πανόρµου όπου στάθµευε η 161 Filo, µε F-16 Block 40/LANTIRN – σύστηµα ακόµα σχετικά άγνωστο για την ΠΑ. Έτσι εύλογα υπήρξε ο φόβος για προσπάθεια χαµηλής διείσδυσης στην ηπειρωτική Ελλάδα µε πιθανούς στόχους τα αεροδρόµια της Νέας Αγχιάλου και της Τανάγρας. Στην πορεία όµως το πακέτο αυτό καταγράφτηκε να κινείται ανατολικά σε αεροδρόµια µεταστάθµευσης, ωστόσο η ανησυχία παρέµενε για το ενδεχόµενο παραπλανητικής κίνησης για αυτό κι εξετάστηκε το ενδεχόµενο αντίστοιχης µεταστάθµευσης ελληνικών αεροσκαφών.

Οι δε στρατιωτικές µονάδες σε νησιά και Έβρο είναι ήδη σε χώρους διασποράς σε πλήρη ετοιµότητα. Το CAP των F-4E επιχειρούν, στο βόρειο τοµέα, στο τρίγωνο Σκύρου, Ικαρίας και Μυκόνου στα 30.000ft εντός νέφωσης υπό την καθοδήγηση ΣΑΕ. Τα Mirage από Τανάγρα περιπολούν στο νότιο τοµέα. Τα RWR προειδοποιούσαν για τα ενεργά συστήµατα radar σκαφών επιφανείας και αντιαεροπορικών συστηµάτων φίλιων κι εχθρικών.

01:05: Πραγµατοποιείται τηλεφωνική επικοινωνία του Έλληνα ΥΕΘΑ µε τον Αµερικανό οµόλογό του W.Perry, o Έλληνας υπουργός ενηµερώνεται ότι επίκειται τουρκική επίθεση χωρίς να προσδιορίζεται ο τόπος και ο χρόνος.

01:15: Πιθανότατα ήταν η στιγµή που η Φ/Γ YAVUZ εκτελεί ελιγµό που διαρκεί 3 λεπτά και καθελκύει τα δύο zodiac µε τους 12 SAT-SAS. Η προσοχή όλων παραµένει στραµµένη στα Τούρκικα ελικόπτερα και η κίνηση της Τούρκικης Φ/Γ εκλαµβάνεται απλώς ως προκλητική και παραπλανητική.

Τα ε/π στην ουσία εκτελούν αναγνώριση επί της βραχονησίδας για να επιβεβαιώσουν ότι παραµένει αφύλακτη και αν χρειαστεί να ενισχύσουν το στοιχείο επί του εδάφους.

Στην εκποµπή «Φάκελοι» άνδρας των ΟΥΚ αναφέρει ότι έδωσαν αναφορά για κίνηση από δύο Τούρκικες φρεγάτες και δύο βαρκάκια µε φωτάκια να φεύγουν προς στην ∆υτ. Ίµια. Τους απάντησαν ότι δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση και ότι είναι ελληνικό σκάφος και περνάει από µπροστά σας για να σας καλύπτει.

Α.Παπαχελάς: «Νοιώσατε ποτέ απειλή;».

Άνδρας των ΟΥΚ: «Σίγουρα εγώ προσωπικά ένοιωσα όταν γινόταν η ενηµέρωση από τον αρχηγό στο Αρχηγείο ότι υπάρχουν Τούρκοι στην βραχονησίδα και µας έλεγαν όχι δεν υπάρχουν. Μετά από αυτήν την ενηµέρωση όλοι καταλάβαµε ότι σίγουρα κάτι παίζει…».

01:25: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Εξασφαλίσατε την ετοιµότητα ηµετέρων µονάδων. Στοχοποιήσατε κάθε Τούρκικη µονάδα. Να ευρίσκεσθε σε ετοιµότητα για παν ενδεχόµενο».

Τα σκάφη επιφανείας εγκλωβίζουν τα ελικόπτερα και ο Α/ΓΕΕΘΑ ζητάει κανόνες εµπλοκής. Το ΚΥΣΕΑ διατάζει να ΜΗΝ χτυπηθούν τα ελικόπτερα παρά µόνο αν επιχειρήσουν να αποβιβάσουν στρατιώτες.

01:27: ΥΦΕΘΑ Ν.Κουρής από το ΕΘΚΕΠΙΧ διαβιβάζει εντολή στους ΜΥΚ της Αν. Ίµια να ανάψουν φωτοβολίδα. Προφανώς για να κάνουν γνωστή και να επιβεβαιώσουν ότι εκεί βρίσκεται Ελληνικό άγηµα σε περίπτωση που δεν το είχαν αντιληφθεί οι Τούρκοι.

01:37: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Εφόσον τα ελικόπτερα προσπαθήσουν να βγάλουν κόσµο, να ριφθεί µια φωτοβολίδα, δεύτερον, να ριφθεί προειδοποιητική βολή, τρίτον να καταρριφθούν».

01:40: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Υπάρχει µια φρεγάτα Βόρεια της βραχονησίδας. Ελικόπτερα ευρίσκονται νοτίως από Φ/Γ και εκτελούν πτήσεις» Σύµφωνα µε τον Ali Turksen εκείνη την ώρα οι Τούρκοι βατραχάνθρωποι είχαν ήδη αποβιβαστεί στη ∆υτ. Ίµια. O Έλληνας πρωθυπουργός ενηµερώνεται ότι, σύµφωνα µε επίσηµη ανακοίνωση της τουρκικής κυβέρνησης, Τούρκοι καταδροµείς κατέλαβαν τη δεύτερη νησίδα των Ιµίων.

