Οι εκλογές που διεξήχθησαν στην Ελλάδα την περίοδο του Όθωνα

Με αφορμή την εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη για εκλογές στις 21 Μαΐου 2023, αξίζει να θυμηθούμε τις εθνικές – βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, την περίοδο του Όθωνα.

Το κλίμα της κάθε εποχής και τα αποτελέσματα.

Οκτώβριος 1843

Ένα μήνα μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση του Ανδρέα Μεταξά, ο οποίος ήταν στέλεχος του Ρωσικού Κόμματος, προκήρυξε εκλογές για τη σύνταξη και τη ψήφιση Συντάγματος. Πρόεδρος της προκυψάσης Εθνοσυνέλευσης εξελέγη ο αγωνιστής Πανούτσος Νοταράς, ηλικίας 103 ετών.

Οι εργασίες της Σώματος περαιώθηκαν στις 18 Μαρτίου 1844 με τη ψήφιση του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας και την έγκρισή του από τον βασιλιά Όθωνα. Η Εθνοσυνέλευση ψήφισε, ακόμα, Εκλογικό Νόμο, με τον οποίον έγιναν οι εκλογές Μαΐου – Αυγούστου 1844.

Μάιος – Αύγουστος 1844

Οι πρώτες καθαρόαιμες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξήχθησαν σε μια περίοδο τεσσάρων μηνών από την κυβέρνηση του εκσυγχρονιστή Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, ηγέτη του Αγγλικού Κόμματος, κατά παράβαση του Εκλογικού Νόμου, που όριζε περίοδο οκτώ ημερών κατ’ ανώτατο όριο.

Η προεκλογική περίοδος ήταν σφοδρή, με συχνές καταγγελίες από την αντιπολίτευση (Ρωσικό και Γαλλικό Κόμμα) για απόπειρες νοθείας της λαϊκής εντολής. Οι εκλογές έγιναν με ψηφοδέλτιο και πλειοψηφικό σύστημα στενής περιφέρειας, ενώ δικαίωμα ψήφου είχαν μόνο οι άνδρες άνω των 25 ετών.

Παρά τις καταγγελίες της, νικήτρια αναδείχθηκε η αντιπολίτευση (ο συνασπισμός του Ρωσικού και του Γαλλικού Κόμματος, δηλαδή των συντηρητικών δυνάμεων της τότε εποχής), προς ανακούφιση του Παλατιού. Πρωθυπουργός ανέλαβε ο ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος Ιωάννης Κωλέττης, που κυριάρχησε την επόμενη τριετία στην πολιτική σκηνή και επικρίθηκε για τη δημαγωγία του και τις παραβιάσεις του Συντάγματος.

Ιούνιος 1847

Ο Ιωάννης Κωλέτης, ηγέτης του Γαλλικού Κόμματος, προκήρυξε και κέρδισε άνετα τις εκλογές, επωφελούμενος της σθεναράς στάσης του έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια των «Μουσουρικών», αλλά και της εκτεταμένης νοθείας, που επιχείρησαν οι κομματάρχες του.

Ο ηπειρώτης πολιτικός και εμπνευστής της «Μεγάλης Ιδέας» δεν θα μπορέσει να απολαύσει επί πολύ τον εκλογικό του θρίαμβο, αφού θα πεθάνει δύο μήνες αργότερα, εξαιτίας νεφρικής ανεπάρκειας, δημιουργώντας πολιτικό κενό. Πάντως, ο Όθωνας, παρά τον χαμό του στενού του συνεργάτη, διατήρησε τον έλεγχο της Βουλής.

Σεπτέμβριος 1850

Μετά τα «Παρκερικά» και την υπόθεση Πατσίφικο, η φιλοβασιλική κυβέρνηση του Αντωνίου Κριεζή προκήρυξε εκλογές, τις οποίες κέρδισε, διατηρώντας παράλληλα για μια ακόμη τριετία τον έλεγχο της Βουλής.

Προηγουμένως, ο Όθωνας είχε φροντίσει να απομακρύνει από τη χώρα τους ηγέτες της αντιπολίτευσης Ανδρέα Μεταξά, Σπυρίδωνα Τρικούπη και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, διορίζοντάς τους πρεσβευτές σε Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο και Παρίσι αντίστοιχα. Ο αγωνιστής του ’21 ναύαρχος Αντώνιος Κριεζής διατήρησε την πρωθυπουργία για πέντε συνεχόμενα χρόνια (1849 – 1854), γεγονός σπάνιο για τα πολιτικά πράγματα της χώρας.

Οκτώβριος 1853

Οι εκλογές διεξήχθησαν εν μέσω του Κριμαϊκού Πολέμου και της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πλειοψήφησαν για μια ακόμα φορά οι φιλοβασιλικές δυνάμεις υπό τον Αντώνιο Κριεζή.