01:50: Από το πολεµικό στρατηγείο ο ∆ιοικητής ΑΣ∆ΕΝ παρακολουθεί κίνηση της YAVUZ να προσεγγίζει την δυτική Ίµια από Ν∆ σε απόσταση 400µ.

Έφεδροι κι επίστρατοι εθνοφύλακες αναπτύσσονται σε θέσεις µάχης των προβλεπόµενων περιοχών ευθύνης.

01:55: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Τα ελικόπτερα είναι κοντά στη φρεγάτα. Η φρεγάτα είναι 500 γιάρδες από το νησί».

01:56: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Το πρώτο ελικόπτερο κατευθύνεται προς Ανατολάς και το δεύτερο έχει κάτσει από πάνω».

02:00: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Εφιστάτε η προσοχή σας µήπως η αποµάκρυνση ελικοπτέρων είναι παραπλανητική για να κάνουν ενέργεια σε Φαρµακονήσι».

Ελικόπτερο Black Hawk ίπταται πάνω από τη δυτική Ίµια για περίπου δέκα λεπτά. Παρακολουθείται από το στρατηγείο στη Κω όπως και η YAVUZ. Ο φόβος αποβίβασης ανδρών από τη Φ/Γ ή αεραπόβασης υπήρξε αλλά την κατάσταση την έλεγχαν οι άνδρες των ΜΥΚ που υποτίθεται ότι ήταν πάνω και στη δυτική Ίµια.

02:03: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Πείτε µου εάν έχει αρχίσει η κίνηση. Είµαι απόλυτα βέβαιος ότι αν χρειασθεί όλοι σας θα φανείτε αντάξιοι της ιστορίας του Π.Ν.».

02:05: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Εκτελείται».

02:10: Το στρατηγείο της Κω παρακολουθεί το Black Hawk να κατευθύνεται βόρεια µε το φόβο πιθανής ενεργείας αεροαπόβασης στο Φαρµακονήσι. Ανεπιτυχής προσπάθεια επικοινωνίας µε τον Α/ΓΕΕΘΑ, αντ’ αυτού ενηµερώνεται ο Κουρής για την κίνηση του ελικοπτέρου. Η απάντηση ήταν ότι είναι υπό τον έλεγχο του ναυτικού. Ο ∆ιοικητής ΑΣ∆ΕΝ ρωτάει αν εννοεί ότι θα εξαπολυθούν πυρά σε τυχών αποβιβαζόµενες δυνάµεις, κι αν είναι έτσι ώστε να θέσει σε ετοιµότητα και τα δικά του πυροβόλα.

02:11: ΓΕΝ–Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Πιστεύω να είναι σαφείς οι θέσεις για Ίµια και Φαρµακονήσι. Κανένα Τουρκικό ποδάρι δεν θα πατήσει τα νησιά. Ρίξτε προειδοποιητικές βολές και αν απειληθείτε από Τουρκικά πλοία τότε ρίξτε και στα Τουρκικά πλοία. Επαναδιατάξτε τα πλοία πλησίον των ακτών και διατηρείτε ετοιµότητα για τα πάντα».

02:14: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ–ΓΕΝ: «Είναι σαφές αυτό που είπες και εκτελείται».

02:15: Ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανακοινώνει ότι κατέλαβαν την ∆υτική Ίµια, και προτείνει στην Ελληνική πλευρά να αποσύρει πρώτη τις δυνάµεις της και µετά να αποσύρουν οι Τούρκικες και κατόπιν να διαπραγµατευτούν το καθεστώς των βραχονησίδων.

Το ΓEEΘA στέλνει κατεπείγον σήµα στο Γενικό Επιτελείο Εθνοφρουράς Κύπρου ενηµερώνοντας ότι οι Ένοπλες ∆υνάµεις έχουν τεθεί σε κατάσταση µεγίστης ετοιµότητας και ότι επίκειται επίθεση του εχθρού.

02:17: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»–ΓΕΝ: «Επικεφαλής της οµάδας ΟΥΚ εκτιµά ότι αν προσγειωθεί ελικόπτερο στο βράχο ο αριθµός των ανδρών είναι µικρός. Ζητάει ενισχύσεις. Προτείνει να αποβιβαστεί και η 2η οµάδα» (Το αίτηµα θα απορριφθεί 33 λεπτά µετά).

Τα Ελληνικά σκάφη φοβούνται και εντείνουν την προσοχή τους για ενδεχόµενη αεραπόβαση στο Φαρµακονήσι, όπως και η ίδια ανησυχία υπήρχε για τις υπόλοιπες νησίδες και βραχονησίδες που φυλάσσονταν από Ελληνικές Ειδικές ∆υνάµεις (Αµφίβιους Καταδροµείς, 5ο ΕΤΕΑ, κ.α.) όπως στην Πίττα, στην Καλόλιµνο, στην Ψέριµο, κλπ.

02:30: Η είδηση του Τούρκου ΥΠΕΞ επιβεβαιώνει τις πληροφορίες και την ενηµέρωση από διάφορες πηγές.

02:42: Ο Αµερικανός διπλωµάτης Kerry Cavano ενηµερώνει την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα ότι, στη διάρκεια της διαπραγµάτευσης, ο Θ.Πάγκαλος τοποθετήθηκε και στο θέµα της σηµαίας, αλλά και στο άλλο µεγάλο ζήτηµα, αυτό της επέκτασης των χωρικών υδάτων. Ο Cavano έγραψε τα εξής σε εµπιστευτικό τηλεγράφηµα, που υπέγραψε ο Christopher: «Ηµεροµηνία: 31 Ιανουαρίου 1996, ώρα 02:40- Από: Υπουργό Εξωτερικών Στέιτ Ντιπάρτµεντ, Ουάσιγκτον-Προς: Πρεσβεία ΗΠΑ, Αθήνα, Άµεση παράδοση- Θέµα: Επίσηµα-Ανεπίσηµα

1. ∆ιαβάθµιση από διευθυντή Νοτιοανατολικών Υποθέσεων Κέρι Κάβανο.

2. Τηλεφωνήµατα προς Σηµίτη και άλλους: Τα σηµεία συζήτησης που σας αποστείλαµε νωρίτερα χρησιµοποιήθηκαν στο τηλεφώνηµα του Προέδρου Κλίντον προς τον πρωθυπουργό Σηµίτη και αποτέλεσαν τη βάση των σηµείων συζήτησης που χρησιµοποιήθηκαν στα τηλεφωνήµατα του υπουργού (Εξωτερικών των ΗΠΑ) προς τον Πάγκαλο και του υπουργού Άµυνας Πέρι προς τον Αρσένη.

Τα ίδια ουσιαστικά σηµεία συζήτησης χρησιµοποιήθηκαν επίσης στο τηλεφώνηµα του Προέδρου προς τον Ντεµιρέλ, στο τηλεφώνηµα του υπουργού (Εξωτερικών) προς τον Μπαϊκάλ και στο τηλεφώνηµα του στρατηγού Σαλικασβίλι προς το στρατηγό Καρανταγί.

Προς το παρόν, έχουµε µόνο µια µικρή περιγραφή της κλήσης προς τον Πάγκαλο, η οποία έχει ως εξής: Σε απάντηση στα σχόλια του υπουργού (Εξωτερικών Κρίστοφερ), ο Πάγκαλος είπε ότι, σε οµιλία που είχε µόλις εκφωνήσει στη Βουλή, είχε επαναλάβει ότι η Ελλάδα δεν είχε την πρόθεση να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν των 6 µιλίων. Τόνισε στον υπουργό Εξωτερικών Κρίστοφερ ότι ήλπιζε πως αυτό θα έχει καθησυχάσει τις τουρκικές ανησυχίες ως προς το σηµείο αυτό. Είπε ότι τα ελληνικά στρατεύµατα στα Ίµια θα αποσύρονταν στις 31 Ιανουαρίου, αλλά η σηµαία θα παρέµενε. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι ανέµενε πως οι ισχυροί άνεµοι θα κατέστρεφαν σύντοµα τη σηµαία και ότι η Ελλάδα δεν θα την αντικαθιστούσε.

3. Συγχαρητήριο µήνυµα στον Πάγκαλο: ∆ιαβιβάστηκε σήµερα µέσω του µηνύµατος 17018 του Στέιτ Ντιπάρτµεντ.ΥΠΟΓΡΑΦΗ: Κρίστοφερ». («Ίµια, τα απόρρητα τηλεγραφήµατα των Αµερικανών» Μ. Ιγνατίου και Αθ. Έλλις).

02:50: ΓΕΝ–Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Να ΜΗΝ αποβιβαστεί η 2η οµάδα»…

Στο χρονικό διάστηµα από την ανακοίνωση του Τούρκου ΥΠΕΞ µέχρι το σήµα προφανώς συζητήθηκαν οι εναλλακτικές αντίδρασης κι επιβεβαίωσης όπως επίσης κατεβλήθησαν προσπάθειες για διασταύρωση και επιβεβαίωση των πληροφοριών σχετικά µε την αποβίβαση στη ∆υτ. Ίµια.

03:00: Ο ΥΦ/ΕΞ ΗΠΑ, Χολµπρουκ τηλεφωνικά πληροφορεί-επιβεβαιώνει τον Πάγκαλο ότι οι Τούρκοι αποβιβάστηκαν στη δυτική Ίµια. Παράλληλα διαβιβάζεται µέσω του ίδιου διαύλου τουρκικό τελεσίγραφο:

«Σε περίπτωση προσβολής των Τούρκων κοµάντος, αυτό θα σήµαινε αυτοµάτως ολοκληρωτικό πόλεµο».

Όλες οι πληροφορίες τείνουν να επιβεβαιώνουν το γεγονός που µια ώρα πριν ανακοίνωσε και ο Τούρκος ΥΠΕΞ. Η επιτυχία της επιχείρησης YUNUS 1 έκανε τον Σηµίτη να εκραγεί και έστω σε άπταιστο πληθυντικό «κατέβασε κάποιες χριστοπ@ν@γίες» πρωτοφανής αντίδραση για όσους τον ξέρουν, καταφέρεται µε λόγια απρεπή και φράσεις που έµειναν παροιµιώδεις κατά των ενόπλων δυνάµεων. Ο Λυµπέρης έχει διαψεύσει τη δήλωση Πάγκαλου που ήθελε τον Σηµίτη να αναφέρει «∆εν σου είπα, βρε µ@λ@κ@, να στείλεις φρουρά και στα δύο νησιά;».

Το ΕΘΚΕΠΙΧ δίνει εντολή να ερευνηθούν οι βραχονησίδες εξονυχιστικά από ελικόπτερο του ΠΝ.

03:05: Αποπλέει η Φ/Γ «ΑΙΓΑΙΟ» για τη «θερµή» περιοχή, η οποία βρισκόταν στη δεξαµενή του ναυστάθµου Σαλαµίνας για προγραµµατισµένη επιθεώρηση.

03:15: Η Ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα επιβεβαιώνει την πληροφορία που λίγο νωρίτερα έδωσε η EYΠ για απόβαση Tούρκων στην ∆υτική Ίµια. Τίθεται στο ΚΥΣΕΑ το ερώτηµα αν θα προχωρήσουν σε ανακατάληψη της βραχονησίδας ή να αποδεχτούν τις προτάσεις Χολµπρουκ.

Η πλειοψηφία τάσσεται υπέρ τις αποκλιµάκωσης.Ο Αντ/γος Σπυρίδων δ/κητης ΑΣ∆ΕΝ αναφέρει στους Φακέλους ότι τότε ακριβώς συνειδητοποίησε ότι η ∆υτ. Ιµια ήταν αφύλακτη.

03:15: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Υπάρχει η πληροφορία ότι ίσως κάτι γίνεται στην ∆υτ.Ιµια. Εξακριβώσατε και πείτε µου».

03:16: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Πριν 15-30 λεπτά πέρασαν Ικαρία και Σάµο δύο µεγάλοι στόχοι µε φώτα παραπλανήσεως κινούµενοι Νότια»

03:16: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «∆ιατάξτε «ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ» να αποβιβάσει ΜΥΚ στη ∆υτική Ίµια και να µου πείτε έναρξη και πέρας».

03:30: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Υπάρχει πληροφορία ότι έχουν ανέβει στο νησί 30 άτοµα στο ∆υτικό νησί Ίµια. Να πάει ο «ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ» να ελέγξει µε προβολέα και στη συνέχεια να αποβιβάσει ΜΥΚ».

03:36: Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» F461 αναφέρει έναρξη επιβίβασης της οµάδας των βατραχανθρώπων στη βάρκα που κατέβασε η κανονιοφόρος «ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ» P61. Ανέφερε επίσης ότι η ενέργεια θα ολοκληρωνόταν σε 30 λεπτά. Κατά την µαρτυρία ατόµου που παρουσιάσθηκε ως µέλος του συγκεκριµένου υποστοιχείου στην τηλεοπτική εκποµπή «Φάκελοι» του Παπαχελά αναφέρθηκε πρώτη φορά η λεπτοµέρεια που δεν έφερε αντιµέτωπους του Έλληνες µε τους Τούρκους βατραχανθρώπους µε ότι σηµαίνει αυτό για την εξέλιξη της κρίσης.

Η λεπτοµέρεια ήταν ότι ο αρχηγός του στοιχείου έκρινε ότι οι µπαταρίες των ασυρµάτων δεν ήταν επαρκώς φορτισµένες, αφού τις δικές τους τις είχαν δώσει στο πρώτο υποστοιχείο ως εφεδρικές, ως εκ τούτου ανέλαβε την πρωτοβουλία να µεταβούν αρχικά στην Αν. Ίµια για να τις παραλάβουν.

Φθάνοντας στην Αν. Ίµια µεσολάβησε ο χρόνος που αυξήθηκαν οι πληροφορίες και ο φόβος ότι στη ∆υτ. Ίµια είχαν αποβιβαστεί Τούρκοι βατραχάνθρωποι µε αποτέλεσµα να ακυρωθεί η επιχείρηση της ελληνικής αποβίβασης. Λεπτοµέρεια σαν αυτή της µη επάρκειας αριθµού εφεδρικών µπαταριών, αλλά και υλικών, οπλισµού, ρουχισµού, η συνεχής εναλλαγή των συγκεκριµένων υποστοιχείων χωρίς αντικατάσταση, η καταλληλότητα ή µη της επιλογής ΜΥΚ για το συγκεκριµένο σκοπό κι αρκετά άλλα έχουν αποτελέσει αντικείµενο προβληµατισµού και συζητήσεων την εποµένη της κρίσης.

03:38: ΓΕΝ–Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Πείτε µου άµεσα αν υπάρχει κανένας Τούρκος κρατηµένος δίπλα στο νησί. Με ενδιαφέρει άµεσα αν είναι κανένας πάνω στο νησί.»

03:42: ΓΕΝ–Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Απονηώσατε ελικόπτερο και ελέγξατε δυτικό νησί προ αποβιβάσεως ΜΥΚ».

03.45: Το Τουρκικό τηλεοπτικό κανάλι «STAR» µεταδίδει εικόνες της απόβασης και δηλώσεις του Τούρκου Υπουργού Εσωτερικών.

H κυβέρνηση σε «µίνι» υπουργικό συµβούλιο µελετά εναλλακτικές λύσεις για την Ελληνική αντίδραση. Oι συµµετέχοντες στη σύσκεψη δεν πείθονται για την ύπαρξη Τούρκων κοµάντος στη ∆υτική Ίµια. Ως αποτέλεσµα ζητείται η διαπίστωση µε φίλια µέσα του τι ακριβώς συµβαίνει.

H πρώτη ήταν να στείλουν οµάδα βατραχανθρώπων για ανακατάληψη των ∆υτικών Ιµίων.

Σ’ αυτή την περίπτωση είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν έπεφτε η πρώτη τουφεκιά, θα ακολουθούσαν οι πύραυλοι από τα παραπλέοντα σκάφη µε απρόβλεπτες συνέπειες.

H δεύτερη λύση ήταν να γίνει βολή φωτιστικού βλήµατος από πλοίο της περιοχής για έλεγχο, η οποία θα είχε αναµφίβολο αποτέλεσµα και θα ενείχε τον κίνδυνο της προηγούµενης περίπτωσης.

H τρίτη λύση ήταν τα παραπλέοντα περιπολικά να φωτίσουν µε προβολέα το νησί, αλλά µε περιορισµένα αποτελέσµατα λόγω µεγάλης δυνατότητας απόκρυψης των βατραχανθρώπων.

H λύση που τελικώς επελέγη ήταν ο φωτισµός των Τούρκων κοµάντος να γίνει από ελικόπτερο του Π.N. µε τη µεγαλύτερη πιθανότητα εντοπισµού, αλλά και το µεγαλύτερο ποσοστό επικινδυνότητας.

H Φρεγάτα «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» έπλεε 200 γυάρδες Β∆ της Καλολίµνου.

Οι τελευταίες στιγµές του ελικοπτέρου ΠΝ 21

03.55: ∆ίνεται η εντολή για άµεση απονήωση του ελικοπτέρου ΠΝ21 της Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ». Μετά από κάποια λεπτά το ΑΒ-212ASW, ΠΝ21 απονηώνεται υπό βροχή και 6 µποφόρ (26 κόµβοι) µε σκοπό να ερευνήσει µε τον προβολέα του τη ∆υτ. Ίµια. Το διαθέσιµο πλήρωµα αρνήθηκε υπό τις παρούσες καιρικές συνθήκες και ανέλαβε (κατά παράβαση crew rest) την αποστολή το δεύτερο πλήρωµα.

Επέβαιναν ο κυβερνήτης του E/Π Yποπλοίαρχος X. Kαραθανάσης ΠN, ο Συγκυβερνήτης του Yποπλοίαρχος Π. Bλαχάκος ΠN και ο χειριστής συσκευών RADAR και SONAR Aρχικελευστής (HN/AY) E. Γιαλοψος.

To πλήρωµα ετοίµασαν τα προσωπικά τους πράγµατα ακόµα και τη βέρα (Καραθανάσης) µε εντολή να δοθούν στις οικογένειες τους. Η πτήση εκτελέστηκε χωρίς να έχει υπογραφεί από τον κυβερνήτη.

Η διαφορά είναι ότι αυτή η αποστολή δεν ήταν έρευνας και διάσωσης αλλά µια επιθετική αναγνώριση µε ένα ακατάλληλο µέσο που δεν διέθετε τις ανάλογες ικανότητες νυχτερινής παρατηρήσεις αλλά και αυτοάµυνας. Τα προηγούµενα χρόνια η µείωση αµυντικών δαπανών επέφερε µεγάλες καθυστερήσεις σε εξοπλιστικά προγράµµατα κι αναβαθµίσεις µε αποτέλεσµα την κρίσιµη στιγµή να λείψουν σύγχρονα µέσα, καταλληλότερα για την συγκεκριµένη αποστολή.

04:08: ΓΕΝ–Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Τονίζεται η απαίτηση πριν βγουν οι MYK να είµαστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος στη ∆υτική Ίµια».

04:25: ΠΝ21 -Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Ελικόπτερο στον αέρα. Προσεγγίζουµε το νησί. Βρισκόµαστε σε ύψος 300 πόδια. ∆ιαφοροποίηση ύψους κατά κρίση».

04:25: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Ελικόπτερο άνωθεν ∆υτικής Νήσου, Αναµένω αποτελέσµατα.

04:26: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «∆εν έχει εντοπίσει ακόµη τίποτα. Ορατότητα χαµηλή».

04:28: ΠΝ21-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Πρώτη διέλευση άνωθεν νήσων. ∆εν µπορούµε να εντοπίσουµε ∆. Ίµια λόγω σκότους και βροχής».

04:29: Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» – ΓΕΝ «Βρέχει στην περιοχή. Ορατότητα χαµηλή. Προσπαθεί να εντοπίσει οτιδήποτε».

04:30: ΓΕΝ-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Περιµένω να µου πείτε για το ελικόπτερο και το αποτέλεσµα έρευνας. Το αναµένει ο πρωθυπουργός».

Υπάρχει ένα δεκάλεπτο κενό και βάσει διαλόγων είναι προφανώς η χρονική περίοδος, βάσει της µαρτυρίας του ανώνυµου βατραχανθρώπου στους «Φάκελους» του Παπαχελά, που το ΠΝ 21 αρχικά εντόπισε την Ανατολική Ίµια και οι Έλληνες βατραχάνθρωποι άναψαν φωτοβολίδες για να καταλάβουν ότι είναι σε λάθος νησίδα.

04:40: ΠΝ 21-Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «∆εν βλέπουµε τίποτα. Κατεβαίνουµε χαµηλότερα. Ενηµερώστε τα πλησίον ευρισκόµενα πλοία να έχουν τεταµένη τη προσοχή τους».

Η πρώτη διέλευση πάνω από τη ∆υτική Ίµια ήταν στα 100 µέτρα. Οι επόµενες τρεις διελεύσεις ήταν κάθε φορά και χαµηλότερα.

04:47: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Έχει περάσει τέσσερις φορές πάνω από το νησί. Αποτελέσµατα αρνητικά. Πετάει σε ύψος 40-50 µέτρα και προσπαθεί».

04:50: ΠΝ 21- «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Εντοπίσαµε πιθανόν µαύρη zodiac µε άσπρη µηχανή στη δυτική πλευρά του νησιού. Θα κάνουµε και άλλη διέλευση».

04:50: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Ελικόπτερο πετάει καθώς φωτίζει µε προβολέα».

04:50: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Υπάρχουν µερικά άτοµα πάνω στο νησί».

04:52: ΠΝ 21-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Αναγνωρίζουµε στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού µαύρη Zodiac».

04:55: Ο Α/ΓΕΕΘΑ ενηµερώνει τον πρωθυπουργό για τις δυσάρεστες ειδήσεις.

04:56: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Το ελικόπτερο να συνεχίσει για περισσότερα στοιχεία».

04:59: ΠΝ 21-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «ΕΧΩ ΕΝ∆ΕΙΞΗ MASTER CAUTION».

05:00: ΠΝ 21- «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «MASTER CAUTION δεν ξέρω τι emergency έχω. Ανάψτε τα φώτα στη φρεγάτα για να διευκολυνθώ». Η Φ/Γ «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» βρισκόταν ανάµεσα Καλόλιµνο και βραχονησίδα Πίττα ~ 4 ναυτικά µίλια από τη δυτική Ίµια, σηµείο απάγκιο από τον Νοτιά. Για την οµαλότερη προσνήωση του ε/π, καταργεί συσκότιση και επιταχύνει ΝΑ.

05:01: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΠΝ 21: «Έχει ήδη εκτελεσθεί».

05:02: ΠΝ 21-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «EMERGENCY EMERGENCY».

05:02: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Οι δικοί µας βατραχάνθρωποι να παραµείνουν στον «Πολεµιστή» και να γίνει συλλογή στοιχείων».

05:04: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Το ελικόπτερο να επιστρέψει».

05:05: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ» -ΓΕΝ: «Έχω απώλεια επικοινωνίας µε το ελικόπτερο.

Η τελευταία του αναφορά EMERGENCY EMERGENCY βόρεια 1,50 µίλι από την περιοχή ενδιαφέροντος»

05:06: Έχει χαθεί κι από τα radar του 5ου ΣΑ, ενηµερώνει διοικητή ΑΣ∆ΕΝ Σπυρίδων (χειριστής ε/π) ο οποίος απαντά «Ποιος µ@λ@κ@ς σήκωσε ελικόπτερο µε αυτή την αποστολή».

Το 5ο ΣΑ άκουγε τις συνοµιλίες και εκείνη την ώρα ακούει και την YAVUZ να καλεί το ΠΝ21 για να του παράσχει βοήθεια (Αθ.Κόσµος 20/10/09).

05:13: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: Ερωτηµατικό: Έχετε επικοινωνίες;

05:14: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: Αρνητικό

05:14: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: Ερωτηµατικό. Εάν αποκτήσατε κάποια στιγµή επικοινωνία.

05:15: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: Τον ακούσαµε που έκανε µια κλήση µόνο.

05:16: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: Τον έχετε στα Ρ/Ε;

05:16: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: Αρνητικό.

05:24: ΓΕΝ- «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: Το EMERGENCY τι ήταν;

05:24: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: MASTER CAUTION EMERGENCY.

Το ΠΝ21 χάνεται ~2 µίλια βορειοδυτικά των Ιµίων ένα µίλι από την Φ/Γ Ναβαρίνο που κατευθυνόταν σε αυτό µε ταχύτητα 20 κόµβων, πλησιέστερα ήταν η Τούρκικη Φ/Γ Yavuz. Ο κυβερνήτης του ΠΝ21 δεν άλλαξε ποτέ πορεία. Η επίσηµη εκδοχή αναφέρει ανθρώπινο λάθος, εξαιτίας απώλειας προσανατολισµού (vertigo) των πιλότων.

05:15: Αµέσως µετά την επιβεβαίωση της παρουσίας Τούρκων στη νησίδα, ο πρωθυπουργός Κώστας Σηµίτης ζήτησε να εκκενωθεί το εθνικό έδαφος µε τον προσφορότερο τρόπο. Ο Α/ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Λυµπέρης εισηγήθηκε τρεις λύσεις στην πολιτική ηγεσία της χώρας.

Η πρώτη λύση αφορούσε τον άµεσο ναυτικό βοµβαρδισµό της νησίδας, η δεύτερη προέβλεπε την προσβολή της από αέρος µε το πρώτο φως, και η τρίτη την ανάληψη επιχείρησης ανακατάληψης µε καταδροµείς. Ο πρωθυπουργός απέρριψε τις δύο πρώτες λύσεις και ζήτησε την άµεση ανάληψη ενέργειας αποβίβασης καταδροµέων στη νησίδα για σύλληψη (!!!) των Τούρκων εντός 45 λεπτών.

Η τρίτη λύση που ζητήθηκε δείχνει το µέγεθος της άγνοιας για τέτοιας µορφής επιχειρήσεις. Το ιδιαίτερα µικρό χρονικό περιθώριο που τέθηκε στον Α/ΓΕΕΘΑ απέρρεε από τις δεσµεύσεις της ελληνικής πλευράς προς την αµερικανική. Ο Α/ΓΕΕΘΑ ανέφερε ότι δεν µπορούσε να ολοκληρώσει τέτοια επιχείρηση στον τεθέντα ελάχιστο χρόνο.

Άλλη ερµηνεία είναι να υφίσταται τελεσίγραφο αποχώρησης δυνάµεων στις 06:00 ώρα Ελλάδας όπως µεταφέρθηκε από τον Ρ.Χόλµπρουκ στον Θ.Πάγκαλο στις 03:00. Ο Χόλµπρουκ επίσης δήλωσε ότι τη νύχτα της παρ’ ολίγον σύγκρουσης Ελλάδας και Τουρκίας, οι Ευρωπαίοι «κοιµούνταν τον ύπνο του δικαίου».

05:30: Έληξε η επιστράτευση, στα ΦΑΠ ανταποκρίθηκε άνω του 90% σε αυτές τις λίγες ώρες µε το χαρακτηριστικό ότι οι προσελθόντες ήταν περισσότεροι από τους κληθέντες!

05:40: ΓΕΝ–«ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ»: «Θα εκτελεσθεί αποχώρηση φίλιων και εχθρικών µονάδων από την περιοχή».

Συµφωνία απεµπλοκής µε τη διαµεσολάβηση του αµερικανικού παράγοντα και κοινή απόφαση για επαναφορά στην προηγούµενη της κρίσης κατάσταση («status quo ante»). Συµφωνήθηκε η αποχώρηση του συνόλου των ναυτικών µονάδων και των στρατευµάτων των δύο χωρών από την επίµαχη περιοχή, όπως επίσης και η αποµάκρυνση της ελληνικής σηµαίας από τη ∆υτική Ίµια, no ships-no troops-no flags.

05:51: «Θεµιστοκλής»-ΓΕΝ: «Παρακαλείστε να µου διαβιβάσετε οδηγίες. Αιτείται αποχώρησή µου προς δυσµάς µέσω στενού Ψερίµου».

05:52: ΓΕΝ- «Θεµιστοκλής»: «Άµα λήψει αναχωρήσατε και κινηθείτε προς περιοχή Κυκλάδων αναφέροντας ανά ηµίωρο τη θέση σας»

05:58: ΓΕΝ-«ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»: «Οι οδηγίες για τον «Πυρπολητή» είναι ότι από την περιοχή θα φύγει ένα δικό τους και ένα δικό µας. H διαταγή θα δίνεται από το ΓΕΝ. Ο «Πυρπολητής» θα φύγει τελευταίος αφού πάρει τους ΟΥΚ και τη σηµαία. Εσείς παραµείνετε για το ελικόπτερο. Θέλω τα ονόµατα του πληρώµατος».

06:00: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Υποπλοίαρχος Βλαχάκος, Υποπλοίαρχος Καραθανάσης, Αρχικελευστής Γιαλοψός».

06:15: Ταυτόχρονη αποχώρηση δυνάµεων. Ταυτόχρονη υποστολή των σηµαιών από τους άοπλους -πλέον- βατραχανθρώπους. Η ελληνική πλευρά κατόπιν ισχυρίζεται ότι αποσύρει τη σηµαία «για να την προστατέψει από τη βεβήλωση», ενώ ο Ρ. Χόλµπρουκ αναφέρει ότι η υποστολή αποτελεί µέρος της συµφωνίας απεµπλοκής.

06:02: «ΝΑΒΑΡΙΝΟΝ»-ΓΕΝ: «Έχω βρει κοµµάτια µικρά και µεγάλα. Συνεχίζω έρευνα για έλεγχο του πληρώµατος, Οι πλωτήρες είναι ξεχωριστοί ο ένας από τον άλλο».

07:12: ΓΕΝ- «Πυρπολητής»: «Να αρχίσετε να παίρνετε τη σηµαία και τον κόσµο. Να µου πείτε αν γίνεται το ίδιο και από τους άλλους.».

08:00: Το πρωί στην περιοχή δυτικά της Ικαρίας, και συγκεκριµένα από Ψαρά µέχρι δυτικά της Πάτµου, είχαν αναπτυχθεί οι Φ/Γ TURGUT REIS F241 τύπου MEKO-200 Track I, Φ/Γ AKDENIZ F278 τύπου Knox, Α/Τ YUCETEPE D345 τύπου FRAM και Α/Τ PIYALE PASA D350 τύπου FRAM εξοπλισµένο µε Κ/Β Harpoon. Όλα είχαν εξέλθει τις βραδινές ώρες της 30ης  Ιανουαρίου από τα Στενά του Ελλήσποντου.

Στο γράµµα έξι σειρών του Κλίντον, η Τσιλέρ απάντησε µε δύο σελίδες, ευχαριστώντας για τον ρόλο του στην εκτόνωση της κρίσης και κατέκρινε την Ελλάδα που ισχυριζόταν- όπως γράφει η Τσιλέρ- ότι όλες οι βραχονησίδες της ανήκουν.

1/2/1996

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α. δήλωσε «οι Η.Π.Α. δεν αναγνωρίζουν ελληνική ή τουρκική κυριαρχία στα Ίµια/Καρντάκ και πιθανολογείται ύπαρξη και άλλων νησίδων στην ίδια κατάσταση».

2/2/1996

Ωρα 22:27: Από: Υπουργό Εξωτερικών Στέιτ Ντιπάρτµεντ, Ουάσιγκτον -Προς: Όλες τις ευρωπαϊκές διπλωµατικές αποστολές, Προτεραιότητα.- Επίσης: Στη CIA, NSA και DIA, Ουάσιγκτον, στο Συµβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (NSC), All PolAds Collective. Και στους: Verschbow, Beers, Tenet και Fried. -Θέµα: Ανάλυση Πληροφοριών και Έρευνας: Ελλάδα/Τουρκία: Αλληλοκατηγορίες αντεγκλήσεις για τα Ίµια «…Καθώς ο στόχος της Τουρκίας (προηγούµενο καθεστώς) ήταν πιο περιορισµένος από την απόπειρα τετελεσµένου γεγονότος της Ελλάδας, η πρωθυπουργός Τσιλέρ µπόρεσε να διακηρύξει τη νίκη της.

Οι τουρκικές υπηρεσίες ασφάλειας απολαµβάνουν την καλή δηµοσιότητα των διαδοχικών επιτυχιών: πρώτα, οι πειρατές του φέρι «Αβράσια», τώρα οι Έλληνες…»

Ο ad hoc χαρακτήρας των ενεργειών της Ελλάδας στα Ίµια και η κοινοβουλευτική ρητορική που τις υποστήριξε προετοίµασαν την ήττα της Ελλάδας.

Οι ελληνικές δυνάµεις φαίνεται να κατέλαβαν τα Ίµια χωρίς την έγκριση του Υπουργού Άµυνας Αρσένη, πόσο µάλλον του Σηµίτη, και η επακόλουθη αµυντική πολιτική αποτέλεσε αντικείµενο κακού συντονισµού στο πλαίσιο του υπουργικού συµβουλίου µέχρι τις λιγοστές τελευταίες ώρες.

Η υπόσχεση του Σηµίτη στη Βουλή στις 29 Ιανουαρίου να διατηρήσει τη σηµαία στη θέση της αποδείχθηκε ενοχλητικό βάρος όταν υποχώρησε από τις θέσεις του. Ο Αρσένης και (πολύ πιθανώς) η στρατιωτική ιεραρχία φαίνονται καταδικασµένοι να πληρώσουν τις συνέπειες της πανωλεθρίας στα Ίµια, ενδεχοµένως χάνοντας τη θέση τους. (Απόρρητο)…

Παρότι η Άγκυρα προτείνει τον διάλογο για τη διάθεση των νησίδων του Αιγαίου, η Αθήνα αρνείται τις συνοµιλίες φοβούµενη µήπως υπονοµεύσει τις νόµιµες αξιώσεις της και απολέσει περαιτέρω το κύρος της.»

8/2/1996

Στέιτ Ντιπάρτµεντ: «Οι Τούρκοι παραπονέθηκαν στην πρεσβεία µας ότι η Ελλάδα τοποθέτησε κάποιες στρατιωτικές δυνάµεις στη νήσο Καλόλιµνο (ένα ελληνικό νησί κοντά στα Ίµια / Καρντάκ), παραβιάζοντας τη συµφωνία που επέτρεψε στις δύο πλευρές να υποχωρήσουν από το χείλος της σύγκρουσης.

Η συγκεκριµένη ενέργεια δεν παραβιάζει τη συµφωνία για την ταυτόχρονη αποµάκρυνση στρατιωτικών δυνάµεων και σηµαιών από τα Ίµια, την αποχώρηση των πολεµικών σκαφών και τη µη επιστροφή τους».

5/3/1996

Ωρα 16:55: Από: Αµερικάνικη πρεσβεία, Αθήνα- Προς: Υπουργείο Εξωτερικών, Ουάσιγκτον.- Θέµα:

1. Ο ΥΠΕΞ επαναλαµβάνει τις ανησυχίες του για τις τουρκικές δραστηριότητες στην περιοχή Ιµίων/Καρντακ

Συντάκτης: Αµερικανός πρέσβης στην Αθήνα, Thomas Niles

2. Συναντήθηκα µε τον Υπουργό Εξωτερικών Πάγκαλο για να συζητήσουµε την ελληνοτουρκική σχέση και το κατά πόσο υπάρχει ελπίδα για µια διαπραγµάτευση.

3. Ο Πάγκαλος είπε ότι ο Χόλµπρουκ είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα εγγυούνταν ότι δεν θα υπάρχει ούτε ελληνική ούτε τουρκική παρουσία στη περιοχή των Ιµίων και επιστροφή στο ρητό quo ante, το οποίο σηµαίνει ότι Έλληνες και Τούρκοι ψαράδες θα ψάρευαν στη γύρω περιοχή χωρίς παρενόχληση και ταλαιπωρία και επίσης ένας έλληνας αγρότης, ο οποίος συνηθίζει να βόσκει πρόβατά του στη περιοχή των Ιµίων εδώ και 10 χρόνια περίπου, θα εξακολουθεί να το κάνει.

Με διαβεβαίωσε ότι οι Έλληνες δεν θα δηµιουργήσουν προβλήµατα σε κανένα Τούρκο ψαρά διότι υπάρχει µια κοινή ωφέλιµη εµπορική συναλλαγή (λαθρεµπόριο) µεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων όπου οι ελληνικές αρχές δεν επιθυµούν να σταµατήσουν.